گشایش سیاسی

  زهرا اکبری: روابط ایران و امارات یکی از موضوعات مهم روابط خارجی ایران به‌شمار می‌رود که بنا به ضرورت جغرافیایی شکل گرفته است. روابط بین دو کشور از وضعیت خاصی برخوردار است. از یک‌سو روابط بسیار خوب اقتصادی میان دو کشور، باعث ایجاد پیوندهای مطلوبی شده و مناسبات دو کشور را تقویت کرده و از سوی دیگر، تنش سیاسی میان دو کشور در چند دهه گذشته، همواره با فرازوفرودهایی همراه بوده است. پس از تشکیل این کشور عربی در سال 1971، ایران و امارات نسبت به سایر همسایگان خود، همواره بالاترین سطح روابط را در حوزه اقتصادی داشته‌اند. به‌رغم نزدیکی اقتصادی، در حوزه سیاسی روند خاصی بر روابط دو کشور حاکم بوده است. در کمتر موضوع جهانی و منطقه‌ای سابقه داشته که امارات با ایران همسو بوده باشد. درواقع با وجود اینکه روابط امارات و ایران بر پایه تبادلات تجاری و اقتصادی استوار بوده اما ابوظبی به عنوان پایتخت سیاسی امارات اغلب فاصله خود را با ایران حفظ کرده و راه عربستان را ادامه داده است. امارات بعد از قطع روابط ریاض با تهران سیاست خصمانه‌ای را در قبال ایران در پیش گرفت و روابط سیاسی خود را از سطح سفیر به سطح کاردار تنزل داد. همزمان با بهبود روابط تهران-ریاض، روابط تهران و ابوظبی نیز به سمت گشایش پیش رفته است. تنها چند روز پس از توافق جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی سعودی در پکن، علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان برای عادی‌سازی روابط با امارات، به ابوظبی سفر کرد. شمخانی در این دیدار روند رو به افزایش مراودات سیاسی، اقتصادی میان تهران و ابوظبی طی سال‌های اخیر و نقش ویژه محمد بن‌زاید آل‌نهیان رئیس امارات متحده عربی را در این زمینه مثبت و مهم ارزیابی کرد و گفت: ایران و امارات می‌توانند در مسیر گسترش همکاری‌های دوجانبه و تقویت دیپلماسی همسایگی گام‌های بلندی بردارند. محمد بن‌زاید نیز با ابراز خرسندی از سفر علی شمخانی به امارات، ابراز امیدواری کرد که در این سفر صفحه جدیدی در روابط ایران و امارات گشوده شود.

در این پرونده تلاش می‌کنیم علاوه بر بررسی تحولات اخیر در روابط بین ایران و امارات به این پرسش‌ها پاسخ دهیم که آیا صفحه جدیدی در روابط ایران و امارات باز شده است؟ چرا امارات به دنبال احیای روابط با ایران است؟ درواقع چه عاملی سبب شده این کشور، عادی‌سازی روابط خود با ایران را در مقطع کنونی سودمند بداند؟ ایران از احیای روابط با امارات به دنبال چیست؟ مواردی که در طول این سال‌ها تنش‌زدایی را به تاخیر انداخته بود، کدام‌ها هستند؟  آیا احیای روابط ایران و امارات می‌تواند تغییرات قابل توجهی را در معادلات منطقه‌ای ایجاد ‌کند؟