خماری نفت

نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد نابرابری در خاورمیانه با توجه به درگیری‌های سیاسی قابل ‌توجه در منطقه چندان بالا نیست. با این حال این گزارش با استناد به آمار حساب‌های ملی توزیع‌شده مدعی می‌شود خاورمیانه هم از نظر نابرابری میان کشورها و هم از نظر نابرابری درون کشورها، نابرابرترین منطقه جهان است. در نتیجه نیاز به توسعه مکانیسمی برای توزیع مجدد سرمایه در منطقه و افزایش شفافیت بر درآمد و ثروت در خاورمیانه به شدت احساس می‌شود. در دهه‌های اخیر خاورمیانه شاهد رویدادهای سیاسی دراماتیکی بوده است: جنگ، تجاوز نظامی، انقلاب و تلاش‌های متعدد برای ترسیم مجدد نقشه سیاسی منطقه. با این پیش‌زمینه، مطالعات متعددی ارتباط میان آشفتگی‌های سیاسی و ساختار و سطح نابرابری اجتماعی اقتصادی را در منطقه مورد کنکاش قرار می‌دهد. با وجود این، برآوردهای این بررسی نشان می‌دهد که نابرابری در خاورمیانه با توجه به استانداردهای بین‌المللی و تاریخی چندان بالا نیست و ممکن است منابع نارضایتی‌ها در این منطقه فروکش کند. این واقعیت شگفت‌انگیز در گزارش بانک جهانی با عنوان «معمای نابرابری عرب» در سال 2015 تشریح شده بود. در پژوهش جدید، حساب‌های ملی، بررسی‌های خانوار، آمار مالیات بر درآمد و همچنین فهرست ثروتمندان در یک روش سیستماتیک به منظور تولید برآورد اولیه از نابرابری درآمدی در سطح منطقه‌ای با هم ترکیب شدند. بر اساس برآورد معیار، سهم درآمد کل دهک ثروتمند جامعه در خاورمیانه حدود 64 درصد است که این سهم در اروپای غربی 37 درصد، در آمریکا 47 درصد، در برزیل 55 درصد و در آفریقای جنوبی 62 درصد گزارش شده است. برزیل و آفریقای جنوبی اغلب به عنوان نابرابرترین کشورهای جهان شناخته می‌شوند. علاوه بر این، همان‌طور که در مناطق نابرابر دیگر نیز وجود دارد، خاورمیانه با ساختار اجتماعی دوگانه ترسیم می‌شود. یک گروه بسیار ثروتمند وجود دارند که سطح درآمدی آنها با همتایانشان در کشورهای پردرآمد قابل مقایسه است و جمعیت بسیار فقیری که درآمد بسیار کمی دارند. این ساختار نشانگر نبود «طبقه متوسط» بزرگ در این منطقه است. منشأ این نابرابری شدید در کشورهای مختلف متفاوت است. در خاورمیانه، این نابرابری عمدتاً ناشی از جغرافیای مالکیت نفت و انتقال درآمدهای نفتی به بخش‌های مالی دائمی است. این بدان معناست که شکاف عظیمی در درآمد متوسط میان کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای دیگر وجود دارد. برای مثال در سال 2016، کشورهای حاشیه خلیج فارس 15 درصد جمعیت منطقه را تشکیل می‌دادند اما درآمد کل آنها نزدیک به نیمی از کل درآمد منطقه بود. برخلاف این کشورها، نابرابری شدید در آفریقای جنوبی مربوط به میراث سیستم آپارتاید می‌شود. به طوری که تا اوایل دهه 1990 میلادی تنها اقلیت سفید (که حدود 10 درصد جمعیت را تشکیل می‌دادند) حق مالکیت و جابه‌جایی کامل را داشتند. در برزیل، میراث نابرابری نژادی نیز نقش مهمی ایفا کرده است، این کشور در حالی در سال 1887 نظام برده‌داری را منسوخ کرد که در آن زمان 30 درصد از جمعیت برزیل را برده‌ها تشکیل می‌دادند. یافته‌های این گزارش نشان می‌دهد سیستم مالیاتی در بیشتر کشورهای منطقه به شدت به مالیات‌های غیرمستقیم وابسته است و به همین دلیل نیاز به یک رژیم مالیاتی مترقی در اکثر کشورهای منطقه کاملاً احساس می‌شود.