شهرِ تلخ

نیاز به تایید گزارش نیست. سال‌هاست که تهران‌نشینان به این یقین رسیده‌اند که شهری مناسب برای زندگی را انتخاب نکرده‌اند. تهران، مدت‌هاست که کام ساکنانش را تلخ کرده است. نه شهری هموار برای لذت بردن از سوزِ سرما و زمستان است و نه خنکایی به مدد ساختمان‌های سربرافراشته‌اش برای تابستان دارد. تهران حالا به تایید گزارش اکونومیست، در میان 10 شهر نامناسب برای زندگی نشسته است. تهران در میان شهرهایی از جمله دمشق، طرابلس، الجزیره، کراچی، لاگوس، بندر مورسبی در پاپوآ گینه‌نو، و داکا جزو شهرهایی است که برای زندگی مناسب نیست. این گزارش درست همان چیزی را تایید می‌کند که مردم تهران سال‌هاست به آن رسیده‌اند. زندگی در تهران با مصائب بسیاری روبه‌روست. از آلودگی هوا و مصائب جمعیتی گرفته تا مشکلات معیشتی و تورم که دامن تهران را بیشتر از دیگر شهرها گرفته، پایتخت‌نشینان را عاصی کرده است.
با این حال، هنوز هم مهاجرت به پایتخت کم نشده است. آن‌طور که آمار گزارش اخیر اکونومیست نشان می‌دهد، کی‌یف، پایتخت اوکراین، در میان 140 شهر این فهرست، در ردیف 132 و میان شهرهای دوئالا در کامرون و هراره در زیمبابوه قرار گرفته است. در 12 ماه گذشته کی‌یف بیشترین کاهش سطح زندگی را داشته است. به نوشته اکونومیست علت اصلی این وضعیت مناقشه در جنوب شرقی اوکراین است. امسال شهرهای ملبورن، وین، ونکوور، تورنتو، آدلاید، زوریخ و هلیسنکی هم به عنوان بهترین شهرهای جهان برای زندگی ارزیابی شده‌اند. شهرهای مسکو و سنت‌پترزبورگ در میانه این طبقه‌بندی قرار دارند. اساس گزارش‌های پیشین چنین نهادهایی ارزیابی‌های اجتماعی، اقتصادی و محیطی است. این گزارش همچنین فاکتورهایی را تایید می‌کند چرا که به عنوان مثال، شهر طرابلس برای مدت طولانی با درگیری‌های داخلی روبه‌رو بوده است. سبک زندگی در شهرها و حتی پایتخت‌ها با یکدیگر متفاوت است. اما برخی از این شهرها در مشکلات‌شان با یکدیگر اشتراک دارند. مشکلاتی که زندگی در کلانشهرها دارد، حالا سبب شده تهران به عنوان یکی از شهرهای سخت برای زندگی معرفی شود. کم‌آبی و خشکسالی در کنار مشکلاتی از قبیل دسترسی به فرصت‌های بهتر برای بهبود کیفیت زندگی درست همان چیزهایی است که می‌تواند یک کلانشهر همچون تهران را به شهری برای زندگی بهتر تبدیل کند. با این حال، تهران هنوز هم از شاخص‌های جهانی خود عقب مانده است. مشکلاتی همچون ترافیک حالا سال‌هاست باقی مانده و راهکارهای قدیمی در مقابل آن، این مشکل را به یک ویروس قوی تبدیل کرده است.
در عین حال برخی معتقدند نه‌تنها مشکلات موجود برای زندگی در تهران مرتفع نشده بلکه مشکلات تازه‌تری هم به آن اضافه شده است. با این حال، زندگی در تهران مدافعان خود را دارد. پیش از این برخی گزارش‌ها نشان می‌داد پس از انتخاب پل طبیعت به عنوان یکی از پروژه‌های معماری برتر دنیا، دریاچه شهدای خلیج فارس (چیتگر) نیز به عنوان یکی از 10 پروژه برتر جهان در سال 2015 شناخته شده بود. با این استدلال، برخی مطرح می‌کردند که در طول 10 سال گذشته، پایتخت ایران هم‌ردیف بسیاری از شهرهای مطرح و بین‌المللی دنیا قرار گرفته است. با این حال، آنچه باید این مساله را تایید یا تکذیب کند، گزارش نهادهای بین‌المللی است که نشان از افت کیفیت زندگی در تهران دارد. سوال مهم اما این است که چرا کیفیت زندگی در تهران تا این اندازه افت کرده است؟