گفت‌وگو با اکرم دمیرتاش رئیس اتاق بازرگانی ازمیر
ماجرای رضا ضراب اثر منفی نداشت
چند هفته پس از حضور هیات بزرگ تجاری ازمیر ترکیه در تهران، این‌بار بازرگانان و صاحبان کسب‌وکار ایران چمدان‌هایشان را به مقصد ازمیر و چند شهر بزرگ ترکیه بستند تا رایزنی‌هایی را که در تهران با تجار ترک داشتند، به سرانجام نزدیک کنند. هدف نیز دستیابی به دادوستد ۳۰ میلیارد‌دلاری است که دو طرف نسبت به تحقق آن خوش‌بین هستند. با آقای اکرم دمیرتاش، رئیس اتاق بازرگانی ازمیر درباره آینده تعاملات اقتصادی ایران و ترکیه به گفت‌وگو نشستیم.
چند هفته پس از حضور هیات بزرگ تجاری ازمیر ترکیه در تهران، این‌بار بازرگانان و صاحبان کسب‌وکار ایران چمدان‌هایشان را به مقصد ازمیر و چند شهر بزرگ ترکیه بستند تا رایزنی‌هایی را که در تهران با تجار ترک داشتند، به سرانجام نزدیک کنند. هدف نیز دستیابی به دادوستد 30 میلیارد‌دلاری است که دو طرف نسبت به تحقق آن خوش‌بین هستند. با آقای اکرم دمیرتاش، رئیس اتاق بازرگانی ازمیر درباره آینده تعاملات اقتصادی ایران و ترکیه به گفت‌وگو نشستیم.
پس از توافق ژنو، بسیاری از کشورها دور تازه مذاکرات تجاری با ایران را آغاز کرده‌اند و طی ماه‌های اخیر نیز شاهد رفت‌وآمد هیات‌های تجاری به ایران هستیم. کشور شما در این میان سعی کرده از کورس مذاکرات اقتصادی با ایران عقب نماند و هم هیات‌های تجاری از ترکیه به ایران آمده هم فعالان اقتصادی ایران این بازدیدها را پس داده‌اند. آینده روابط اقتصادی ایران و ترکیه را چطور می‌بینید؟
از نگاه ترکیه، ایران کشوری بزرگ با توانمندی‌های بزرگ‌تر است. دوره چند سال گذشته را فراموش کنید! ما در ترکیه وقتی درباره ایران حرف می‌زنیم این را به هم می‌گوییم. ایران کشوری است با ظرفیت 500 میلیارد دلار حجم تجارت خارجی و نوزدهمین کشور در دنیا‌ست که از حجم تجاری بزرگ برخوردار است. کشور شما (ایران) از پشتوانه فرهنگی بالایی برخوردار است. منابع طبیعی هم که به اندازه کافی دارید. منابع گازی ایران در سطح اول دنیا قرار دارد؛ نفت و مواد پتروشیمی ایران حرف اول را در دنیا می‌زند. ظرفیت‌های اقتصادی ایران کم نیست، به لحاظ سیاسی هم اگرچه طی چند سال گذشته ایران محدودیت‌های جدی‌ای از سر گذرانده ولی به نظر می‌رسد که به پایان این دوره نزدیک
می‌شویم و شاهد آن هستیم که با آمدن آقای روحانی درهای آشتی با دنیا به روی ایران باز شده است. پس هنگام کار فرا رسیده است و فرصت برای بخش خصوصی فراهم شده که با ایران وارد همکاری شود یا نه، کناری بنشیند و حضور بازیگران دیگر را تماشا کند. در حال حاضر سیاستمداران در حال کار هستند و راه را برای ما به عنوان فعالان اقتصادی باز می‌کنند. اگرچه منکر وجود مشکلات در این عرصه نمی‌شوم ولی باید موانع را از سر راه برداشت، راه دیگری نداریم. این هم مختص به ایران نیست. اجازه دهید به یک نمونه اشاره کنم؛ طی چندین سال ترکیه و یونان با هم دشمن بودند، زمانی که من به ریاست اتاق بازرگانی و صنعت ازمیر رسیدم کل تجارت میان ما و یونان به 200 میلیون دلار می‌رسید ولی به رغم مشکلات و سختگیری‌های سیاسی آن زمان که تا حدودی هنوز هم ادامه دارد، بخش‌های خصوصی دو کشور آنقدر به آمد و شد و رایزنی پرداختند تا آنکه تجارت امروز ما با یونانی‌ها به بیش از شش میلیارد دلار رسیده است. چرا این روش را ایران و ترکیه با هم نداشته باشند؟ زبان‌مان به همدیگر نزدیک است، همسایه هستیم، دین و مذهب‌مان یکی است. پس باید اشتراکات را در نظر بگیریم و برای توسعه همکاری‌ها
با سرعت بیشتری به جلو برویم. کشورهای اروپایی سال‌هاست که مرزها را میان خود برداشته‌اند؛ با هم تجارت می‌کنند، با هم تولید می‌کنند و با هم می‌خورند و فرصت‌ها را میان خود تقسیم می‌کنند. ایران و ترکیه هم باید مرزها را میان خود بردارند و راه تجارت آزاد را در پیش بگیرند.
در واقع شما به عنوان نماینده بخش خصوصی ترکیه به دنبال حذف دیوار تعرفه‌ها در مناسبات تجاری دو کشور هستید و یکی از برنامه‌های اصلی را در‌برداشتن تعرفه‌ها می‌دانید؟
همین‌طور است. از جمله کارهایی که دولت ایران می‌تواند برای بهتر شدن تولیدات ایرانی انجام دهد، برداشتن تعرفه‌هاست. کاری که دولت ترکیه سال‌ها پیش جرات انجام آن را کرد و کشور ما امروز ثمره آن جسارت را می‌چشد. تا سال 1995 میلادی ماشین‌های رختشویی ساخت ترکیه به قدری بی‌کیفیت بود که هنگام روشن شدن در منازل، شروع به راه رفتن می‌کرد! امروز تولیدات ما به اکثر کشورهای صنعتی جهان صادر می‌شود. ما دیوار تعرفه‌ها را برداشتیم و تکنولوژی روز دنیا را برای تولید بهتر به خدمت گرفتیم.
در حال حاضر علاقه‌مندی ترکیه چه نوع تجارتی با ایران است؟
هدف ترکیه، چه دولت این کشور و چه بخش خصوصی، پیشبرد برنامه‌های تجاری با ایران است. یکی از برنامه‌هایی که دنبال می‌کنیم و به‌طور ویژه اتاق ازمیر آن را پیگیری می‌کند، تاسیس نمایشگاه‌های تجاری میان دو کشور است. از طریق این نمایشگاه‌ها می‌توانیم رفت‌وآمدهای تجار و تولیدکنندگان دو طرف را بیشتر کنیم و متوجه می‌شویم که ایرانی‌ها از ما چه کالاهایی می‌خواهند و ما طالب چه محصولاتی از شما هستیم. این یکی از همکاری‌های مشترکی است که ما با ایرانی‌ها می‌توانیم داشته باشیم. ازمیر را نباید دست‌کم گرفت. ارزش تجارت ازمیر با کل جهان نزدیک به 50 میلیارد دلار است. ازمیر باید پنجره تجاری ایران با تمام دنیا باشد. این اتفاق دور از دسترس نیست. ما 10 بندر ترانزیت بین‌المللی داریم که ایران می‌تواند از این امکانات به‌خوبی استفاده کند. هرچند که ایران در تحریم است ولی با رویکردی که آقای روحانی و دولت ایران در پیش گرفته باید امیدوار بود که به‌زودی تحریم‌ها برداشته شود. بنابراین ازمیر ترکیه در تعاملات تازه با ایران می‌خواهد امکانات خود در منطقه را به روی ایران باز
کند و ما به عنوان پنجره ایران به اروپا و دنیا باشیم.
با این حال، طی یک سال اخیر تنش‌هایی در مناسبات سیاسی ایران و ترکیه رخ داده که در این‌باره می‌توانم به ماجرای رضا ضراب اشاره کنم. اتفاقات مرتبط با رضا ضراب چه تاثیری بر مناسبات تجاری و اقتصادی دو کشور داشته است؟
همان‌طور که می‌دانید، در حال حاضر این پرونده در دادگاه‌های ترکیه در حال بررسی است. ما الان راجع به این موضوع نمی‌توانیم اظهارنظر کنیم. اینکه اقدامات و کارهایی که رضا ضراب انجام داده قانونی بوده یا غیرقانونی، هنوز مشخص نیست. به هر حال، ترکیه کشوری قدرتمند است و از این پرونده حساس اقتصادی می‌تواند به راحتی عبور کند.
بنابراین به نظر شما ماجرای رضا ضراب تاثیری بر مناسبات دو کشور ایران و ترکیه نداشته است؟
منظورتان اثرات این موضوع روی روابط سیاسی دو کشور است؟
می‌خواهم درباره مناسبات اقتصادی صحبت کنید.
اگر دقت کرده باشید، بعد از جنجال بزرگ فساد اقتصادی در ترکیه آقای اردوغان نخست‌وزیر ما، به تهران آمد و توافقنامه‌های تجاری میان دو کشور به امضا رسید. این سفر و امضاهایی که به جا ماند از گسترش مناسبات اقتصادی دو کشور خبر می‌دهد که دولتمردان ایران و ترکیه به استقبال آن رفته‌اند. پس نقش رضا ضراب در فساد اقتصادی اخیر در ترکیه در روابط اقتصادی دو کشور دیده نشد و اصولاً این روابط هرگز بستگی به این ماجرا نداشت. نباید فراموش کرد که طی ماه‌های گذشته و در جریان رفت‌وآمدهای سیاسی و اقتصادی میان دو کشور امضاهایی که رد و بدل شد بی‌سابقه بود که این امضاها افرایش تجارت دو‌جانبه را نشانه گرفته است.
شما شخصاً رضا ضراب را می‌شناختید؟
بله، او را می‌شناختم.
پیش آمده بود که به نوعی با او همکاری اقتصادی هم داشته باشید؟
خیر، این اتفاق نیفتاده بود. تنها یک بار با رضا ضراب دیدار داشتم و پیرامون برخی مسائل هم‌کلام شدیم. من رضا ضراب را جوان منطقی، با فکر و یک تاجر دیدم. او و خانواده‌اش در ترکیه صرافی دارند در عین آنکه به تجارت طلا هم مشغول هستند. کسب‌وکار ضراب و خانواده‌اش هم همین است.
به عنوان سوال آخر، می‌خواهم بدانم هنگام بازگشت به ازمیر، برای به سرانجام رساندن مذاکرات و رایزنی‌هایی که در تهران با مقامات دولتی و بخش خصوصی ایران داشتید، چه خواهید کرد؟ آیا قصد دارید جلساتی با دولتمردان ترکیه به صورت شخصی داشته باشید؟
هیات تجاری ازمیر از زمان ورودش به تهران با برنامه و هدفدار حرکت کرد. دیدارهایمان را برای پیشبرد تجارت میان دو کشور آغاز کردیم و به پایان بردیم. روی چند زمینه نیز تاکید زیادی کردیم. از جمله گشایش نمایشگاه‌های اختصاصی میان ازمیر و ایران است که به‌طور جدی به دنبال اجرایی کردن آن هستیم. دوم اینکه با به‌کارگیری ابزارهایی، تحریم‌ها را برای باز شدن درهای تجاری دو طرف به روی هم تسهیل کنیم و قصد داریم با تشکیل و تاسیس شرکت‌های مشترک، از روی تحریم‌ها رد شویم. این مساله در نشستی که با اتاق بازرگانی تهران داشتیم به بحث گذاشته شد و یکی از پیشنهادهای ما با فعالان اقتصادی ایران این بود که حداقل دو انبار بزرگ گمرکی میان ازمیر و ایران برقرار کنیم تا از طریق آن، ما کالاهای مورد نیاز ایران را تامین کنیم و ایرانی‌ها نیز کالاهای مورد درخواست ما را به این گمرکات انتقال دهند و
وارد ترکیه کنیم. هنگام بازگشت به ترکیه، تمام این موارد را رودررو با مسوولان دولت ترکیه در میان خواهم گذاشت و برای به ثمر نشستن نتایج مذاکرات تلاش خواهم کرد.
دیدگاه تان را بنویسید