«صاعقه» بر ساقه

در چند ماه اخیر، نیروی انتظامی در حال برگزاری طرح‌های متعددی با عناوین «رعد» و «صاعقه» بوده است که در این طرح‌ها به اذعان نیروی انتظامی «باندهایی از سارقان، اراذل و اوباش، قاچاقچیان و معتادان ولگرد شناسایی و دستگیر و پاکسازی» می‌شوند. با این حال سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس پایتخت، اعلام کرده است که «طی ماه‌های اخیر کشف جرائم، هشت درصد افزایش یافته است».

اجرای این طرح‌ها با هدف «ارتقای امنیت و آرامش» و کاهش جرائم، بیش از سه سال است که در تمام مناطق پایتخت و سایر شهرهای بزرگ کشور اجرا می‌شود ولی به نظر می‌رسد خروجی این طرح‌ها تاثیر چندانی در کاهش جرائم در سراسر کشور نداشته است. در ماه‌های اخیر، سرقت‌های خرد از جمله سرقت قطعات و لوازم خودرو و موبایل‌قاپی افزایش قابل توجهی پیدا کرده است که بیش از ۵۰ درصد مجرمان دستگیرشده در این مدت، «بار اولی» بوده‌اند؛ یعنی سارقانی که برای نخستین بار در زندگی خود دست به دزدی و جرم زده‌اند. عدم رفاه اجتماعی، مشکلات اقتصادی، بیکاری و فقر که به‌نوعی مولفه‌های اصلی وقوع جرم محسوب می‌شوند، طبیعتاً منجر به سرقت، اعتیاد، تکدی‌گری و آسیب‌های اجتماعی دیگر می‌شوند و از قضا، به گواه کارشناسان، با وضعیت اقتصادی همان جامعه رابطه مستقیم دارند.

در مردادماه سال کنونی، نتایج پژوهشی که توسط دانشگاه خوارزمی و دانشگاه تهران در راستای مطالعه آسیب‌های اجتماعی جرم‌زا صورت گرفت نشان داد که از ۲۱ منطقه تهران، ۱۵ منطقه آن جرم‌خیز هستند. پراکندگی سرقت، زورگیری، قتل، خودکشی، اعتیاد و انحرافات جنسی، در مناطقی که عمدتاً سطح درآمدی پایین‌تری دارند، بیشترین آسیب‌های اجتماعی ثبت‌شده در این مناطق است.