پول نقد

آیا تا‌به‌حال این احساس را داشته‌اید که یک  مهمانی در جایی در حال برگزار شدن است اما شما به آن دعوت نشده‌اید؟ این احساس زمانی به سرمایه‌گذاران دست می‌دهد که ببینند سرمایه آنها در اوراق سه‌ماهه یا سپرده‌های بانکی نشسته‌اند.  پول نقد یک دارایی ایمن اما هدررونده است. بازدهی واقعی دارایی‌های پرخطر بسیار بیشتر از پول نقد بوده است. پول نقد به انسان حق انتخاب می‌دهد و به عنوان مثال فرد را قادر می‌کند در زمانی که همه فروشنده‌اند خریدهای ارزان انجام دهد. اما دوره‌های فروش اضطراری به پایان رسیده‌اند چراکه بانک‌های مرکزی در مواقع اضطراری آزادانه پول نقد عرضه می‌کنند. اما چرا سرمایه‌گذاران باید هزینه-فرصت نگهداری پول نقد را بپذیرند؟ پول نقد حداقل بازدهی یا چشم‌انداز آن را فراهم می‌کند. نرخ‌های بهره شبانه به ویژه در آمریکای لاتین و اروپای شرقی بالا رفته‌اند. ممکن است بانک مرکزی انگلستان نرخ محک خود را بالا ببرد. فدرال‌رزرو هم شاید در سال جدید چنین اقدامی انجام دهد. اما نرخ بازدهی در بازارهای کوتاه‌مدت پول هنوز از نرخ تورم پایین‌تر است و پیش‌بینی می‌شود که به همین صورت بماند. برای کسانی که در جست‌وجوی بازدهی هستند نگهداری پول نقد در معنای واقعی پذیرش ضرر خواهد بود. جذابیت واقعی پول نقد به عنوان یکی از اقلام سبد دارایی در جایی دیگر قرار دارد. بخش زیادی از سرمایه‌ها در دارایی‌هایی گیر افتاده‌اند که بازدهی آنها در آینده دور نمودار می‌شود. این موضوع را به راحتی می‌توان در حجم زیاد سرمایه‌ بازاری تعداد اندکی از شرکت‌های فناوری آمریکا و در جریان پول به سمت سهام مالکانه خصوصی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر مشاهده کرد. سرمایه‌گذاران باید زمان زیادی منتظر بمانند تا پول‌شان را پس بگیرند. در این مدت سبد دارایی آنها در برابر افزایش شدید نرخ‌های بهره آسیب‌پذیر می‌شوند. یک راه ساده برای کاهش چنین ریسکی نگه داشتن پول نقد بیشتر است.

برای توضیح بیشتر مطلب بهتر است از مفهوم دیرش (duration) استفاده کنیم. دیرش بخشی از زمان عمر اوراق قرضه است که با سررسید آن مرتبط اما اندکی متفاوت از آن است. دیرش به این واقعیت اشاره می‌کند که بخشی از آنچه به دارنده اوراق می‌رسد (سود سالانه یا کوپن) زودتر از اصل پول پرداخت می‌شود. اصل پول زمانی پرداخت می‌شود که اوراق سررسید شوند. هرچه فرد بیشتر برای دریافت کوپن و اصل پول منتظر بماند دیرش آن اوراق طولانی‌تر است. همچنین دیرش مقیاسی است که نشان می‌دهد قیمت اوراق چگونه با تغییرات نرخ بهره عوض می‌شود. هرچه دیرش اوراق بیشتر باشد حساسیت آن در مقابل افزایش نرخ بهره بیشتر می‌شود.  حال می‌توانیم سرمایه‌گذاری در سهام را نیز از بعد دیرش ببینیم. به عبارت آشنای نسبت قیمت به درآمد یا P /E توجه کنید که بهایی است که سرمایه‌گذاران برای سطح مشخصی از درآمدهای بازار سهام می‌پردازند. طبق این مفهوم اگر نسبت قیمت به درآمد یک سهم 10 باشد بدان معناست که 10 سال طول می‌کشد تا سرمایه‌گذاری که امروز سهم را می‌خرد بتواند پول سرمایه‌اش را پس بگیرد با این فرض که درآمدها ثابت بمانند. اگر P /E 20 باشد این مدت 20 سال خواهد بود. بنابراین نسبت قیمت به درآمد مقیاسی از دیرش سهم خواهد بود. بر این مبنا سهام آمریکا دیرش طولانی‌مدت نداشته‌اند. نسبت تعدیل‌شده با چرخه‌ها مقیاسی پرطرفدار برای ارزیابی به‌شمار می‌رود که رابرت شیلر از دانشگاه ییل طراحی کرد. این نسبت هم‌اکنون نزدیک به 40 است. فقط در دوره پرتلاطم رونق موسوم به دات‌کام در 2000-1999 بود که  این نسبت از 40 فراتر رفت.

منطق ماورای استقبال از دارایی‌های دارای دیرش طولانی منطقی آشناست. نرخ‌های بهره واقعی درازمدت همانند گذشته پایین باقی می‌مانند. در نتیجه بازدهی سرمایه‌گذاری حتی اگر در آینده دور محقق شود در زمان حال و پس از تنزیل ارزش زیادی دارد. این امر صرفاً به سهام محدود نیست. ارزش املاک نیز به نسبت جریان اجاره‌بها در آینده تعیین می‌شود. سرمایه‌گذاران پول خود را به سمت آن دسته از سهام مالکانه خصوصی و صندوق‌های سرمایه‌ خطرپذیر می‌برند که بازدهی آنها یک دهه بعد یا بیشتر به‌دست می‌آید. به نظر می‌رسد که همگان به دیرش طولانی علاقه‌مندند. اما وقتی دیرش طولانی باشد این خطر وجود دارد که افزایش شدید و غیرمنتظره نرخ بهره سقوط ارزش دارایی‌ها را در پی بیاورد.  هر سبد سرمایه‌گذاری متشکل از سهام، اوراق قرضه و املاک در برابر چنین ریسکی آسیب‌پذیر است. روش‌های زیادی برای ایمن‌سازی سبد دارایی وجود ندارد و خرید بیمه‌نامه در بازار آپشن‌ها برای مقابله با سقوط بورس پرهزینه و غیرقابل اتکا خواهد بود. اینجاست که پول نقد وارد عرصه می‌شود. طبق تعریف، پول نقد یک دارایی با دیرش کوتاه است. اگر نرخ‌های بهره به شدت بالا بروند دارندگان نقدینگی بلافاصله سود می‌برند در حالی که دیگر دارایی‌ها آسیب می‌بینند. بنابراین اگر دیرش سبد سرمایه‌گذاری شما طولانی باشد منطقی است که پول نقد نیز داشته باشید. اما مقدار آن به اشتهای ریسک شما بستگی دارد. درست همان‌گونه که به شما توصیه می‌‌شود سهام خود را تا سطحی بفروشید که بتوانید شب به راحتی بخوابید. شما باید میزان نقدینگی‌تان را با آسودگی خواب شبانه تنظیم کنید. البته این راهبرد هزینه-فرصت دارد. تا زمانی که بازارهای سهام رونق داشته باشند پول نقد بار سنگینی در سبد دارایی‌تان خواهد بود. اما بگذارید چنین باشد. از دست دادن بخشی از بازدهی همان بهایی است که شما برای کاهش ریسک دیرش می‌پردازید.

منبع: اکونومیست