بازگشت طلای سیاه به سطح تعادلی

پیش‌بینی اکثر کارشناسان این است که بهای نفت در سال 2017 در سطح 50 دلار متعادل شود، اما افزایش عرضه در ماه‌های گذشته، باعث تردید نسبت به تحقق این پیش‌بینی شده است. هر چند هفته گذشته، کاهش ذخایر نفت آمریکا، اعلام آمادگی عربستان در کاهش صادرات و افزایش نگرانی‌ها نسبت به وضعیت ونزوئلا باعث شد بهای نفت برنت در انتهای هفته به بالای 50 دلار در هر بشکه برسد. در بازار داخل، قیمت دلار پس از چندین هفته کم‌نوسانی، روز چهارشنبه با افزایش 20‌تومانی همراه شد تا در آستانه ورود به سطح 2800 قرار گیرد.

بهای نفت برنت با صعود به بازه 50 دلار در هر بشکه به بیشترین مقدار در حدود هفت هفته اخیر رسیده است. به گزارش بانک مرکزی، روز دوشنبه، خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان اظهار کرد، با هدف کمک به کاهش مازاد عرضه جهانی، صادرات نفت این کشور در ماه آگوست به 6 /6 میلیون بشکه در روز (یک میلیون بشکه در روز کمتر از یک سال قبل) کاهش می‌یابد. همچنین، مدیر اجرایی شرکت هالیبرتون اعلام کرد، طی سال آینده، افت سرعت افزایش حفاری چاه‌های نفت شیل محتمل است. بدین ترتیب، بهای نفت بیش از یک درصد تقویت شد. در این روز، وزیر انرژی روسیه به خبرنگاران گفت: «اگر توافق کاهش تولید اوپک به طور کامل اجرایی شود؛ روزانه 200 هزار بشکه دیگر از عرضه نفت به بازار کاسته می‌شود.» همچنین خالد الفلیح گفت: کشورهای عضو و غیرعضو اوپک، در صورت لزوم، توافق کاهش تولید را تمدید می‌کنند. اما از کشورهایی که مطابق با توافق عمل نکرده‌اند درخواست خواهند کرد به این توافق پایبند باشند. روز دوشنبه، دبیر کل اوپک اظهار داشت؛ هیچ بحثی پیرامون کاهش بیشتر تولید نفت وجود ندارد. وی گفت: نیجریه قصد ندارد از حجم تولید هدف‌گذاری‌شده (8 /1 میلیون بشکه در روز) فراتر رود. یکی از منابع خبری نفت لیبی به رویترز گفت، تولید نفت این کشور به 069 /1 میلیون بشکه در روز (بالاترین سطح در ابتدای ماه جاری) رسیده است. تعداد چاه‌های نفت آمریکا از 371 حلقه در سال گذشته به 764 حلقه در هفته گذشته رسید. در پایان وقت معاملات این روز، بهای نفت برنت و آمریکا به ترتیب، 54 و 57 سنت افزایش یافت.

روز دوشنبه شرکت آنادارکو (تولیدکننده نفت در آمریکا) پس از انتشار گزارش زیان فصلی فراتر از انتظار، اعلام کرد به دلیل کاهش بهای نفت، بودجه سرمایه‌ای سال 2017 این شرکت به 300 میلیون دلار کاهش خواهد یافت. این امر به همراه تعهد عربستان به کاهش صادرات نفت، موجب شد بهای نفت در روز سه‌شنبه با رشد 3 /3‌درصدی به بیش از بالاترین سطح یک ماه و نیم اخیر برسد. در نشست روز دوشنبه اوپک، نیجریه با قبول تولید کمتر از 6 /0 میلیون بشکه در روز، به توافق کاهش تولید نفت پیوست. اوپک اعلام کرد، ذخایر نفت کشورهای صنعتی در شش‌ماهه اول سال جاری 90 میلیون بشکه کاهش یافته، اما همچنان 250 میلیون بشکه بالاتر از متوسط دو سال اخیر (سطح هدف کشورهای عضو و غیر عضو اوپک) است. بر اساس آمارهای منتشره موسسه نفت آمریکا در روز سه‌شنبه، ذخایر نفت این کشور در هفته منتهی به 21 جولای با 2 /10 میلیون بشکه کاهش (بالاتر از پیش‌بینی کاهش 6 /2 میلیون بشکه‌ای) به 487 میلیون بشکه رسید. 

اما ذخایر بنزین افزایش یافت.

روز چهارشنبه نیز حرکت افزایشی بهای نفت تداوم یافت. خبرگزاری رویترز اشاره کرد که بهای نفت به بالاترین حد در هفت هفته اخیر رسیده است. این خبرگزاری علت کاهش موجودی را افزایش تولید پالایشگاه‌های آمریکا عنوان می‌کند. در کنار این موضوع ارائه آمارهای اداره اطلاعات انرژی آمریکا در روز چهارشنبه می‌تواند پشتیبانی بیشتری از قیمت‌های نفت ایجاد کند. از سوی دیگر، ونزوئلا به عنوان یکی از اعضای اوپک که حدود دو میلیون بشکه نفت تولید می‌کند، با تشدید اعتراضات اقتصادی روبه‌رو شده است. در این خصوص ایالات‌متحده در حال بررسی تحریم‌های مالی برای توقف پرداختی دلاری برای نفت ونزوئلا است. این موضوع نیز در افزایش بهای نفت بی‌تاثیر نبوده است.

روند نزولی بهای اونس

برخلاف نفت، هفته گذشته اونس جهانی روند نزولی را پشت سر گذاشت. اولین روز کاری هفته در روز دوشنبه، کمتر تحت‌تاثیر انتظار برای نشست دوروزه فدرال‌رزرو بود و نوسان‌های خود را داشت. در این روز روند هفته‌های گذشته شاخص دلار اندکی تعدیل شد تا این شاخص با رشدی اندک به عدد 97 /93 واحد برسد. همزمان، طلا تحت حمایت معامله‌گران فنی تا یک‌قدمی مرز 1260 دلار اوج گرفت اما با افزایش فروش‌ها در قیمت‌های بالا، در نهایت روی قیمت 1255 دلار ایستاد که تنها یک دلار از بهای نهایی جمعه هفته قبل از آن بیشتر بود. طلا در این روز از رشد بهای نفت خام هم نفع برده بود اما در نهایت با سرعت‌گیری مواجه شد که آن را در میانه محدوده 1250 دلار نگه داشت. روز دوشنبه، پس از آنکه آشفتگی سیاسی آمریکا حساسیت‌ها را پیش از نشست سیاست پولی فدرال‌رزرو در هفته جاری بالا برد؛ بهای شمش طلا در مقطعی از معاملات به بالاترین سطح یک ماه اخیر افزایش یافت. با وجود این، در ادامه معاملات با تقویت ارزش دلار، بهای طلا تقویت اولیه خود را از دست داد و در نهایت با افت مواجه شد. اونس که دوشنبه تا بهای 1259 دلار اوج گرفته بود در نهایت روی بهای 1255 ایستاد. اونس روز سه‌شنبه عمدتاً تحت فشار سودگیری معامله‌گران از اوج یک‌ماهه روز دوشنبه بود و با افزایش فروش‌ها پنج دلار افت را تجربه کرد. چهارشنبه، با نوسان‌های محدود شاخص دلار و بهای اونس طلا، همچنین رشد بهای نفت خام و شاخص‌های سهام آغاز شد. با همه اینها، تمام معامله‌گران در انتظار پایان نشست دوروزه کمیته بازار آزاد فدرال‌رزرو بودند. در پایان این نشست، بیانیه سیاست پولی بانک مرکزی آمریکا منتشر شد که پوشش جزئیات و واکنش بازارها به آن در این گزارش ممکن نبود. مدیر موسسه سرمایه‌گذاری «تی‌اس لمبارد» بر این باور است که سیاست‌های پولی فدرال‌رزرو آمریکا همچنان مهم‌ترین عامل موثر بر قیمت طلا خواهد بود. به گزارش سایت طلا به نقل از پایگاه اینترنتی «مارکت واچ»، استیون بلیتز مدیر موسسه سرمایه‌گذاری تی‌اس لمبارد می‌گوید: «به نظر من مهم‌ترین عامل موثر بر قیمت جهانی طلا در شرایط کنونی، سیاست‌های پولی و نرخ بهره فدرال‌رزرو آمریکا خواهد بود.» او صبح چهارشنبه تاکید کرد: «سرمایه‌گذاران بین‌المللی باید منتظر بیانیه پایانی نشست فدرال‌رزرو آمریکا باشند. گرچه به نظر می‌رسد فدرال‌رزرو در این نشست نرخ بهره را تغییر ندهد ولی تا حد زیادی سیاست‌های پولی این بانک طی ماه‌های آینده روشن خواهد شد.» عصر چهارشنبه به وقت تهران بهای اونس به کمتر از 1250 دلار رسید.

نسبت سپرده قانونی در پایین‌ترین حد قانونی

هفته گذشته، مدیرکل اقتصادی بانک مرکزی آخرین وضعیت نسبت سپرده قانونی بانک‌ها را تشریح کرد. به گفته ابوالفضل اکرمی، این نسبت برای تمام سپرده‌های بخش غیردولتی در بانک‌های تخصصی در پایین‌ترین حد قانونی مصرح در قانون یعنی معادل ۱۰ درصد بوده و برای بانک‌های تجاری نیز در طول سال‌های گذشته به طور مکرر کاهش یافته است؛ به نحوی که نسبت مزبور برای بانک‌های تجاری در حال حاضر تا پایین‌ترین سطوح ممکن و در دامنه 10 تا 13 درصد حسب رعایت الزامات نظارتی توسط بانک‌ها، کاهش یافته است. علاوه بر این، در راستای مساعدت با بانک‌ها و جلوگیری از بروز اختلال در تامین وجوه نقد مورد نیاز روزانه مردم، تا دو درصد منابعی که به‌صورت نقد در صندوق بانک‌ها و دستگاه‌های خودپرداز نگهداری می‌شود به عنوان سپرده قانونی تودیع‌شده نزد بانک مرکزی تلقی می‌شود. مدیرکل اقتصادی بانک درخصوص نتیجه اقدامات بانک مرکزی در این ارتباط خاطرنشان کرد: در نتیجه اقدامات بانک مرکزی، نسبت عملکرد سپرده قانونی بانک‌ها و موسسات اعتباری نزد بانک مرکزی در پایان اسفند سال ۱۳۹۵ به سطح 3 /10 کاهش یافته است. نکته مهمی که در این ارتباط باید در نظر داشت آن است که آنچه در زمینه نسبت سپرده قانونی مهم است، نه نسبت اسمی آن بلکه نسبت موثر آن است. نسبت موثر سپرده قانونی پس از کسر بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در پایان سال ۱۳۹۵ معادل 1 /2 درصد است. دیگر خبر مهم منتشر‌شده در بازار پول تغییر واحد پول ایران از ریال به تومان بود. در این خصوص رئیس‌کل بانک مرکزی با اعلام اینکه تبدیل ریال به تومان بعد از تصویب مجلس اجرایی می‌شود، گفت: قرار نیست در مرحله اول اسکناس‌های جدید چاپ کنیم، بلکه به مرور زمان هنگام جمع‌آوری اسکناس‌های کهنه، اسکناس‌های جدید جایگزین می‌شود. همچنین قائم‌مقام بانک مرکزی در این خصوص توضیح داد که در صورتی که این ماده نیز به تصویب مجلس محترم شورای اسلامی برسد به عنوان اصلاحیه ماده یک قانون پولی و بانکی کشور خواهد بود. البته، همان‌گونه که مقام‌های مسوول بانک مرکزی قبلاً هم تاکید کرده‌اند، مصوبه هیات محترم وزیران به هیچ عنوان به منزله اصلاح یا رفرم پولی نیست. زیرا، انجام چنین اصلاحی، چه با حذف یک صفر از واحد پول ملی و چه با حذف تعداد بیشتری از صفرها، بی‌تردید نیازمند فراهم شدن زمینه‌های نظری و اجرایی آن است. به لحاظ نظری، رسیدن به وضعیت ثبات اقتصادی و ثبات قیمت‌ها، مهم‌ترین پیش‌زمینه اصلاح پولی است؛ و به لحاظ اجرایی، این اقدام نیازمند صرف زمان و هزینه‌های زیادی است و لازم است در یک بسته سیاستی همه مراحل آن به دقت پیش‌بینی و به اجرا گذاشته شود.

دو رویداد در بازار خودرو

هفته گذشته، کارخانه ایران‌خودرو کرمانشاه با ظرفیت اسمی تولید سالانه ۳۰ هزار دستگاه و در دو شیفت کاری با هدف توسعه صادرات با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری، وزیر صنعت، معدن و تجارت و مدیرعامل گروه صنعتی ایران‌خودرو افتتاح شد. اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری در مراسم بهره‌برداری از خط تولید ایران‌خودرو کرمانشاه گفت: روزی پرچم خودروسازی ایران بالاست که محصولات تولیدی ما در بازارهای جهانی حضور داشته باشد. به اعتقاد او، خودرو یکی از مهم‌ترین صنایع کشور است، اما متاسفانه عادت کرده‌ایم اگر در حوزه‌ای یک نقطه منفی می‌بینیم، دیگر به نقاط مثبت آن توجه نمی‌کنیم. جهانگیری تصریح کرد: خودروسازی تاکنون صدها هزار نفر اشتغال ایجاد کرده و یک فرهنگ صنعتی همراه آن آمده و تحقیق و توسعه شکل گرفته و محصولاتش صادر نیز شده است.

همچنین هفته گذشته نخستین نمونه موتور ملی سه سیلندر پرقدرت و کم‌مصرف یورو6 روز گذشته در شرکت سایپا رونمایی شد. قرارداد انتقال فناوری این پروژه با یکی از شرکت‌های مطرح در زمینه طراحی و توسعه قوای محرکه دو سال پیش در وین اتریش امضا شد که موتوری سه سیلندر با حجم یک هزار سی‌سی با مصرف سوخت حدود 5 /4 لیتر در هر 100 کیلومتر است؛ این موتور برای خودروهای SP100 و SP0، X200 سایپا قابل استفاده است. مراسم رونمایی این خودرو با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور، رئیس سازمان محیط زیست و مدیرعامل شرکت سایپا برگزار شد.

اوج‌گیری دلار در انتهای هفته

دلار در بازار تهران در ابتدای هفته گذشته، کم‌نوسان بود و در سطح 3770 تومان نوسان می‌کرد، اما بهای آن در روز سه‌شنبه و چهارشنبه با افزایش روبه‌رو شد، به نحوی که در آستانه ورود به سطح 3800 تومان قرار گرفت. به گفته فعالان، افزایش نرخ حواله درهم، ورود سکه‌بازان به بازار ارز، تهیه ارز توسط خالی‌فروش‌ها، کاهش سطح عرضه و صحبت‌های رئیس‌جمهور آمریکا پیرامون برجام از جمله عواملی بودند که منجر به افزایش قیمت دلار شدند. تنها در روز چهارشنبه بهای دلار افزایش 20‌تومانی را پشت سر گذاشت تا آخرین قیمت ثبت‌شده در روز چهارشنبه معادل با 3797 تومان باشد. به گفته شماری از کارشناسان با توجه به آنکه فصل تقاضا نیز در بازار نزدیک است، اصرار بر کاهش قیمت هزینه‌هایی را دربر خواهد داشت. در برابر این گروه، عده‌ای اعتقاد دارند با عبور دلار از سطح 3800 تومان، بازارساز نیاز است که بیشتر در بازار فعالیت و وضعیت قیمت را رصد کند؛ این عده باور دارند که با شکست یک مرز انتظارات افزایشی در بازار فعال‌تر می‌شوند و قیمت ممکن است تحت تاثیر جوهای روانی ایجاد‌شده به سوی مرزهای بالاتر حرکت کند.

رکوردزنی شاخص کل

شاخص کل بورس تهران در هفته منتهی به 4 مردادماه با رشد 7 /1‌درصدی به بیشینه مقدار خود در هشت ماه اخیر رسید. رشد بهای جهانی کالاهای اساسی به دلیل تضعیف دلار در بازار جهانی و ادامه افزایش تقاضا در چین به همراه انتشار گزارش‌های مناسبی از شرکت‌های مختلف به خصوص در صنایع فلزی و معدنی موجب شده تا رشد شاخص کل با سرعت بیشتری ادامه پیدا کند. همچنین پایان یافتن فصل برگزاری مجامع از یک‌سو و افت دوماهه اخیر بازار سرمایه که موجب جذابیت قیمت سهام و ترغیب سرمایه‌گذاران برای خرید سهام شرکت‌ها شده از سوی دیگر، به رشد شاخص کل کمک کرده است.

در هفته منتهی به 4 مردادماه سال جاری، شاخص کل بورس تهران با 7 /1 درصد رشد به سطح 81 هزار و 509 واحد رسید. این شاخص از ابتدای تیرماه تا هفته مورد بررسی، حدود 6 /3 درصد رشد را تجربه کرده و در این هفته به بیشترین مقدار خود در هشت ماه اخیر رسیده است. شاخص کل هم‌وزن نیز در هفته پیش، 6 /1 درصد رشد داشته است. بیشترین مقدار شاخص کل هم‌وزن از ابتدای سال تاکنون در سه‌شنبه هفته پیش رقم خورد که در آخرین روز هفته گذشته با افت 7 /3 واحد‌درصدی به نسبت روز قبل، در سطح 17 هزار و 820 واحد قرار گرفت. از سوی دیگر، شاخص کل فرابورس در هفته گذشته بدون تغییر بوده است. ارزش کل معاملات سهام بورس و فرابورس حدود هفت درصد رشد داشته و نزدیک به هزار میلیارد تومان بوده است. در میان شرکت‌ها، به‌پرداخت ملت که سهام آن هفته گذشته برای اولین بار در بورس عرضه‌شده، بیشترین ارزش معاملات را داشته است. نماد پرداخت در تمامی روزهای معاملاتی پس از عرضه اولیه با صف خرید سنگین روبه‌رو شده و در آخرین روز معاملاتی هفته نیز به‌رغم آنکه صف خرید آن چندین بار عرضه‌شده، همچنین با صف خرید به کار خود پایان داده است.

هفته گذشته، در میان صنایع فعال در بازار سرمایه، گروه فلزات اساسی با رشد شاخص 4 /11 درصد بهترین عملکرد هفتگی را ثبت کرده است. پس از آن گروه کانه‌های فلزی با رشد شاخص هفتگی 8 /10 درصد در جایگاه دوم قرار گرفت. با پایان یافتن فصل مجامع، بازگشایی بیشتر نمادها با اقبال سهامداران همراه بوده و تقاضای خرید سهام به‌خصوص در دو گروه فلزات اساسی و کانه‌های فلزی افزایش یافته و رشد قابل‌توجه ارزش شرکت‌های این دو گروه را به دنبال داشته است. شاخص گروه سیمان نیز در هفته گذشته 9 /3 درصد رشد داشته و جایگاه سوم بهترین عملکرد هفتگی را به خود اختصاص داده است. گزارش‌های سه‌ماهه شرکت‌های این گروه از وضعیت مناسبی برخوردار بودند که سبب جذابیت نمادهای سیمانی برای معامله‌گران شده است. البته بررسی صورت‌های مالی این گروه نشان می‌دهد فروش این شرکت‌ها با کاهش روبه‌رو بوده اما شرکت‌ها عمدتاً با کاهش هزینه‌ها و افزایش قیمت‌ها توانستند عملکرد مناسبی داشته باشند.

 از سوی دیگر، گروه قند و شکر با افت 3 /5‌درصدی شاخص، بدترین عملکرد هفتگی را در میان صنایع به خود اختصاص داد. این گروه که از ابتدای تیرماه امسال با اقبال خوبی از سوی سهامداران روبه‌رو شده بود، در هفته گذشته پس از پنج هفته با شاخص هفتگی منفی روبه‌رو شده است. شاخص گروه حمل و نقل نیز در هفته گذشته با افت 7 /2‌درصدی مواجه بود و جایگاه دوم در میان بدترین عملکرد هفتگی را به خود اختصاص داد. شاخص گروه زراعت نیز دو واحد درصد کاهش یافت و در جایگاه سوم قرار گرفت.

زیرپوست تغییرات شرکت‌ها

در هفته منتهی به 4 مردادماه سال جاری، در میان نمادهای موجود در تابلوی بازار سرمایه، شرکت سالمین در نماد معاملاتی غسالم از گروه محصولات غذایی بدون قند و شکر با رشد قیمتی 7 /66 درصد بیشترین سود را نصیب سهامداران خود کرد. این شرکت که پس از برگزاری مجمع عمومی سالانه خود در هفته گذشته بازگشایی شد، رشد چشمگیری داشت. با وجود این، آخرین روز هفته گذشته را با صف فروش به پایان رساند. شرکت داروسازی شهید قاضی در نماد معاملاتی دقاضی، از گروه مواد دارویی، 2 /56 درصد افزایش قیمت داشت. این نماد معاملاتی در تابلوی ج بازار فرابورس قرار دارد. شرکت مهندسی نصیر ماشین در نماد معاملاتی خنصیر از گروه خودرو نیز 5 /42 درصد رشد قیمت را تجربه کرد و در جایگاه سوم بهترین بازدهی هفتگی قرار گرفت. کاهش ارزش دلار و افزایش تقاضا در چین موجب رشد بهای جهانی کالاهای اساسی شده که این موضوع افزایش تقاضا را در بازار داخل کشور به همراه داشته و نرخ‌های فروش داخلی شرکت‌ها را تحت تاثیر قرار داده است. در هفته گذشته، شمش فولاد خوزستان در بورس کالا با قیمت پایه ۱۶۶۰ تومان عرضه شده که درنهایت با میانگین ۱۶۸۱ تومان معامله شده است. فولاد مبارکه اصفهان که هفته گذشته پیش‌بینی درآمد هر سهم را برای سال مالی ۹۶ با تعدیل مثبت ۱۹‌درصدی اعلام کرده بود، پس از بازگشایی پرحجم معامله شده و 4 /13 درصد رشد داشته است. ملی مس ایران نیز که اخیراً بر اساس اطلاعات سه‌ماهه درآمد هر سهم را برای سال مالی ۹۶ با تعدیل مثبت ۳۳‌درصدی اعلام کرده، در هفته منتهی به 4 مردادماه بازگشایی شده و 4 /18 درصد رشد داشته است.

در مقابل، شرکت افرانت، با نماد معاملاتی «افرا» در گروه رایانه، جایگاه بدترین شرکت در میان نمادهای فعال بازار را به خود اختصاص داد. این نماد که در هفته گذشته پس از برگزاری مجمع عمومی خود بازگشایی شد، 9 /16 درصد از ارزش خود را از دست داد و بیشترین ضرر را به سهامداران خود تحمیل کرد. شرکت قند شیرین خراسان نیز در هفته گذشته 4 /14 درصد از قیمت خود را از دست داد و در جایگاه دوم بدترین بازدهی هفتگی قرار گرفت. شرکت مواد ویژه لیا در نماد معاملاتی «شلیا» نیز 4 /13 درصد ضرر هفتگی را ثبت کرد و در جایگاه سوم بدترین بازدهی هفتگی قرار گرفت.