تاریخ انتشار:
گفت‌وگو با هاشم یکه‌زارع مدیرعامل ایران‌خودرو
خودرو با کمپین ارزان نمی‌شود
این روزها بازار خودرو کشور در حالی به رکود رفته که همزمان کمپینی با نام «خرید خودرو صفر ممنوع» نیز شکل گرفته و برخی معتقدند این ماجرا بر رکود بازار دامن زده و خواهد زد. این در حالی است که خودروسازان کشور چندان واکنشی به کمپین موردنظر نشان نداده و حتی آن را کاملاً مردمی و خودجوش نیز نمی‌دانند.
این روزها بازار خودرو کشور در حالی به رکود رفته که همزمان کمپینی با نام «خرید خودرو صفر ممنوع» نیز شکل گرفته و برخی معتقدند این ماجرا بر رکود بازار دامن زده و خواهد زد. این در حالی است که خودروسازان کشور چندان واکنشی به کمپین موردنظر نشان نداده و حتی آن را کاملاً مردمی و خودجوش نیز نمی‌دانند. در این میان، هاشم یکه‌زارع مدیرعامل ایران‌خودرو نیز تاکید می‌کند که کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع»، ریشه مردمی نداشته و به اصطلاح خودجوش نیست و برخی منافعی پشت آن دارند. به گفته او، این کمپین حتی می‌تواند پشتوانه سیاسی نیز داشته باشد، چه آنکه برخی می‌خواهند به واسطه آن، توقعات از دولت را (در دوران پساتحریم) بالا ببرند. مدیرعامل ایران‌خودرو همچنین این موضوع را که کمپین مذکور می‌تواند قیمت خودرو را پایین آورده و به تولید آسیب بزند، رد می‌کند. به اعتقاد یکه‌زارع، کمپین «خرید خودرو صفر» دوامی ندارد، هرچند بخشی از اعضا و حامیانش را مردم عادی تشکیل داده و ایران‌خودرو خود را بدهکار آنها می‌داند.
چه می‌کنید با کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع»؟ نگران فروش نرفتن محصولات‌تان نیستید؟
به نظرم این کمپین پدیده‌ای گذراست و دوامی ندارد.
اما به نظر می‌رسد طرفداران زیادی را به خود جذب کرده؛ از مردم عادی گرفته تا...
مردم حق دارند بابت مسائلی مانند کیفیت و خدمات پس از فروش و...، از خودروسازان ناراضی باشند، اما من بعید می‌دانم تشکیل این کمپین خودجوش باشد.
یعنی فکر می‌کنید کسی یا گروهی پشت کمپین موردنظر است؟
قطعاً این کمپین به جریان یا گروهی وابستگی دارد و من نمی‌توانم قبول کنم که خودجوش است.
اما خیلی‌ها معتقدند این کمپین ریشه در عملکرد نامناسب خودروسازان دارد و نتیجه کم‌کاری‌هایی است که ایران‌خودرو و سایپا طی سال‌های گذشته داشته‌اند. به هر حال این یک واقعیت است که مردم رضایت چندانی از عملکرد خودروسازان نداشته و از کیفیت و قیمت و خدمات پس از فروش ناراضی‌اند.
قبول دارم که خودروسازان کم‌کاری‌هایی را در این سال‌ها داشته‌اند، اما نمی‌توان گفت کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع» به همین دلیل شکل گرفته است، چون همان‌طور که گفتم، خودجوش و مردمی نیست.
خب پس فکر می‌کنید این کمپین را چه کسانی ایجاد کرده و اداره می‌کنند؟
نمی‌دانم، فقط مطمئنم یکسری در آن منافعی دارند.
برخی فعالان صنعت خودرو، انگشت اتهام را به سمت واردکنندگان و خودروسازان چینی نشانه رفته‌اند و معتقدند آنها طراحان و ذی‌نفعان اصلی کمپین موردنظر هستند؛ این در حالی است که خود آنها (واردکنندگان و چینی‌ها) نیز از کمپین و به تبع آن رکود بازار، متضرر شده‌اند.
برخی مواقع یک عده کارهایی را انجام می‌دهند که در شروع به هدف‌شان می‌رسند، اما آخرش را نمی‌توانند اداره کنند و خودشان هم متضرر می‌شوند. البته من معتقدم پشت این کمپین، فقط جریان اقتصادی نیست و مسائل سیاسی نیز وجود دارد.
مسائل سیاسی چرا؟
به هر حال برخی بدشان نمی‌آید با استفاده از صنعت خودرو، اهداف سیاسی خودشان را دنبال کنند.
دقیقاً چه کسانی؟
به هر حال پس از توافق هسته‌ای ایران و کشورهای 1+5 در وین، مردم انتظار کاهش قیمت دارند، نه‌فقط در خودرو بلکه در بسیاری دیگر از کالاها؛ بنابراین هستند کسانی که می‌خواهند در این شرایط، توقعات از دولت را بالا ببرند.
الان شرایط به شکلی است که مردم در انتظار ورود خودروهای با کیفیت و کاهش قیمت‌ها هستند و چون خودرو را سیاسی کرده‌اند، برخی می‌خواهند از راه دامن زدن به این مسائل (کاهش قیمت و ورود خودروهای جدید) سبب افزایش توقع از دولت شوند.
پس شما معتقدید کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع» ریشه سیاسی هم دارد؟
بله، این کمپین مثل یک معجون می‌ماند که همه چیز در آن است. هر چه هست، متاسفانه برخی در کشور راه و رسم اوباما رئیس‌جمهور آمریکا را در پیش گرفته‌اند.
کدام کالا و خدمات کاهش قیمت داشته یا اصلاً امکان این را دارند که خودرو داشته باشد؛ الان مگر محصولات کشاورزی ما ارزان شده‌اند؟ مگر لبنیات کاهش قیمت داشته؟ مگر قیمت خدمات ارائه‌شده به مردم پایین آمده که خودرو هم ارزان شود.
راه و رسم رئیس‌جمهور آمریکا؟ چطور؟
اگر یادتان باشد، اوباما در زمان تحریم‌ها دست روی چند صنعت مهم گذاشت، از جمله خودروسازی؛ الان برخی با دامن زدن به رکود بازار خودرو، می‌خواهند صنعت خودرو را در داخل تحریم کنند.
خیلی‌ها معتقدند یکی از دلایل رکود بازار خودرو که خودتان هم به آن اشاره کردید، عجله خودروسازان در اعلام نام شرکای احتمالی آینده‌شان بوده؛ شما این را قبول دارید؟
چه اشکالی دارد مردم بدانند، شرکای آینده ما کدام شرکت‌ها هستند؛ اعلام این موضوع وظیفه ماست، زیرا سبب می‌شود آنها (مشتریان) تصمیم بهتر و درست‌تری در بازار خودرو بگیرند.
در کل که اشکالی ندارد، اما مطرح شدن نام خودروسازانی مانند فولکس‌واگن و فیات به عنوان شرکای آینده خودروسازی کشور، این توقع را در مردم ایجاد کرد که خودروهای باکیفیت و ارزان خارجی در راه ایران است؛ به اعتقاد کارشناسان، اصلاً خیلی‌ها به همین دلیل خرید خودرو را عقب انداختند.
به هر حال ما وظیفه داریم اخبار خوب را در اختیار مردم بگذاریم تا بتوانند تصمیم بگیرند چه خودرویی را خریداری کنند.
اما فعلاً که هیچ خبری از خودروسازان خارجی نیست و مردم نمی‌دانند خودروهای خوب چه زمانی به ایران خواهند آمد.
اتفاقاً ما قصد داریم به زودی اخبار جدیدی را در این مورد به اطلاع مردم برسانیم. در واقع به زودی اعلام خواهیم کرد که کدام خودروها چه زمانی و با چه قیمتی به ایران می‌آیند و با این حساب مردم مختار خواهند بود خودرو داخلی بخرند یا صبر کنند خودروهایی را که قرار است بیایند، خریداری کنند.
کمی از بحث کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع» دور شدیم؛ فکر می‌کنید این ماجرا چه تاثیری بر روند تولید ایران‌خودرو بگذارد؟
ما یک بنگاه تولیدی هستیم، بنابراین همواره به میزان نیاز و تقاضای بازار، خودرو تولید و عرضه می‌کنیم. الان هم اگر تقاضا کم شود، عرضه را پایین می‌آوریم و به عکس اگر تقاضا رشد کند، تیراژ را بالا خواهیم برد.
خب اگر کمپین مربوطه قوی‌تر شده و مردم بیشتری خرید خودرو را تحریم کنند، چه؟ این موضوع تیراژ خودرو را قطعاً پایین خواهد آورد، در آن صورت نگران کمبود نقدینگی نیستید؟
مطمئن باشید کار به آنجا نخواهد رسید که چنین کمپین‌هایی بخواهند به تولید آسیب برسانند و خودروسازی کشور را تعطیل کنند.
به نظر می‌رسد خیلی با اطمینان صحبت می‌کنید، در حالی که کارشناسان تاکید دارند رکود بازار خودرو جدی است و بخشی از مشتریان رسماً خرید خودروهای داخلی را تحریم کرده‌اند.
ما در تولید یک نقطه سر به سر داریم و با اطمینان می‌گویم کار به آنجا نمی‌رسد که تیراژ خودرو خیلی کم شود. به نظر من کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع» در نهایت پنج درصد روی تولید ما اثر می‌گذارد. به عبارت بهتر، در نهایت تنها پنج درصد تولید ما در نتیجه رکود فعلی بازار و کمپین موردنظر، مازاد خواهد بود.
احتمالاً در جریان هستید که کمپین مورد بحث، یکسری اخبار و شایعات را نیز به دنبال داشته است، از جمله اینکه می‌گویند انبار خودروسازان پر شده و خودروها فروش نمی‌روند.
اجازه بدهید در مورد موجودی انبار توضیح بدهم تا ذهن‌تان در این مورد بیشتر روشن شود. خودروهای ما از زمانی که خط تولید را ترک می‌کنند تا زمانی که به دست مشتری می‌رسند، یک پروسه 16روزه را متحمل می‌شوند. در این 16 روز، تست‌های نهایی روی خودرو و کارهای مربوط به تسویه‌حساب مشتریان و شماره‌گذاری و بیمه انجام و سپس تحویل مالکان‌شان خواهند شد. البته قبلاً این پروسه سه ماه طول می‌کشید، اما حالا به 16 روز رسیده است.
اما آقای اکبر ترکان مشاور رئیس‌جمهوری، چندی پیش اعلام کرد در یکی از پارکینگ‌های خودروسازان، 80 هزار خودرو وجود دارد که فروش نرفته است.
من نمی‌دانم منظور آقای ترکان کدام خودروساز بوده، اما به زودی وی را می‌بینم و اصل ماجرا را می‌پرسم تا مشخص شود در کدام پارکینگ 80 هزار خودرو پارک است.
یعنی رکود فعلی بازار و کمپین و... هیچ تاثیری در موجودی انبار ایران‌خودرو نداشته است؟
در حد سه روز؛ منظورم این است الان ماندگاری خودرو در انبارهای ما، سه روز بیش از قبل شده است. اصلاً اجازه بدهید ساده‌تر برایتان توضیح بدهم. ما روزی 2300 دستگاه خودرو تولید می‌کنیم و الان با توجه به شرایط به وجود آمده، بین شش تا هفت هزار دستگاه به موجودی انبارمان اضافه شده است. به عبارت بهتر، در حال حاضر شش هفت هزار خودرو بیش از گذشته در انبارهای شرکت وجود دارد، بنابراین آن 80 هزار دستگاهی که گفتید، به ایران‌خودرو مربوط نیست.
طبق صحبت‌های قبلی‌تان، ایران‌خودرو قرار است طی سال جاری 660 هزار دستگاه محصول تولید کند، آیا رکود فعلی بازار اجازه تحقق این برنامه را خواهد داد؟
برنامه تولید امسال ما البته 600 هزار دستگاه است و من منظورم این بوده که در نهایت 10 درصد به این رقم در سال جاری اضافه خواهد شد. با این حال اینکه امسال چند دستگاه خودرو را به تولید برسانیم، این موضوع بستگی مستقیم به شرایط بازار دارد. اگر تقاضا افزایش یابد، بیش از 600 هزار دستگاه تیراژ خواهیم داشت و اگر نیاز بازار کم شود، کمتر از این رقم تولید خواهیم داشت، بنابراین تولید امسال ما به کشش بازار بستگی دارد.
این سیاست ایران‌خودرو به عنوان یک بنگاه اقتصادی است که طبق نیاز بازار تولید کند، حالا چه کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع» و امثال آن باشند و چه نباشند. البته یک نکته دیگر را هم در مورد موجودی انبار نباید فراموش کرد.
چه نکته‌ای؟
اینکه ما نمی‌خواهیم خودرو صفرکیلومتر معیوب دست مشتریان بدهیم و از همین رو ممکن است گاهی توقف خودروها در پارکینگ و انبار طولانی شود. خودتان بهتر می‌دانید که مشتریان همواره از خراب بودن خودروهای صفر شکایت می‌کنند و از همین رو ما سختگیری‌هایی را برای قطعات ورودی به خطوط تولید در نظر گرفته‌ایم، چون نمی‌خواهیم وقتی کسی خودرویی را تحویل می‌گیرد، بلافاصله راهی تعمیرگاه شود. در کل منظورم این است که طولانی شدن توقف خودرو در پارکینگ‌ها می‌تواند به دلیل سختگیری‌های کیفی نیز باشد، نه‌فقط رکود بازار و کمپین.
اگر موافق باشید کمی هم به بحث قیمت خودروهای داخلی بپردازیم، چه آنکه اصلاً یکی از اهداف اصلی کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع»، کاهش قیمت است. در واقع مشتریان می‌خواهند آنقدر خودرو نخرند که قیمت‌ها به شدت افت کند. به نظر شما این انتظار مشتریان تا چه حد منطقی بوده و قابل تحقق است؟
من از شما می‌پرسم، کدام کالا و خدمات کاهش قیمت داشته یا ا اصلاً امکان این را دارند که خودرو داشته باشد؛ الان مگر محصولات کشاورزی ما ارزان شده‌اند؟ مگر لبنیات کاهش قیمت داشته؟ مگر قیمت خدمات ارائه‌شده به مردم پایین آمده که خودرو هم ارزان شود.
اما به هر حال افکار عمومی انتظار کاهش قیمت را از خودروسازان دارند و...
همان‌طور که در ابتدای صحبت‌هایم گفتم، مردم در خیلی از موارد حق دارند، از جمله کیفیت و خدمات پس از فروش؛ من تاکید کرده و می‌کنم که بدهکار مردم هستیم و به هر حال کم‌کاری‌هایی از سوی خودروسازان طی سال‌های گذشته صورت گرفته است؛ با این حال واقعاً امکان کاهش قیمت خودرو وجود ندارد.
حتماً می‌دانید که یکی از انتظارات دیگر اعضای کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع» و کلاً مشتریان ایرانی، ورود خودروهای باکیفیت و ارزان خارجی به کشور است. در واقع مشتریان گمان می‌کنند اگر الان خودرو داخلی بخرند، بعداً که خارجی‌ها بیایند، متضرر خواهند شد. در این مورد نظرتان چیست؟
قبلاً هم گفته‌ام که پروسه ورود خودروسازان خارجی به ایران زمان‌بر است؛ از طرفی، این تصور که قرار است خودروهای باکیفیت و در عین حال ارزان، روانه کشور شوند نیز درست نیست.
یعنی مردم منتظر خودرو ارزان نباشند؟
اگر منظور از خودرو ارزان، محصولات شرکت‌هایی مانند فولکس‌واگن و فیات و... است، نه، نباید منتظر بود. من فکر می‌کنم اگر قرار باشد شرکتی مانند فولکس به ایران بیاید، حداقل قیمت محصولاتش بین 70 تا 80 میلیون تومان خواهد بود.
در واقع نباید این‌طور تصور شود که می‌توان با پول پژو و پراید، خودروهای فولکس و فیات را خریداری کرد.
یعنی حتی اگر خودروهای خارجی را داخلی‌سازی هم بکنیم، باز نمی‌توان آنها را با قیمت‌هایی مناسب، تولید و روانه بازار کرد؟
این داخلی‌سازی که شما می‌گویید، سه تا چهار سال طول خواهد کشید. از طرفی، داخلی‌سازی زمانی تاثیر قابل‌توجهی بر قیمت خودرو خواهد گذاشت که به اصطلاح عدد آن بالا باشد.
مثلاً چقدر؟
80 تا 90 درصد.
خب فرض کنیم مردم سه چهار سال صبر کنند و خودرو نخرند؛ آن زمان می‌توان به عرضه محصولاتی باکیفیت و ارزان در بازار خودرو کشور امیدوار بود؟
خودتان بهتر می‌دانید که قیمت خودرو متاثر از فاکتورهای زیادی است؛ اگر همین فردا خودروساز خارجی به ایران بیاید و کارش را شروع کند، در بهترین حالت، سه تا چهار سال داخلی‌سازی قطعات خودروهایش طول خواهد کشید؛ حالا اگر فرض کنیم در این مدت هیچ یک از فاکتورهای اثرگذار بر قیمت خودرو روند افزایشی نداشته و ثابت بمانند، ارزان‌ترین خودرو خارجی که می‌توانیم بسازیم، زیر 28 میلیون تومان قیمت نخواهد داشت.
28 میلیون تومان البته برای یک خودرو باکیفیت، قیمت بدی نیست و می‌ارزد برایش صبر کرد، اما ثابت ماندن تورم تولید تقریباً محال است.
به هر حال همان‌طور که گفتم، این اتفاق در شرایطی رخ خواهد داد که به داخلی‌سازی 80 تا 90درصدی برسیم و هیچ تورمی را در هیچ یک از بخش‌های تولید خودرو تجربه نکنیم.
خب این‌طور که می‌گویید، عملاً خودرو 28 میلیون‌تومانی باکیفیت، یک رویا برای ایرانی‌ها است، نه؟
من بعید می‌دانم بتوانیم خودرویی اروپایی را با قیمتی زیر 30 میلیون تومان روانه بازار کشور بکنیم.
اما ظاهراً قرار بود یک محصول ارزان‌قیمت از رنو به نام کوئید را سال آینده به ایران بیاورید.
آن هم بعید است قیمتی زیر 30 میلیون تومان داشته باشد. همان‌طور که گفتم، خودروهای اروپایی با قیمت نازل به ایران نخواهند آمد.
خودروهای غیراروپایی چطور؟ امکان تولید محصولی آسیایی با قیمت زیر 30 میلیون تومان هم وجود ندارد؟
ما قرار است سه محصول از سوزوکی ژاپن را در ایران تولید کنیم که فکر می‌کنم یکی از آنها به نام سلریو با قیمتی زیر 30 میلیون تومان عرضه شود.
البته همان‌طور که در ابتدای مصاحبه گفتم، ما به زودی رسماً قیمت و زمان عرضه خودروهای جدیدی را که می‌خواهیم به بازار کشور عرضه کنیم، اعلام خواهیم کرد.
دلیل این کار چیست؟ می‌خواهید با گفتن اینکه ورود خودروهای خارجی به ایران زمان می‌برد و قرار نیست محصولات ارزان بیایند، مشتریان را به بازار برگردانید؟
به هر حال وقتی مردم بدانند چه خودروهایی با چه قیمت و چه زمانی روانه بازار خواهند شد، بهتر می‌توانند تصمیم بگیرند.
فکر می‌کنید این موضوع بتواند اثر کمپین «خرید خودرو صفر ممنوع» را خنثی یا کم کند؟
نمی‌توانم پیش‌بینی خاصی در مورد آینده کمپین موردنظر کنم، اما به نظرم دوامی ندارد و سیر نزولی آن نیز شروع شده است. باز هم تاکید می‌کنم که ایران‌خودرو خود را بدهکار مردم می‌داند و به آن دسته از اعضا و حامیان کمپین که جزو مردم عادی به شمار می‌روند و نیت و هدف‌شان افزایش کیفیت و بهتر شدن خدمات است، احترام می‌گذارد.
اما این احترام باید خود را به هر حال یک جایی نشان بدهد، نه؟
همه سعی مجموعه ایران‌خودرو این است که تا پایان امسال بتواند به یک نقطه قابل قبول از رضایت مردمی برسد و من فکر می‌کنم خواهیم رسید.
دیدگاه تان را بنویسید