یک دهه زمان لازم است

در شرایطی که هنوز زیرساخت‌های لازم برای ورود خودروهای برقی به ایران فراهم نیامده، فربد زاوه کارشناس خودرو معتقد است حرکت به سمت این مدل محصولات یک الزام به شمار می‌رود. به گفته وی، خودروهای برقی می‌توانند به کاهش آلودگی هوا کمک کنند و بنابراین نیاز است که دولت توجه بیشتری به توسعه آنها بکند. او بر این باور است که اگر یک برنامه دقیق و مدون داشته باشیم، شاید بتوان در عرض سه تا پنج سال استفاده از خودروهای برقی را در کشور ممکن کرد؛ هرچند برای توسعه برقی‌ها در کشور، به یک بازه زمانی حداقل 10‌ساله نیاز داریم.

طی چند سال گذشته، روسای جمهور و برخی مسوولان ارشد کشور اقدام به رونمایی و تست خودروهای برقی و هیبریدی کرده‌اند؛ با این حال هیچ‌کدام از پروژه‌های مورد نظر به سرانجام نرسیده‌اند؛ چرا؟

تمام این خودروها نمونه‌های آزمایشگاهی و دانشگاهی بوده‌اند و وقتی کار دانشگاهی با فعالیت‌های صنعتی تناسب پیدا نکند، معمولاً نتیجه چنین پروژه‌هایی به تولید نمی‌انجامد. این را هم در نظر بگیرید که نمونه‌های طراحی‌شده در ایران (همان‌ها که توسط روسای جمهور و مسوولان رونمایی شده‌اند) معمولاً نمونه‌های صنعتی نبودند. منظورم این است که این پروژه‌ها از پشتوانه شرکت‌های صنعتی مانند ایران‌خودرو و سایپا برخوردار نبوده و جزو کارهای دانشگاهی و تحقیقاتی به شمار می‌روند. به همین دلیل سرانجامی در حوزه تولید نداشته‌اند. البته این را هم در نظر بگیرید که زیرساخت‌های لازم برای تولید خودروهای برقی و هیبریدی در کشور وجود ندارد و در این شرایط، خودروسازان این اجبار و الزام را در خود نمی‌بینند که نسبت به تولید چنین محصولاتی اقدام کنند.

با این شرایط که می‌گویید، آیا اصلاً امکان تولید و ورود خودروهای برقی و هیبریدی به جاده‌ها و خیابان‌های کشور وجود دارد؟

بله، این امکان وجود دارد، زیرا خطوط تولید آنها تفاوت زیادی با مدل‌های احتراقی نداشته و بنابراین می‌توان با همین خطوط فعلی اقدام به تولید آنها کرد. البته همان‌طور که اشاره کردم، در بحث زیرساخت‌های مصرفی، تفاوت میان خودروهای برقی و احتراقی زیاد است، اما در حوزه زیرساخت‌های تولید، خیلی تفاوت آشکاری به چشم نمی‌آید.

به فرض تولید چنین خودروهایی در کشور، مشتریان تا چه حد از آنها استقبال خواهند کرد؟

خودروهای برقی در همه جای دنیا یک پدیده نو به شمار می‌روند و میزان استقبال از آنها چندان زیاد نیست. حتی در مهم‌ترین بازارهای این خودروها مانند چین و ایالات متحده آمریکا، حجم تولید عدد چشمگیری نیست و برقی‌ها درصد کمی از فروش را به خود اختصاص داده‌اند. البته خب در برخی بازارها مثل هلند و نروژ به واسطه مباحث مالیاتی و البته فراهم شدن زیرساخت‌ها، استقبال عمومی از برقی‌ها و هیبریدی‌ها رو به گسترش است. در ایران اما فعلاً چون زیرساختی در کشور وجود ندارد، در صورت عرضه چنین خودروهایی، استقبال چندانی از آنها نخواهد شد، مگر اینکه همزمان برای ایجاد زیرساخت‌ها به خصوص ایستگاه‌های شارژ اقدامات لازم انجام شود تا انگیزه و رغبت برای مشتریان بالا برود. البته این را در نظر بگیرید که ایران هجدهمین کشور پهناور دنیا به شمار می‌رود بنابراین ایجاد زیرساخت‌های خودروهای برقی نیاز به صرف زمان زیادی دارد. با این حال می‌شود این پروژه را ابتدا در کلانشهرها و مناطق بزرگ آغاز کرد و به تدریج آن را گسترش داد. به نظرم اگر یک برنامه دقیق و مدون داشته باشیم، شاید بتوان در عرض سه تا پنج سال استفاده از خودروهای برقی را در کشور ممکن کرد. البته برای توسعه برقی‌ها در کشور، به یک بازه زمانی حداقل 10‌ساله نیاز داریم. در حال حاضر برخی شرکت‌های نوپا در حال حرکت به سمت ایجاد زیرساخت‌های خودروهای برقی هستند و به نظرم در یک بازه زمانی شاید طولانی، مشتریان ایرانی نیز به سمت این محصولات خواهند رفت.
این را هم در نظر بگیرید که برای استقبال هرچه بیشتر از خودروهای برقی و هیبریدی، وضع یکسری قوانین و مقررات الزامی است، به خصوص در کلانشهرهایی مانند تهران و مشهد و اصفهان. الان دولت تنها به بخشش تعرفه گمرکی خودروهای موردنظر بسنده کرده، اما این اقدام نمی‌تواند برای گسترش برقی‌ها و هیبریدی‌ها کافی باشد. بخشودگی مالیاتی و مجوز ورود به محدوده‌های طرح ترافیک و ممنوعیت ورود خودروهای احتراقی به برخی معابر می‌تواند انگیزه مشتریان را برای استفاده از خودروهای موردنظر بالا ببرد. مثلاً فکر کنید اگر تردد خودروهای بنزینی در منطقه‌ای مانند بازار تهران ممنوع شود، تقاضای زیادی برای برقی‌ها و هیبریدی‌ها ایجاد خواهد شد. این در حالی است که اگر بخواهیم با همین شرایط فعلی به سمت خودروهای سبز برویم، چندان شاهد استقبال از آنها نخواهیم بود. الان حتی هزینه شماره‌گذاری را نیز از این خودروها دریافت می‌کنند.

برخی معتقدند اصلاً نیازی به حضور خودروهای برقی در بازار ایران نیست؛ نظر شما در این مورد چیست؟

اتفاقاً من معتقدم حضور این خودروها در کشور یک الزام به شمار می‌رود که باید زمینه و زیرساخت آن توسط مسوولان فراهم بیاید. الان بازار خودرو جهان رفته‌رفته به سمت برقی‌ها و هیبریدی‌ها می‌رود و ما هم نمی‌توانیم از این قافله عقب ‌مانده و بگوییم نیازی به این مدل محصولات نداریم. طبق پیش‌بینی‌ها، خودروهای سبز در یک دهه آینده عددی حدود 30 درصد از کل حجم تولید و فروش جهانی خودرو را به خود اختصاص می‌دهند که این موضوع از اهمیت بالا و اهتمام ویژه به محصولات موردنظر حکایت دارد. طبعاً ایران نیز به عنوان یک بازار بزرگ نمی‌تواند خود را جدای از روندی که جهان خودرو طی می‌کند، ببیند. در این شرایط مجبوریم علاوه بر ایجاد زیرساخت‌های لازم و کافی برای حضور و گسترش خودروهای سبز در کشور، فرهنگ‌سازی و تغییر قوانین را نیز در دستور کار قرار دهیم. یادمان نرود که در حال حاضر کشور با معضل بزرگی به نام آلودگی هوا در کلانشهرها دست و پنجه نرم می‌کند که هزینه‌های جانی و مالی زیادی را در پی داشته و دارد. این آلودگی بدون شک عمدتاً ناشی از تردد خودروهای احتراقی است که بخش قابل توجهی از آنها فرسوده شده و چندین و چند برابر حد مجاز، آلایندگی ایجاد می‌کنند. در چنین شرایطی، یکی از راهکارهای اصلی برای حل این مشکل و معضل بزرگ، استفاده از خودروهای برقی و هیبریدی به خصوص در ناوگان حمل‌ونقل عمومی است. البته برای مقابله با آلودگی هوا، نیاز به توسعه خودروهای برقی شخصی و همچنین موتورسیکلت‌های برقی نیز داریم، اما می‌توان در مرحله اول از ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی به خصوص اتوبوس‌ها و تاکسی‌ها شروع کرد. بنابراین باز هم تاکید می‌کنم حرکت به سمت خودروهای سبز، یک الزام به شمار می‌رود و می‌طلبد تا دولتمردان کشور اهتمام بیشتری به آن بورزند.