مبادلات قبیح

همزمان با تشدید فقر در جامعه، بازار فروش اعضای بدن میان شهروندان ایرانی افزایش یافته و تعداد کانال‌های تلگرامی و صفحات اینستاگرامی که بستری برای این مبادلات فراهم کرده‌اند روز‌به‌روز بیشتر می‌شوند. البته این بازار سال‌های طولانی است که در ایران شکل گرفته و افتان‌وخیزان به مسیر خود ادامه داده و اگر در گذشته به صورت غیررسمی فعالیت داشت، اکنون حالت رسمی‌تری گرفته و گسترش هم یافته است.

برخی از کانال‌های خریدوفروش اعضای بدن هزاران عضو دارند و نحوه کارشان این‌گونه است که فروشنده مشخصات خود را در این کانال‌ها آگهی می‌کند و خریداران می‌توانند از میان صدها متقاضی فروش، فردی متناسب با نیاز خود (از نظر گروه خونی، قیمت و دوری و نزدیکی) را پیدا کنند.

اکثر افرادی که آگهی فروش اعضای بدن خود را در این کانال‌ها منتشر می‌کنند، مشکلات مالی دارند و نگاهی به زمان راه‌اندازی کانال‌ها و صفحات ایجادشده در فضای مجازی این واقعیت را آشکار می‌کند که بازار خریدوفروش اعضای بدن، در چند سال گذشته که اقتصاد ایران گرفتار رکود و تورم شده، اوج گرفته است. برخی اقتصاددانان معتقدند، باید  اجازه داد تا بازار اعضای بدن شکل گیرد و نگرانی‌های اخلاقی را باید کنار گذاشت تا افراد بتوانند از طریق فروش اعضای بدن خود به منافع رفاهی موردنیاز دست پیدا کنند. 

اما برخی دیگر معتقدند نگرانی‌های اخلاقی در مورد «معاملات قبیح» غیرقابل‌چشم‌پوشی هستند و دولت‌ها نباید زمینه شکل‌گیری چنین بازارهایی را فراهم کنند چراکه اصلی‌ترین گروهی که حاضر به فروش کلیه خود خواهند بود، فقرا هستند که به دلیل محدودیت‌های مالی‌ حاضر به فروش اعضای بدن خود می‌شوند. ایران تنها کشوری است که به صورت رسمی، بازار خریدوفروش اعضای بدن را به رسمیت شناخته است و ما در این پرونده می‌خواهیم ببینیم تکلیف سیاستگذار در ایران با شکل‌گیری این بازار چیست؟ آیا مناسبات این بازار در ایران می‌تواند برای دیگر کشورها درس‌آموز باشد؟