روایت محسن جلال‌پور از سفر هیات اقتصادی به اتریش
آنچه در وین گذشت
اتریش کشوری است که در مرکز اروپا قرار دارد و می‌تواند ما را به کشورهای زیادی از اروپا وصل کند. از سویی اتریش همواره کشوری بی‌طرف و برای پشتیبانی و همکاری با ایران پیشگام بوده است. به علاوه اتریش کشوری است که علاقه‌مند به حضور و سرمایه‌گذاری در سایر کشورهای دنیاست.
لغو سفر رئیس‌جمهوری ایران به اتریش اگرچه تیم اقتصادی ایران را که در وین منتظر وی بودند، نگران کرد اما برنامه‌های این هیات به خوبی برگزار شد و رضایت اعضای هیات را جلب کرد. یادداشت تفاهم همکاری امضا شده بین فعالان اقتصادی دو کشور، قرارداد همکاری بین موسسه جهانی حلال و شورای اروپایی فتوا، یادداشت تفاهم همکاری بین شرکت ایرانی مپنا و شرکت اتریشی الین موتورن، یادداشت تفاهم همکاری بین شرکت ایرانی روژین دارو و شرکت اتریشی اگزامون، یادداشت تفاهم همکاری بین شرکت ایرانی فکور صنعت تهران و شرکت تکنولوژی صنعت اتریش، یادداشت تفاهم همکاری بین شرکت سرمایه‌گذاری خانه‌سازان ایران با شرکت مهندسی وامد اتریش، یادداشت تفاهم همکاری بین شرکت ایرانی رایانه‌داران با هلدینگ پتروشیمی اتریش برای مبادلات مواد شیمیایی و سرمایه‌گذاری در پتروشیمی ایران، یادداشت تفاهم همکاری بین انجمن قطعه‌سازان و مجموعه‌های خودرو ایران و انجمن قطعات اتریش و یادداشت تفاهم همکاری بین انجمن قطعه‌سازان و مجموعه‌های خودرو ایران و شرکت اتریشی 3pman از جمله دستاوردهای این سفر بوده است. در این راستا «تجارت فردا» جزییات این سفر را از «محسن جلال‌پور»
رئیس اتاق بازرگانی ایران پرسیده است. وی در این گفت‌‌وگو دلیل بازدید هیات اقتصادی ایران را از شهرداری وین توضیح می‌دهد. همچنین عنوان می‌کند که قراردادهای زیادی بین شرکت‌ها امضا شده که به دلیل سیاست‌های موجود در فضای کسب و کار نمی‌تواند آنها را رسانه‌ای کند. در ادامه مشروح گفت‌وگوی وی با «تجارت فردا» را می‌خوانید.
سفر اخیر هیات اقتصادی ایران با لغو سفر هیات سیاسی به سرپرستی رئیس‌جمهوری ایران همراه بود. در این میان این هیات همچنان به برنامه‌های از قبل تعیین‌شده خود ادامه داد. خبر لغو سفر آقای روحانی را چگونه شنیدید و عکس‌العمل هیات اقتصادی در آن شرایط چه بود؟
پرواز هیات اقتصادی به وین ساعت 13 انجام شد و قرار بود هیات سیاسی نیز ساعت 17 به وقت ایران به سوی وین حرکت کند. هنگامی که ما به وین رسیدیم و مطابق هماهنگی‌های انجام شده به هتل رفتیم، من در اتاقم از طریق کانال‌های خبری تلگرام متوجه لغو سفر رئیس‌جمهور شدم اما این خبر را جدی نگرفتم و هنگامی که این خبر را در چندین شبکه خبری دیدم با سفیر ایران تماس گرفتم و از ایشان صحت و سقم خبر را پرسیدم و با تایید وی متوجه لغو حضور تیم سیاسی در اتریش شدم. آقای مولایی، سفیر ایران در اتریش گفتند که دو ساعت دیگر به لابی هتل می‌آیند و از نزدیک با ما در این باره صحبت خواهند کرد. من نیز بلافاصله پس از مکالمه تلفنی با ایشان به لابی هتل رفتم. اعضای هیات اقتصادی که 110 نفر بودند اکثراً آنجا بودند و البته متوجه عدم حضور رئیس‌جمهوری نیز شده بودند. اما فضای هیات اقتصادی
بسیار دوستانه و صمیمانه بود. با حضور آقای مولایی در هتل محل اقامت‌مان، ایشان توضیح دادند که لغو سفر آقای روحانی به دلیل مسائل امنیتی بوده است. وی توضیح داد که دولت اتریش نتوانسته شرایطی را که مد نظر ما بوده مهیا کند. در نهایت تصمیم هیات اقتصادی بر این شد که سفر را مطابق برنامه ادامه دهند تا ببینیم سفر رئیس‌جمهور و هیات سیاسی چه خواهد شد. در آن شرایط هنوز برایمان مسجل نبود که تیم سیاسی چه برنامه‌ای دارد. نمی‌دانستیم سفر را لغو کرده‌اند یا با تاخیر خواهند آمد. حتی برخی از اعضا فکر می‌کردند شاید هیات سیاسی فردای آن روز به ما ملحق شود. اما تمام گمانه‌زنی‌ها با صحبت‌های آقای مولایی در لابی هتل برطرف شد و متوجه شدیم که هیات سیاسی سفر خود را به زمان دیگری موکول کرده است. ایشان در توضیح لغو این سفر گفتند: «از دو سه هفته پیش با اتریشی‌ها در خصوص مسائل امنیتی و رعایت شأن و عزت ایران مذاکراتی به عمل آمده بود که آنها نیز شرایط اعلام‌شده از سوی ما را پذیرفته بودند. اما در ساعات نهایی متوجه شدیم که آن‌طور که باید و در شأن ایران است این اتفاق نیفتاده و ممکن است امنیت و مصلحت آن‌طور که باید رعایت نشود و آن‌طور که انتظار
می‌رود شأن کشور با حضور ریاست جمهوری حفظ نشود. بنابراین تشخیص داده شد که سفر وی به تعویق بیفتد. در این شرایط مذاکره‌ای با وزارت امورخارجه و نهاد ریاست جمهوری اتریش انجام شد آنها نیز تعویق این سفر را پذیرفتند. بنابراین هیات سیاسی قطعاً به وین نخواهد آمد.» پس از آن در مراسم شام من به هیات اقتصادی گفتم به هر حال شرایط اقتصادی جدید ایجاب می‌کند که مذاکرات‌مان با دنیا را پیش ببریم و روابط اقتصادی کشور را برای دوران پسابرجام به حداکثر برسانیم. بنابراین باید جدی‌تر و شایسته‌تر این کار را انجام دهیم که بتوانیم دستاوردهای خوبی برای کشور به همراه بیاوریم. در این شرایط تمام اعضا اعلام آمادگی کردند و گفتند با وضعیتی که پیش آمده وظیفه‌ای سنگین‌تر را بر عهده دارند.
پس می‌توان گفت نیامدن هیات سیاسی تاثیری در روند برنامه‌های شما ایجاد نکرد. در این سفر شما بازدیدی از شهرداری وین نیز داشتید. آیا این بازدید برای شرکت‌های ایرانی جذاب بود؟ چرا چنین بازدیدی را برای هیات اقتصادی در نظر گرفتید؟
وین برای هفتمین بار شهر نمونه دنیا در زمینه مدیریت شهری شده است. ما نیز به همین منظور شهرداری وین را برای بازدید انتخاب کردیم. متاسفانه ما در ایران از چنین مدیریت شهری محروم هستیم و در این بخش ضعف‌های اساسی داریم. شهرها و استان‌های ما در ایران همه امکانات را در اختیار دارند اما در مدیریت شهری موفق نیستند و همین امر بسیاری از شهرهای ما را از شرایط خوب زندگی و رفاه محروم کرده است و ساکنان آنها از وضعیت خوبی برخوردار نیستند. از سویی فکر کردیم شاید در این شهر نمونه دنیا ظرفیت‌هایی باشد که شرکت‌های ایرانی بتوانند با اتریشی‌ها همکاری کنند. به خصوص در زمینه‌های فنی مهندسی و زیربنایی و خدماتی. بنابراین این بازدید برای اعضای هیات ایرانی به‌رغم دغدغه‌ها و نگرانی‌هایی که از لغو سفر رئیس‌جمهوری به‌وجود آمده بود، مورد استقبال واقع شد. این در حالی است که بسیاری از اعضای هیات ما
در این سفر مدیران هلدینگ‌های بزرگ و در برخی موارد نامرتبط با مسائل شهری بودند. اما از این بازدید بسیار تشکر کردند. این را هم باید اشاره کنم که ملاقات با شهردار وین به آسانی امکان‌پذیر نیست و این‌گونه نیست که آنها برای هر گروهی چنین وقتی را در نظر بگیرند. بلکه باید هماهنگی‌های قبلی صورت می‌گرفت. از سویی اهمیت هیات نیز برایشان بسیار مهم بود. من فکر می‌کنم کسانی که این بازدید را مهم نمی‌پندارند اطلاعی از وضعیت شهرداری‌ها در دنیا ندارند. شهرداری وین تمام بخش‌ها را اعم از آب، برق، مدیریت ترافیک، مدیریت رفاهی و ورزشی و... تحت پوشش دارد و جایگاه شهردار بالاتر از برخی از وزرای کابینه دولت اتریش است. یعنی عملاً شخصیت شهردار در این کشور شخصیتی مهم و برجسته و قدرتمند است. اما در ایران چنین جایگاهی برای شهردار تعریف نشده است و شرایط شهری به گونه‌ای است که هیات‌ها در این زمینه رویکرد مناسبی نسبت به شهرداری‌ها ندارند. بنابراین این ذهنیت به وجود می‌آید که چنین بازدیدی نمی‌تواند مثمر‌ثمر باشد. به هر حال سه ساعت از روز اول حضور ما در وین، به بازدید از شهر وین و زیرساخت‌های این شهر گذشت.
سوالی که در این باره مطرح می‌شود این است که بخش خصوصی چه ارتباطی می‌تواند با مدیریت شهری داشته باشد؟
نکته جالب درباره این بازدید همین جاست که تمام اقداماتی که در شهرداری وین انجام می‌شود به دست بخش خصوصی است. شهرداری وین تعدادی از شرکت‌های بزرگ بخش خصوصی را تاسیس کرده است که کلیه برنامه‌های اجرایی را بر عهده دارند و تمام هزینه‌ها توسط این بخش‌ها صورت می‌گیرد. به طور مثال یکی از شرکت‌هایی که کارهای زیربنایی را در وین بر عهده دارد سال گذشته 560 میلیون یورو درآمد کسب کرده بود که 160 میلیون یورو صرف کارهای زیربنایی شده بود و مابقی را نیز به سرمایه‌اش افزوده بود. شرکت‌های بخش خصوصی در وین با هزینه‌های زیادی که در امور شهری متقبل می‌شوند می‌توانند درآمد بیشتری نیز کسب کنند. شهرداری و شورای شهر عملاً مدیریت و انتخاب این شرکت‌ها را بر عهده دارند و بر کار آنها نظارت می‌کنند. شهرداری این شهر نمونه دنیا حتی کوچک‌ترین مساله مانند نظافت شهر را نیز به بخش خصوصی واگذار کرده و عده زیادی را به کار مشغول کرده است. ما در این بازدید با یکی از شرکت‌های بزرگ بخش خصوصی این شهر مذاکره کردیم. این شرکت آمادگی
خود را برای حضور در ایران به شرط فراهم آوردن شرایط مناسب برای فعالیتش اعلام کرد. این بازدید به ما نشان داد که کوچک شدن دولت یعنی چه. هنگامی که می‌گوییم دولت باید کوچک شود به این معنی است که کوچک‌ترین مسائل مدیریت شهری نیز به بخش خصوصی واگذار شود. امروز به‌واسطه این موضوع بار سنگینی بر دوش دولت گذاشته شده است. اگر چنین اموری را به بخش خصوصی واگذار کنیم، بسیاری از شهرها که دولت هزینه مدیریت شهری‌شان را متحمل می‌شد، پروژه‌هایشان توسط بخش خصوصی انجام می‌شود و کسب درآمد می‌کنند و دولت می‌تواند ازطریق مالیات‌هایی که این شرکت‌ها پرداخت می‌کنند کسب درآمد کند و منتفع شود.
بنابراین می‌توان گفت این بازید یک بازدید آموزشی هم بوده است.
بله، ما این بازدید را به سه نیت انجام دادیم. اول اینکه ببینیم مدیریت شهری وین چگونه انجام می‌شود و بتوانیم از این موضوع الگو‌برداری کنیم. وقتی شما مدیریت یک شرکت کوچک را بر عهده دارید به این معنی نیست که نمی‌توانید از پس مدیریت شرکت‌های بزرگ برآیید. حتی به این معنی نیست که تنها در یک حوزه می‌توانید مدیریت داشته باشید. امکان دارد مدیریت یک شرکت کوچک فولادی را بر عهده داشته باشید و بتوانید از پس مدیریت یک شرکت بزرگ کشاورزی نیز برآیید. به عنوان مثال یکی از مشکلات ما با بیمارستان‌ها همین موضوع است. ما اعتقاد داریم مدیریت یک بیمارستان را نباید پزشکان بر عهده بگیرند چراکه آنها در زمینه مدیریت تجربه‌ای ندارند. اما عده‌ای خلاف این نظر را دارند. دومین دلیل این بازدید حضور شرکت‌هایی در هیات بود که می‌توانستند در زمینه مدیریت شهری فعالیت داشته باشند. با توجه به حضور این شرکت‌ها در هیات باید ظرفیت‌های شهر وین را می‌سنجیدیم. اتفاقاً در این زمینه نیز همان شب در لابی هتل چندین شرکت اتریشی با شرکت‌های ایرانی وارد مذاکره شدند.
پس شرکت‌های مرتبط با مدیریت شهری نیز در این هیات حضور داشتند. این شرکت‌ها در چه زمینه‌هایی فعالیت می‌کردند؟
این شرکت‌ها در زمینه‌های حمل و نقل، زیرساختی و خدمات فنی مهندسی بودند. سومین دلیلی که باید برای این بازدید عنوان کنم سنجیدن مدیریت شهری شهرهای بزرگ دنیا بود. بالاخره ایران در شرایط جدیدی قرار گرفته که باید با دنیا در تعامل باشد. باید بدانیم سرمایه‌گذاران خارجی با چه امکانات و ظرفیت‌هایی در ایران حضور می‌یابند و آنها را در ایران مهیا و نهادینه کنیم.
در این سفر فروم اقتصادی هم داشتید. استقبال از هیات اقتصادی ایران در این فروم چگونه بود؟
بله، خوشبختانه این فروم با شکوه‌تر از آنچه ما تصور می‌کردیم، برگزار شد. لیستی که ما پیش از حضور در وین ارائه داده بودیم شامل 110 شرکت ایرانی بود. اتاق بازرگانی اتریش نیز برای این دیدار از 560 شرکت اتریشی با توجه به تخصص شرکت‌های ایرانی حاضر در هیات ثبت نام به عمل آورده بود. هر شرکت اتریشی برای ملاقات‌های بی تو بی 460 یورو نیز پرداخت کرده بود. رئیس اتاق بازرگانی اتریش به من گفت که ظرفیت اتاق اتریش بیش از این تعداد نبوده وگرنه شرکت‌های زیادی برای حضور در این جلسه مشتاق بودند. این فروم قرار بود از ساعت 11 تا 17 برگزار شود. اما اشتیاق اتریشی‌ها برای مذاکره با ایران و بالعکس موجب شد جلسات بی تو بی تا ساعت 19 در اتاق برقرار باشد و پس از آن نیز تا ساعت 23 در لابی هتل ادامه یابد. هر شرکت ایرانی در این ملاقات‌ها باید با پنج شرکت اتریشی مذاکره می‌کرد. شلوغی سالن بی تو بی در اتاق بازرگانی اتریش به حدی بود که رفت و آمد ما را هنگام بازدید از این سالن، با دشواری همراه ساخت. برای هر شرکت ایرانی یک میز به همراه
مشخصات آن شرکت تعبیه شده بود که شرکت‌های همگن اتریشی برای مذاکره با آنها در نوبت ایستاده بودند. جالب اینجا بود که برخی از شرکت‌های اروپایی غیر‌اتریشی نیز در این ملاقات‌ها حضور داشتند و با شرکت‌های ایرانی مذاکره کردند. مدیر یکی از شرکت‌های بزرگ ایرانی که در هیات حضور داشت به من گفت در این سه روز، 58 ملاقات را داشته است و اگر محدودیت زمانی نبود این ملاقات‌ها افزایش می‌یافت. حتی در بازدید روز سوم ما که از صنایع و زیربناها و شرکت‌های بزرگ در بخش‌‌های کشاورزی و سلامت و بیمارستان‌ها بود، از 110 نفر هیات اقتصادی ایرانی کمتر از 40 درصد حضور داشتند و مابقی ملاقات‌هایشان را با شرکت‌های همگن اتریشی پیگیری می‌کردند. خوشبختانه تمام شرکت‌های ایرانی با رضایت از میز مذاکره برمی‌خاستند. من در طول پرواز پنج ساعته هنگام بازگشت به ایران از تمام اعضای هیات روند مذاکراتشان را پرسیدم و ابراز رضایت آنها را شنیدم. آنها می‌گفتند که کارها به خوبی انجام شده و توانسته‌اند به تفاهمات خوبی دست یابند.
در این سفر قراردادها و تفاهمنامه‌های زیادی نیز امضا شد. جزییاتی را از آنها در اختیار دارید؟
در این سفر هم تفاهمنامه و هم قرارداد امضا کردیم، در این سفر توانستیم قراردادهای خوبی را امضا کنیم. اما به دلیل رقابتی بودن فضای کسب و کار در ایران نمی‌توانیم جزییات آن را رسانه‌ای کنیم. اگر من هم به عنوان شرکت خصوصی قراردادی را با شرکت خارجی امضا کنم آن را افشا نمی‌کنم که رقبای من متوجه شوند و مسائل بعدی پیش بیاید که نتوانم فعالیتم را ادامه دهم. اما آنچه مهم است این است که قراردادها واقعاً مورد رضایت بوده است. اتریشی‌ها علاقه‌مندند با ایرانی‌ها همکاری داشته باشند.
شما در مذاکره خصوصی‌تان با رئیس اتاق بازرگانی اتریش چه درخواستی را مطرح کردید؟
من در صحبتی که با رئیس اتاق بازرگانی اتریش داشتم از او خواستم تا هیات‌های تخصصی را به ایران اعزام کند و امیدواریم تا پایان اردیبهشت‌ماه امسال شاهد حضور هیات اتریشی در ایران باشیم. همچنین پس از ماه مبارک رمضان، هیاتی از ایران آماده اعزام به اتریش خواهد شد. در مجموع در حال حاضر پنج شهر اتریش با پنج استان ما همکاری دارند که این موارد موجب ارتباط خوب ما با اتریش شده است.
در تحقیقی که اتاق ایران اخیراً منتشر کرده پنج بخش به عنوان سرلیست‌های همکاری با اتریش عنوان شده است. در این هیات چه بخش‌هایی حضور داشتند؟
در بخش‌هایی از جمله پتروشیمی، نفت، گاز، انرژی، خدمات فنی مهندسی، کشاورزی، ارگانیک و بایو، صنعتی از جمله قطعات خودرو و نساجی، گردشگری و سلامت حضور داشتند که بخش گردشگری و سلامت برای نخستین بار در هیات حضور یافت که خوشبختانه مذاکراتشان نتایج خوبی را به دنبال داشت و دست پر به ایران بازگشتند.
فعالان اقتصادی اتریش در این دیدارها چه درخواستی از ایرانیان داشتند؟
اتریشی‌ها برای همکاری با ایران آمادگی کامل داشتند. آنچه مورد درخواست آنها بود نیز مواردی عمومی بود که برای برقراری روابط اقتصادی با هر کشور مورد نیاز بود. از جمله مسائل زیربنایی، بانکی و پوشش بیمه‌ای، تسهیل در رفت و آمد، ویزا، حمل ونقل و برخی از مسائل داخلی همچون آماده‌سازی فضا برای ورود سرمایه‌گذاران اتریشی.
به عنوان آخرین سوال، چرا ما باید با اتریشی‌ها همکاری کنیم؟
اتریش کشوری است که در مرکز اروپا قرار دارد و می‌تواند ما را به کشورهای زیادی از اروپا وصل کند. به همین دلیل همکاری با آنها برای ما بسیار خوب است از سویی اتریش همواره کشوری بی‌طرف بوده و از پس از انقلاب تاکنون همواره برای پشتیبانی و همکاری با ایران پیشگام بوده است. این موضوع باعث شده که روابط گرم سیاسی نیز ایجاد شود. در مذاکرات هسته‌ای نیز اتریش میزبانی بی‌طرف بود. به علاوه اتریش کشوری است که علاقه‌مند به حضور و سرمایه‌گذاری در سایر کشورهای دنیاست و آمادگی حضور در ایران را نیز دارد. بنابراین این موضوع می‌تواند برای ما مهم باشد.
دیدگاه تان را بنویسید