سکه، اوراق شد

سایه فتحی: در شرایطی که عطش قیمتی بازار سکه ادامه دارد، بانک مرکزی نسخه جدیدی را با هدف کاهش التهابات این بازار پیچیده است. قرار است بازاری برای مبادله اوراق گواهی پیش‌فروش سکه در بورس طراحی شود. این بار سیاستگذار پولی امید بسیاری دارد تا با تبدیل سکه‌های پیش‌فروش به اوراق از هیجانات بکاهد و به بازار طلا و سکه ثبات ببخشد. گویا با این آزمایش جدید بانک مرکزی قصد دارد با انتشار گواهی پیش‌فروش سکه برای خریداران، امکان نقدپذیری آنها را در بورس فراهم کند و خلأ ایجادشده بین فواصل گوناگون عرضه سکه پوشش داده شود تا با عرضه سکه، به شکل مستمر انجام و سمت عرضه در برابر تقاضا تقویت شود تا در نهایت بازار ثبات یابد. با این حال گرچه هنوز جزئیات صدور اوراق گواهی سپرده سکه و چگونگی عرضه آنها مشخص نیست در این زمینه معاون اقتصادی بانک مرکزی گفته است این کار با هدف نقدپذیری گواهی سکه‌های پیش‌فروش شده انجام شده و ضمن کمک به آرامش بازار سبب گسترش بازار سرمایه نیز می‌شود. ظاهراً سیاستگذار این بار امیدواری بسیاری دارد بازار جدید مانع از تشدید نوسانات قیمتی بازار سکه شود و بازار را تحت کنترل قرار دهد. اما آیا بانک مرکزی در اجرای این سیاست موفق خواهد بود؟ موضوعی که برخی کارشناسان معتقدند اگر بانک مرکزی بخواهد سیاستی را که در پیش‌فروش سکه در پیش گرفته بود دوباره اجرا کند و برای کنترل بازار و کاهش قیمت‌ها مثلاً به‌جای حراج سکه با قیمت پایین‌تر از بازار، اوراق جدیدی با قیمت کمتر از نرخ تعادلی منتشر کند باید منتظر عواقب احتمالی آن بود چراکه بازهم چوب حراج به ذخایر طلای کشور خواهد خورد. با این حال کارشناسان معتقدند اگر آن‌طور که در حال حاضر گفته شده تنها سکه‌های پیش‌فروش شده به اوراق تبدیل شود اثر چندانی روی ذخایر طلا نخواهد داشت و از این ناحیه جای نگرانی وجود ندارد. با این حال بانک مرکزی در سیاست قبلی در جهت کنترل بازار سکه با اجرای طرح پیش‌فروش سکه نه‌تنها موفق عمل نکرد بلکه عرضه سکه با قیمت‌های کمتر از بازار باعث شد تا عده‌ معدودی از این فرصت استفاده کنند و سود کلانی ببرند. در این زمینه قاضی سراج رئیس سازمان بازرسی کل کشور به تازگی گفته: «50 نفر، پنج درصد سکه‌های پیش‌فروش‌شده را در اختیار دارند و هرسکه‌ای یک‌میلیون تومان سود دارد.» به هر ترتیب به‌زعم کارشناسان طرح پیش‌فروش سکه نه‌تنها سبب کاهش التهابات و ایجاد تعادل در بازار سکه نشد بلکه باعث هدررفت و سوخت شدن بخشی از ذخایر طلای کشور شده است. اما به گفته پیمان قربانی در طرح پیش‌فروش سکه با قیمت قطعی در مجموع 6 /7 میلیون قطعه سکه پیش‌فروش شده است که تاکنون حدود 800 هزار قطعه از آنها در زمان سررسید تحویل شده است. در قالب طرح‌های پیش‌فروش سکه 8 /10 هزار میلیارد تومان، معادل شش درصد پایه پولی سال 95 و 1 /5 درصد پایه پولی سال 96 نقدینگی جمع شد. بنابراین اکنون بانک مرکزی امکان این را فراهم کرده است که اوراق همه سررسیدها قابلیت معامله داشته باشد و سکه‌های پیش‌فروش‌شده وارد بازار شوند. با توجه به اینکه راهکار جدید بانک مرکزی در ارائه سکه‌های پیش‌فروش‌شده به ‌گونه‌ای است که اوراق سکه کاملاً در حکم فیزیک سکه بوده و هر کسی مایل باشد می‌تواند آن را دریافت کند، باید منتظر ماند و دید در این شرایط با توجه به ناملایمات اقتصادی که باعث بالا رفتن انگیزه خرید سکه برای حفظ ارزش دارایی شده آیا می‌توان امیدوار بود سرمایه‌گذاران به‌جای سکه، پس از سررسید، همچنان خواهان اوراق باشند.