معمای 2008

پژو 2008 به بازار نیامده پرحاشیه شده؛ از قیمت خودرو تا اطلاعات خودرو و حتی پیش‌فروش خودرو محل بحث‌ها و حتی گروکشی‌های سیاسی شده است. این خودرو که اولین محصول پسابرجامی صنعت خودرو ایران است طبیعی است که محل تاخت و تاز مخالفان دولت قرار گیرد ولی عدم قیمت‌گذاری شفاف و حتی اطلاع‌رسانی صحیح هم به دامن زدن به جو شایعات روی این خودرو تاثیرگذار بوده است. اما داستان این خودرو از کجا شروع شد و حالا به کجا کشیده شده است؟

از قرارداد تا تولید

قرارداد پژو پس از توافق هسته‌ای اولین قراردادی بود که بین یک شرکت ایرانی و یک شرکت بزرگ در صنعت خودرو به امضا رسید. این برای اولین‌بار بود که پژو بالاخره حاضر به سرمایه‌گذاری در ایران شده بود. در زمان امضای قرارداد البته برخی از رسانه‌های محافظه‌کار گفته بودند پژو حاضر شده به جای غرامت ترک ایران با ایران‌خودرو سرمایه‌گذاری مشترک کند. 

با این همه وزارت صنعت، معدن و تجارت گفته است که شرط همکاری با شرکت‌های خارجی در صنعت خودرو سرمایه‌گذاری مشترک، تولید داخلی بالای 40‌درصدی و صادرات 30‌درصدی است و قرارداد پژو هم طبق این قاعده امضا شده است. با این همه در آن زمان برخی انتقاد می‌کردند که چرا چنین قوانینی فقط برای شرکت‌های اروپایی است و چرا شرکت‌های آسیایی مخصوصاً چینی‌ها طبق این قاعده قرارداد نمی‌بندند. مسوولان وزارت صنایع تا همین امروز جواب قانع‌کننده‌ای به این پرسش نداده‌اند.

هرچه که بود قرارداد پژو با سرمایه‌گذاری مستقیم این شرکت در ایران همراه شد؛ روشی که در قرارداد سایپا با سیتروئن، و تفاهمنامه ایران‌خودرو دیزل با مرسدس بنز و تفاهمنامه سازمان گسترش با رنو هم تکرار شد.

از نظر بسیاری از کارشناسان چنین قراردادهایی در صورت اجرای درست می‌تواند صنعت خودرو ایران را متحول کند اما برخی از کارشناسان معتقد بودند در چنین قراردادهایی بهتر است مدیریت فروش هم در دست شرکت‌های خارجی باشد تا کمتر مشکل برای مشتریان ایرانی ایجاد شود و با این کار رقابت در بازار افزایش یابد و شرکت‌های داخلی با محصولات خودشان سعی در رقابت داشته باشند.

همکاری رنو با سازمان گسترش طبق همین روش پیش رفت و سهم رنو بسیار بیشتر از سازمان گسترش است و به رنو اجازه مدیریت از تولید تا فروش را می‌دهد. اما قرارداد ایران‌خودرو با پژو با روش دیگری پیش رفت.

در این قرارداد سهم هر دو طرف به صورت 50‌درصدی تقسیم شد و مدیریت هم به ‌صورت مشترک انجام می‌شود. بر این اساس شرکت ایکاپ با سرمایه‌گذاری 50‌درصدی پژو و 50‌درصدی ایران‌خودرو شکل گرفت.

جان فیلیپ اینپاراتو مدیرعامل پژو درباره قرارداد این شرکت به تجارت فردا گفته است: «با تولید محصولات جدید ما مثل پژو 2008 ذهنیت بد مردم ایران به مرور تغییر می‌کند چراکه این خودرو هم‌اکنون در خط تولید اروپا از موفق‌ترین خودروهاست و مردم هم این خودرو را دوست دارند. و شما خواهید دید با حضور این خودرو در بازار ایران ذهنیت مردم ایران نسبت به پژو تغییر خواهد کرد. کار دوم ما گسترش خدمات پس از فروش با استاندارد پژو در ایران از طریق شرکت مشترکمان با ایران‌خودرو است. باید مردم تجربه خوبی از خدمات پس از فروش ما داشته باشند تا به‌مرور نظرشان نسبت به پژو مثبت شود.»

ولی پژو در اولین مرحله یعنی فروش این محصول تا حدی متزلزل عمل کرد و روش فروش خودرو و قیمت‌های متفاوتی که برای آن اعلام شد حرف و حدیث‌های زیادی را به دنبال آورد.

 شرکت پژو سه مدل 208، 301 و 2008 را برای تولید در ایران انتخاب کرده است. تولید ابتدا با پژو 2008 آغاز شد.

 شرکت پژو برنامه‌ریزی کرده سالانه 200 هزار دستگاه از این سه محصول را در ایران تولید کند اما مشکل آنجاست که قیمت هر سه خودرو بالای 50 میلیون تومان است. طبق پیش‌بینی‌های اولیه قرار بود قیمت پژو 208 حدود 45 تا 50 میلیون تومان، قیمت پژو 301 حدود 55 تا 60 میلیون تومان و قیمت پژو 2008 حدود 70 تا 80 میلیون تومان باشد. حتی با چنین قیمت‌هایی هم تولید این سه خودرو با تیراژ 200 هزار دستگاه در سال دور از ذهن است حال آنکه در پله اول قیمت 2008 به بالای 100 میلیون تومان هم رسیده است.

مدیرعامل پژو در پاسخ به این سوال تجارت فردا که شما سه محصول برای بازار ایران انتخاب کرده‌اید اما هر سه محصول برای بازار ایران گران هستند شما می‌خواهید سالی 200 هزار دستگاه از این سه محصول تولید کنید ولی چگونه وقتی قیمت‌های شما بالای 60 میلیون تومان است. در حالی که نیاز مردم ایران‌خودروهای زیر 50 میلیون تومان است، آیا برنامه‌ای برای ساخت خودرو ارزان در ایران دارید، گفته است: «ما برنامه‌ای برای تولید خودرو ارزان‌قیمت در ایران نداریم. ما همان خودروهایی را در ایران عرضه می‌کنیم که به مردم اروپا عرضه می‌کنیم. ما باید بتوانیم خودروهای تولیدشده در ایران را صادر کنیم. ما مطمئن هستیم بازار ایران از 2008 و دو محصول دیگر استقبال خواهد کرد.»

پژو 2008 اولین محصول پژو برای بازار ایران است. تولید این محصول از ابتدای سال 96 آغاز شده است. ابتدا قرار بود ساخت داخل این محصول بالای 40 درصد باشد اما برای اینکه این خودرو زودتر تولید شود وزارت صنعت، معدن و تجارت حاضر شد اجازه تولید با 20 درصد ساخت داخل را بدهد تا طی هشت ماه این خودرو آماده تولید شود.

مدیرعامل پژو در این باره گفته است: «ما با ساخت داخل 20 درصد شروع کردیم. چون تنها هشت ماه برای تولید زمان داشتیم قطعاً ما ساخت داخل را افزایش می‌دهیم و هدف ما تولید 70 درصد قطعات پژو در ایران است. توجه داشته باشید ما در قرارداد قول صادرات 30‌‌درصدی را داده‌ایم و برای اینکه ایران پایگاه تولید پژو در منطقه شود باید ساخت داخل محصولات جدید پژو در ایران افزایش یابد. ما در ایران سرمایه‌گذاری می‌کنیم، کاری که قبلاً نکرده بودیم. در ایران قطعه‌سازان خوبی وجود دارند، ما این قطعه‌سازان را به پژو وصل می‌کنیم و به آنها دانش فنی را خواهیم داد. ما می‌خواهیم ایران‌خودرو را تبدیل به یک خودروساز واقعی کنیم چراکه این بخشی از قرارداد ماست. برای اینکه بتوانیم ایران را به کانون تولید خود تبدیل کنیم باید انتقال دانش فنی را به شرکت‌های ایرانی انجام دهیم، داخلی‌سازی را در ایران افزایش دهیم و محصولات جدید و به‌روزی در ایران تولید کنیم.»

از محصول تا فروش

 پژو 2008 یکی از سه مدل جدید خودرو تولیدی پژو در ایران است. پژو 208، 301 و 2008 هر سه بر روی یک پلت‌فورم یعنی پی اف یک طراحی شده‌اند و قرار است موتور این خودرو در ایران به‌تدریج کاملاً ساخت داخل شود و در محصولات شرکت سیتروئن هم از این موتور استفاده شود. این موتور با استفاده از توربو‌شارژ در پژو 2008 حدود 163 اسب بخار قدرت تولید می‌کند و از بهترین موتورهای طراحی‌شده به وسیله پژو است که به صورت مشترک با بی‌ام‌و طراحی شده و توانسته عنوان بهترین موتور سال را هم از آن خود کند.

این موتور 1600 سی‌سی با توربو‌شارژ 240 نیوتن متر گشتاور تولید می‌کند که این میزان قدرت قطعاً برای یک خودرو کراس اوور در سایز پژو 2008 مناسب است.

این موتور از فناوری توربو‌شارژ دوگانه و تزریق مستقیم سوخت استفاده می‌کند که سبب افزایش قابل توجه راندمان موتور می‌شود.

مدیرعامل پژو درباره این موتور به تجارت فردا گفته است: «این موتور یک موتور 1600 سی‌سی است که ما آن را با بی‌ام‌و توسعه داده‌ایم و جزو بهترین موتورهای جهان است. این موتور از انژکتور فشار بالای تزریق مستقیم سوخت بهره می‌برد و توانایی کسب استاندارد یورو 6 را دارد. این موتور را بر اساس شرایط آب‌و‌هوایی ایران توسعه خواهیم داد.»

این خودرو در ایران از یک گیربکس شش‌سرعته اتوماتیک با فناوری کوئیک‌شیفت بهره خواهد برد.

از نظر فنی و ظاهری پژو 2008 می‌توانست اگر در بازه قیمتی 80 میلیون‌تومانی عرضه شود تمامی محصولات چینی بازار را به چالش بکشد. 

اما داستان افزایش قیمت خودرو از سوی خودروسازان داخلی برای این خودرو هم تکرار شد و قیمت این خودرو حدود 98 میلیون تومان عنوان شد. با شروع پیش‌فروش این خودرو پیش‌پرداخت 60 میلیون‌تومانی سبب شد برخی احتمال قیمت 120 میلیون‌تومانی را برای این خودرو بدهند.

 پیش‌فروش خودرو در روز پنجشنبه اول تیر و در یک روز نیمه‌تعطیل آغاز شد، اما با حجم زیاد متقاضیان برای خرید این خودرو، سایت فروش ایران‌خودرو و سامانه‌های بانکی دچار اختلال شدند. قرار بود در روز پنجشنبه هشت هزار دستگاه فروخته شود اما تا ساعت پنج بعد از ظهر یک‌سوم این میزان به‌فروش رفته بود. اینجا بود که عده‌ای گفتند شدت تقاضا برای این خودرو مانند خودروهای دیگر نبوده است با این همه آن‌گونه که منابع داخلی از ایران‌خودرو خبر می‌دهند همه 16 هزار دستگاه پس از سه روز پیش‌فروش شد.

اما همچنان قیمت خودرو مبهم است. قیمت 80 میلیون‌تومانی یک بار به 98 میلیون تومان رسیده بود و در زمان پیش‌فروش حتی زمزمه قیمت 120 میلیون‌تومانی هم به گوش می‌رسید؛ اتفاقی که برای رنو کپچر هم رخ داده بود. با اینکه گفته می‌شد پیش‌فروش این خودرو موفق نبوده اما 16 هزار خودرو به فروش رفت و حواله این پیش‌فروش خودروها هم با چندین میلیون تومان بالاتر در حال خریدوفروش است. ایران‌خودرو اعلام کرد خریدو‌فروش حواله خودرو غیرقانونی است. اما دلالان بازار به ترفند جدیدی روی آورده‌اند.

هرچند طبق تصمیم ایران‌خودرو، امکان صلح در پیش‌فروش پژو 2008 وجود ندارد، با این حال دلال‌ها و واسطه‌ها از حربه اعطای وکالت بلاعزل بابت فروش حواله این محصول استفاده می‌کنند. بر این اساس، واسطه‌ها در قبال واگذاری حواله پژو 2008، وکالت بلاعزل به خریداران می‌دهند تا از این راه ضمن فروش حواله خود، چند میلیون تومان سود به جیب بزنند.

 پس از نابسامانی در پیش‌فروش این محصول و افزایش قیمت این خودرو وزارت صنایع اعلام کرد هنوز قیمت آن نهایی نشده است.

محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت در این باره گفته است: «قیمت نهایی این خودرو مشخص نیست و دریافت ۶۰ میلیون تومان به‌عنوان ودیعه طی فرآیند پیش‌فروش به هیچ عنوان به‌ منزله‌ دریافت ۵۰ درصد قیمت نهایی این خودرو نیست. پژو 2008 را نمی‌توان با خودروهای زیر ۵۰ میلیون تومان مقایسه کرد و به هر حال قیمت نهایی این خودرو هنوز در دست بررسی است.»

 با وجود مسائل پیش‌آمده مشخص است که بازار برای خودروهای جدید بسیار تشنه است. ایران‌خودرو با فروش این 16 هزار دستگاه توانست تنها طی مدت سه روز 960 میلیارد تومان نقدینگی جذب کند. با توجه به اینکه قیمت این خودرو در اروپا حدود 16 هزار یورو است (با احتساب مالیات، عوارض و سود تولیدکننده) در صورت تولید داخل در ایران قیمت تمام‌شده این خودرو باید نزدیک 65 میلیون تومان باشد نه 98میلیون و 900هزار تومان.