اثر خوکچه هندی

به دنبال یک اپیدمی مننژیت در سال 1996، فایزر آزمایش‌های انسانی را روی یک آنتی‌بیوتیک تجربی روی 200 کودک در ایالت مسلمان کانو در شمال نیجریه انجام داد. 11 کودک در پی آزمایش‌ها جان خود را از دست دادند و چندین شرکت‌کننده نیز معلول شدند. خبرنگاری در واشنگتن‌پست (WP) افشاگری را منتشر کرد که در آن ادعا شده بود فایزر مقصر مرگ کودکان و آزمایش‌های پزشکی غیراخلاقی در سال 2000 بود. این خبر سراسر نیجریه را در شوک فرو برد و به یکسری اعتراضات به رهبری رهبران مذهبی مسلمان منجر شد که ادعا می‌کردند شرکت فایزر و «غرب» در تلاش برای کشتن مسلمانان با دارو هستند و خواستار تحریم واکسیناسیون در میان مسلمانان شدند. کاهش متعاقب واکسیناسیون معمول کودکان در میان مادران مسلمان، تلاش‌های جهانی برای ریشه‌کنی فلج اطفال را بیش از یک دهه عقب انداخت و اثرات منفی آن تا ۱۲ سال پس از افشاگری اولیه ادامه داشت. این رویداد شواهدی را برای مطالعه اثرات افشای سوءرفتار پزشکی بر تردید و عدم قبول واکسن ارائه می‌کند. محققان این مقاله اثرات افشای گزارش واشنگتن‌پست در سال 2000 را بر نتایج واکسیناسیون کودکان با استفاده از استراتژی تفاوت در تفاوت‌ها ارزیابی می‌کنند که تفاوت‌ها را در نتایج واکسیناسیون کودکان در میان مادران مسلمان و غیرمسلمان (تفاوت اول) و برای کودکان متولدشده قبل و بعد از افشای واشنگتن‌پست درباره آزمایش‌های دارویی فایزر در سال 2000 (تفاوت دوم)، مقایسه می‌کند. این مطالعه بر مادران مسلمان تمرکز می‌کند؛ زیرا قربانیان آن کودکان مسلمان بودند و تحریم‌ها علیه واکسیناسیون از سوی رهبران مذهبی مسلمان پس از افشای آزمایش واکسن در سال 2000 انجام شد. نتایج نشان می‌دهد که افشای واشنگتن‌پست از آزمایش‌های فایزر موجب کاهش قابل ‌توجه واکسیناسیون معمول کودکانی که از مادران مسلمان پس از این افشاگری به دنیا می‌آمدند، شد. مادران مسلمان نرخ واکسیناسیون سل، دیفتری، سیاه‌سرفه و کزاز، فلج اطفال و سرخک کودکان خود را با کاهش 8 تا 17درصدی نسبت به میانگین نمونه‌های قبل از افشا کاهش دادند. این مقاله نشان می‌دهد که تاثیرات عمدتاً از سوی مادران مسلمان تحصیل‌کرده و مادران مسلمان ساکن در محله‌های اقلیت‌نشین مسلمان با پیوندهای نسبتاً قوی‌تر با شبکه‌های مذهبی ایجاد می‌شود. این افشاگری بر دیگر رفتارهای سلامت‌جویانه مادران تاثیری نداشت. اثر کاهش مختص واکسیناسیون کودک است، نه سایر پیامدهای سلامتی کودک. برآوردهای محافظه‌کارانه از هزینه‌های بهداشتی کاهش واکسیناسیون بیش از 81 میلیون دلار است که بسیار بیشتر از پرداخت فایزر به میزان 75 میلیون دلار است. نتایج بینشی در مورد عوامل تزلزل و عدم قبول واکسن فراهم می‌کند، به‌طوری‌که سالانه بیش از 5 /1 میلیون نفر که بسیاری از آنها کودک هستند، بر اثر بیماری‌های قابل‌ پیشگیری با واکسن جان خود را از دست می‌دهند. این مطالعه به ادبیات موجود در این زمینه، چندین ادبیات متمایز اضافه می‌کند. ابتدا، این کار به ادبیات اقتصادی اخیر در مورد نقش قصور پزشکی و اخبار منفی در مورد اعتماد بلندمدت به نهادهای بهداشتی و رفتار سلامت مربوط می‌شود. از جمله کار بر روی تاثیرات آزمایش‌های تاسکیگی بر نتایج سلامت مردان آفریقایی-آمریکایی، ترفند واکسن سازمان سیا در مورد ایمن‌سازی در پاکستان و کمپین‌های پزشکی استعماری در مورد بی‌اعتمادی در پزشکی در آفریقا. این کار، کار قبلی را با بررسی نحوه انتخاب مادران برای واکسینه کردن فرزندان خود در پاسخ به اخبار منفی در مورد واکسن تکمیل می‌کند. این مقاله همچنین به ادبیات نوپای اقتصاد دین می‌افزاید. کارهای گذشته با تمرکز بر مسیحیان /کلیساها، مشارکت در شبکه‌های مذهبی را با توسعه اقتصادی و تقاضا برای بیمه مرتبط کرده است. در اینجا، شواهدی از جمعیت‌های مسلمان ارائه می‌شود و بر نقش مهم شبکه‌های مذهبی در انتشار اطلاعات در مورد سلامت تمرکز می‌شود، به‌ویژه در میان جوامع اقلیت که در آن افراد ممکن است در غیاب روابط خانوادگی گسترده، قوی‌تر به این شبکه‌ها بپیوندند. تحقیقات گذشته نشان داده است که این شبکه‌ها می‌توانند روش‌های مهمی برای انتشار اطلاعات برای بهبود سلامت در میان جوامع اقلیت باشند. این مقاله نشان می‌دهد که چگونه شبکه‌های مذهبی می‌توانند با انتشار اخبار منفی در مورد واکسن‌ها، رفتارهای بهداشتی را کاهش دهند و پیامدهایی برای تردید در واکسن در آینده داشته باشند.

آزمایش‌های دارویی فایزر در نیجریه

در سال 1996، نیجریه یکی از بدترین اپیدمی‌های مننژیت در تاریخ این کشور را با 109580 مورد و 11717 مرگ تجربه کرد. مننژیت باکتریایی یک عفونت پوشش داخلی مغز است که به‌ویژه در کودکان خطرناک است و بیماری همه‌گیر بومی شمال نیجریه به‌شمار می‌آید. شمال نیجریه نیز یک منطقه اکثریت مسلمان است که حدود 99 درصد از ساکنان ایالت کانو که بیمارستان بیماری‌های عفونی در آن واقع شده است، همان‌طور که در نقشه در شکل 1 نشان داده شده است، مسلمان هستند. در بیمارستان کانو، سازمان غیرانتفاعی پزشکان بدون مرز، کودکان را با کلرامفنیکل، یک آنتی‌بیوتیک معروف که توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای درمان مننژیت باکتریایی تایید کرده است، درمان کرد. در همان دوره، فایزر، یک شرکت داروسازی آمریکایی، در تلاش بود تا داروی آنتی‌بیوتیک جدید خود به نام ترووان را عرضه کند. در حالی که فایزر این دارو را روی بزرگسالان آزمایش کرده بود، اما هنوز روی کودکان آزمایش نشده بود. علاوه بر این، آزمایش اولیه بر روی بزرگسالان برخی از عوارض جانبی جدی داروها، از جمله مشکلات کبدی و ناهنجاری‌های غضروفی را نشان داده بود. پس از اطلاع از اپیدمی مننژیت در نیجریه، فایزر تصمیم گرفت از این همه‌گیری به‌عنوان فرصتی برای آزمایش اثربخشی ترووان برای کودکان استفاده کند. کارکنان فایزر به کانو پرواز کردند، مقری را در کنار منطقه پزشکان بدون مرز راه‌اندازی کردند و طی دو هفته، نمونه‌ای متشکل از 200 کودک سه‌ماهه تا ۱۸ساله را برای شرکت در آزمایش‌های دارویی برای ترووان انتخاب کردند. به 100 کودک در طول یک دوره درمان پنج‌روزه در گروه درمان دوزهای کامل روزانه از ترووان داده شد. به 100 کودک دیگر در گروه کنترل سفتریاکسون داده شد؛ آنتی‌بیوتیکی که به‌طور گسترده به‌عنوان درمان استاندارد مننژیت شناخته شده است. به کودکان گروه کنترل دوز کمتر از حد نرمال سفتریاکسون داده شد که ظاهراً فقط یک‌سوم دوز توصیه‌شده از سوی WHO در آن زمان، در چهار روز از پنج روز دوره درمان بود. یک ماه بعد، 11 نفر از کودکانی که در آزمایش فایزر شرکت کرده بودند مردند. علاوه بر این، بسیاری از والدین کودکانی که در این کارآزمایی‌ها شرکت داشتند، ناتوانی‌هایی را در میان فرزندان خود از جمله فلج و نارسایی کبد گزارش کردند. در دسامبر 2000، خبرنگاری در واشنگتن‌پست، آزمایش‌های دارویی اپیدمی فایزر را در مجموعه‌ای از افشاگری‌ها، با ادعای نقش فایزر در مرگ و ناتوانی چند کودک و متهم کردن این شرکت به انجام آزمایش‌های تجربی غیراخلاقی بر روی کودکان بدون کسب رضایت آگاهانه شرکت‌کنندگان منتشر کرد. این افشاگری سراسر نیجریه را در شوک فرو برد و باعث شد در سال 2001 یکسری اعتراضات در ایالت‌های مسلمان‌نشین در شمال نیجریه انجام شود. معترضان به رهبری رهبران مذهبی مسلمان، مرگ کودکان مسلمان و این واقعیت را که آزمایش‌ها در یک کشور مسلمان اجرا شده بود به‌عنوان مدرک برجسته کردند. با این ادعا که فایزر و نهادهای «غربی» مرتبط با آن مسلمانان را با واکسن‌ها هدف قرار داده و سعی در کشتن آنها داشتند. فایزر هرگونه تخلفی را انکار کرد و اظهار داشت که کودکان به دلیل مننژیت جان خود را از دست داده‌اند، نه داروی آنها.

عواقب

پس از افشای واشنگتن‌پست، دولت نیجریه گروهی از کارشناسان را استخدام کرد تا تحقیقات خود را انجام دهند. آنها گزارشی را منتشر کردند که نشان می‌داد فایزر در مرگ کودکان گناهکار بوده و در انجام آزمایش‌های انسانی بدون رضایت آگاهانه تقصیر داشته است. این گزارش به مقاله واشنگتن‌پست اشاره می‌کند که چگونه مقامات اخبار آزمایش‌ها را کشف کردند. در سال‌های بعد، والدین کودکان درگیر در آزمایش‌ها و دولت ایالت کانو مجموعه‌ای از شکایت‌ها را علیه فایزر تنظیم کردند. در سال 2009 یک توافق خارج از دادگاه برای پرداخت 75 میلیون دلار به ایالت کانو و 175 هزار دلار به چهار خانواده از کودکان فوت‌شده انجام شد. این حادثه بی‌اعتمادی مسلمانان را نسبت به کمپین‌های واکسیناسیون به رهبری سازمان‌های غیرانتفاعی «غربی» مانند ابتکار جهانی ریشه‌کنی فلج اطفال (GPEI)، کنسرسیومی شامل WHO و مرکز کنترل بیماری آمریکا (CDC) با هدف ریشه‌کنی فلج اطفال در سراسر جهان افزایش داد. با تمرکز ویژه بر نیجریه که در آن بیش از 40 درصد از 677 مورد جدید فلج اطفال در سراسر جهان در سال 2002 ثبت شده بود. تنش‌ها در سال 2003 با تحریم کمپین‌های واکسیناسیون دسته‌جمعی فلج اطفال از سوی رهبران مذهبی مسلمانان به رهبری GPEI در پنج ایالت شمالی مسلمان در نیجریه به اوج خود رسید و به شایعاتی دامن زد مبنی بر اینکه واکسیناسیون بخشی از تلاش غربی‌ها برای انتشار اچ‌آی‌وی در میان مسلمانان و ایجاد ناباروری در دختران مسلمان بوده است. در مصاحبه‌هایی که حمایت از تحریم را توضیح می‌دادند، پاسخ‌دهندگان به صراحت به آزمایش‌های داروی فایزر اشاره کردند و یکی از پاسخ‌دهندگان اظهار داشت: «ما نمی‌توانیم به سفیدپوستان یا دولت فدرال خود اعتماد کنیم، زیرا سال‌ها پیش زمانی که دارو برای مسموم کردن مردم ما آوردند، با هم همکاری داشتند.» تحریم‌ها برای بیش از یک سال ادامه یافت و تنها پس از همکاری مقامات دولت فدرال با رهبران مذهبی محلی برای نشان دادن ایمنی واکسن غائله پایان یافت. این تحریم همچنین به افزایش 30درصدی شیوع فلج اطفال منجر شد و تلاش‌های جهانی برای ریشه‌کنی فلج اطفال را بیش از یک دهه به تاخیر انداخت و نیجریه به یکی از آخرین کشورهای جهان تبدیل شد که در سال 2020 فلج اطفال در آن ریشه‌کن شد. آزمایش‌های فایزر همچنان یک نقطه تنش در میان مسلمانان در نیجریه است؛ با وهم مرگ کودکان مسلمان اغلب در هر زمان که مقامات بهداشتی تلاش می‌کنند کمپین‌های واکسیناسیون انبوه را در این کشور راه‌اندازی کنند.

نتیجه

آزمایش‌های دارویی اپیدمی فایزر در سال 1996، بیش از یک دهه پس از افشای اخبار اولیه در سال 2000، با هر کمپین جدید واکسیناسیون انبوه، یک نقطه تنش و منبع تردید واکسن برای مسلمانان نیجریه همچنان باقی‌مانده است. نتایج کاهش قابل ‌توجهی را در واکسیناسیون معمول کودکان متولدشده از مادران مسلمان پس از افشای کارآزمایی‌ها در سال 2000 نشان می‌دهد. این تاثیرات نتیجه عملکرد مادران و مادران تحصیل‌کرده است که در محله‌های اقلیت مسلمان زندگی می‌کنند با اعتماد نسبتاً کمتر / پیوندهای ضعیف‌تر با محله‌ها / جوامع محلی و پیوندهای نسبتاً قوی‌تر با شبکه‌های مذهبی. اثر کاهشی مختص پیامدهای واکسیناسیون کودک است و به‌طورکلی هیچ کاهشی در رفتار مراقبت قبل از زایمان مادر مسلمان و سایر پیامدهای سلامت کودک وجود ندارد. تحقیقات فزاینده‌ای بر اهمیت اعتماد عمومی برای اثربخشی کمپین‌های واکسیناسیون با هدف مهار گسترش بیماری در طول همه‌گیری‌ها تاکید کرده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که شبکه‌های اعتماد محلی می‌توانند محرک‌های کلیدی تردید در واکسن باشند، به‌ویژه در میان جمعیت‌های اقلیت در مناطقی که به‌طور بالقوه قوی‌تر هستند. از این‌رو، سیاستگذارانی که هدفشان افزایش واکسیناسیون برای مقابله با عواقب بیماری‌های همه‌گیر است، باید برای ایجاد و تقویت اعتماد در این شبکه‌های محلی برای افزایش جذب واکسن تلاش کنند. این یافته‌ها اهمیت شیوه‌های دقیق، اخلاقی و شفاف را در تلاش‌های واکسیناسیون و اعتماد شبکه‌های نهادی و محلی به پذیرفتن واکسن نشان می‌دهد. نتایج خارجی منفی ناشی از کاهش واکسیناسیون، پیامدهای جهانی برای احیای مجدد اپیدمی‌های بیماری‌های عفونی دارد که می‌تواند سال‌ها پس از رویداد اولیه و افشای آن باقی بماند.