چتری برای همه

دولت، روز دوشنبه 22 دی‌ماه را به مناسبت اجرای «بیمه سلامت همگانی» جشن گرفت و رئیس‌جمهوری، هشت میلیون و یکمین دفترچه‌ای را که به نام دختری خردسال صادر شده بود به او تحویل داد. همان‌گونه که دکتر حسن روحانی در سخنرانی خویش در این مراسم اذعان کرده، پوشش بیمه همگانی سلامت، یکی از آرزوهای دیرینه دولت‌ها در ایران بوده است؛ از سال 1374 که دولت سازندگی، زمامدار دستگاه اجرایی بود و قانون بیمه همگانی به تصویب رسید تا همین دوشنبه هفته گذشته که گویی دولت یازدهم این آرزوی دیرینه را تحقق یافته پنداشت. البته برخی بر این باور هستند که اجرای این طرح یعنی اعمال پوشش بیمه‌ای برای افراد فاقد بیمه، ابتکار دولت اصلاحات بوده است. به این ترتیب که نخستین بار در سال 1381 بیمه درمانی سرپایی برای جمعیت شهری فاقد بیمه از سوی سازمان بیمه خدمات درمانی اجرایی شد و در این سال، بیش از هشت‌ میلیون ‌نفر جمعیت شهری تحت پوشش بیمه قرار گرفتند و به موجب آن، بیش از 39 میلیون نفر از جمعیت کشور به جمع بیمه‌شدگان پیوستند. در سال‌های بعد، زمانی که دولت عدالت‌محور نهم و دهم بر سر کار آمد، این طرح نیز مانند بسیاری از طرح‌ها و رویه‌های دیگر به حاشیه رفت. اما دولت محمود احمدی‌نژاد، ساز «پوشش بیمه همگانی» را با مضراب «بیمه‌ ایرانیان» نواخت. در این طرح کسانی که تحت پوشش هیچ یک از بیمه‌ها نبودند، با پرداخت ماهانه 2700 تومان می‌توانستند تحت پوشش بیمه قرار گیرند. به‌رغم تبلیغات دولت وقت در مورد این طرح، خدمات ویژه‌ای عاید ایرانیان نشد. ضمن آنکه گفته می‌شود تعداد افرادی که به این طرح پیوستند از دو میلیون نفر فراتر نرفت. اکنون این سومین بار است که دولتی بر سر کار می‌آید و برای پوشش بیمه‌ای مردم طرحی نو در می‌اندازد. صدور دفترچه‌های بیمه همگانی به موجب اجرای طرح تحول سلامت در دستور کار دولت قرار گرفته است. جالب اینکه در مقطعی که دولت روحانی برای نخستین بار از عزم خود در مورد این نوع پوشش بیمه‌ای سخن گفت، ناظران و حتی رسانه‌های بین‌المللی طرح دکتر روحانی را به طرح بیمه‌ای «اوباما» پر‌شباهت توصیف کردند. بر اساس برآوردها، در ایران حدود 6 تا 10 میلیون نفر فاقد بیمه هستند و می‌توانند بدون پرداخت حق بیمه از خدمات درمانی مشمول این طرح بهره‌مند شوند. هزینه سالانه این طرح برای هر فرد 258 هزار تومان برآورد شده که قرار است توسط دولت و از محل هدفمندسازی یارانه‌ها پرداخت شود. به موجب قانون برنامه پنجم توسعه، دولت موظف است علاوه بر برقراری پوشش بیمه پایه‌ای و تامین پوشش کامل بیمه سلامت نسبت به تجمیع منابع مالی سلامت، رفع همپوشانی بیمه‌های درمانی نیز اقدام کند. اکنون اما با وجود طرح‌های نیمه‌کاره‌ای که در 20 سال گذشته تجربه شده، چه تضمینی وجود دارد که این طرح به وضعیت طرح‌های پیشین مبتلا نشود؟