دیپلماسی به وقت نیویورک
ادعای مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی: ایران مجوز فعالیت تعدادی از بازرسان را لغو کرد
سیدابراهیم رئیسی که بامداد دوشنبه (۲۷ شهریور) در صدر هیاتی سیاسی و برای شرکت در هفتاد و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد عازم نیویورک شده بود، در صحن عمومی این سازمان سخنرانی کرد. آن‌گونه که شرق گزارش داده: رئیسی برای دومین‌بار در دولت سیزدهم و با بدرقه حجت‌الاسلام قمی نماینده رهبری، محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهور و نیز جمعی از وزرا و اعضای هیات دولت وارد خاک آمریکا شد.
رئیس‌جمهور در نخستین روز از حضورش در نیویورک، پنج دیدار با دبیرکل سازمان ملل متحد و روسای جمهور الجزایر، قرقیزستان، قزاقستان و کرواسی داشت و در ادامه، در سه نشست هم حضور پیدا کرد. رئیس‌جمهور ایران در نخستین برنامه سفر خود به نیویورک گفت‌وگویی رودررو با مدیران ارشد رسانه‌های آمریکا برگزار کرد و به سوالات مختلف آنان پاسخ داد. در این نشست مدیران ارشد رسانه‌هایی مانند «ان‌بی‌سی»، «وال‌استریت ژورنال»، «واشنگتن‌پست»، «نیوزویک»، «پولیتیکو»، «رویترز» و «ان‌بی‌سی» حاضر بودند. به گفته ایرنا، سردبیران رسانه‌های آمریکایی پرسش‌هایی در زمینه‌های آزادسازی اموال بلوکه‌شده ایران، تبادل زندانیان میان تهران واشنگتن و احتمال توافق‌هایی دیگر بین ایران و آمریکا، آینده روابط منطقه‌ای ایران با همسایگان خود از جمله مصر، بحرین، امارات و عربستان را مطرح کردند. رئیسی درباره موضوع آزادسازی منابع مالی بلوکه‌شده ایران و همچنین تبادل زندانیان، با بیان اینکه این اموال بلوکه‌شده متعلق به مردم ما بوده و در جهت رفع نیاز آنان نیز استفاده خواهد شد، تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا را اقدامی بشردوستانه توصیف و عنوان کرد «قطعاً هر گامی در راستای عمل به تعهدات برداشته شود، برای ما اعتمادساز خواهد بود». رئیس‌جمهور درباره مذاکرات برجام، نقض مکرر تعهدات از جانب آمریکایی‌ها را موجب ایجاد فضای بی‌اعتمادی در مذاکرات دانست.
رئیسی به موضوع اتهام‌زنی‌های مکرر به جمهوری اسلامی ایران درباره فروش سلاح به روسیه در جنگ اوکراین هم ورود کرده و بیان کرد که با وجود اعلام آمادگی ایران برای پذیرش اسناد متقن در این زمینه تاکنون هیچ سندی از سوی اوکراینی‌ها ارائه نشده است.
تبادل زندانیان
شبکه الجزیره در گزارشی درباره تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا به نقل از کارشناسان تصریح کرد: توافق اخیر میان تهران و واشنگتن یک گام مهم در جهت تنش‌زدایی میان دو کشور است اما بعید است که به زودی به حصول یک توافق دیپلماتیک و گسترده منجر شود. آن گونه که ایسنا گزارش داده: کارشناسان بر این باورند که توافق اخیر میان تهران و واشنگتن برای مبادله زندانیان بین دو کشور در ازای آزادسازی شش میلیارد دلار از وجوه مسدودشده ایران در کره جنوبی گامی در جهت تنش‌زدایی میان ایران و ایالات‌متحده است، اما به گرم شدن قریب‌الوقوع روابط سرد دو کشور منجر نخواهد شد. «الکس واتانکا» مدیر بخش ایران در اندیشکده «موسسه خاورمیانه» در واشنگتن، تبادل زندانیان را معامله‌ای بر اساس «تعامل» توصیف کرد و به الجزیره گفت: همه اساساً خود را با این واقعیت وفق داده‌اند که بهترین کاری که در حال حاضر می‌توانند انجام دهند این است که گام‌هایی کوچک در جهت جلوگیری از یک بحران بردارند. وی ادامه داد: بنابراین، همه چیز همین است. هیچ چشم‌انداز قابل توجهی از سوی کسی ارائه نشده است که بتواند به ما بگوید پیشرفتی حاصل شده است. هیچ نشانی از آن وجود ندارد. ظهر روز دوشنبه ۱۷ سپتامبر بر اساس توافق غیرمستقیم انجام‌شده بین ایران و آمریکا و همزمان با آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده ایران در کره جنوبی و واریز معادل پنج میلیارد و ۵۷۳ میلیون و ۴۹۲ هزار یورو به شش حساب متعلق به بانک‌های ایران در دو بانک قطری، تبادل زندانیان بین ایران و آمریکا نیز انجام شد. طبق این توافق در برابر آزادی پنج آمریکایی که در ایران به جرم جاسوسی در زندان بودند، پنج زندانی ایرانی که به بهانه دور زدن تحریم‌های غیرقانونی از سوی نهادهای امنیتی آمریکا بازداشت بودند و در زندان به سر می‌بردند، آزاد شدند. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، پس از آزادی پنج آمریکایی در ایران و پرواز آنها به دوحه از این اتفاق استقبال و از قطر به دلیل تلاش‌هایش در حصول و اجرای توافق تهران و واشنگتن قدردانی کرد. به گزارش الجزیره اما اگرچه بایدن و دیگر اعضای دولتش از آزادی این آمریکایی‌های بازداشت‌شده استقبال کردند، مقامات آمریکایی بارها گفته‌اند که تبادل زندانیان رویکرد واشنگتن را در قبال تهران تغییر نخواهد داد.
دیوارکشی در جبهه رقیب
در ماه‌های باقی‌مانده تا زمان برگزاری انتخابات مجلس دوازدهم، فضای سیاسی در میان اصولگرایان شرایط دوگانه‌ای را سپری می‌کند. آن‌گونه که هم‌میهن گزارش داده: در یک سمت درگیری‌های داخلی اصولگرایی قرار دارد و تقابل با جبهه پایداری دامنه‌دار بوده و احتمالاً در ماه‌های آینده گسترده‌تر خواهد شد. اما در سمت مقابل، بخشی از اصولگرایان در کنار تقابل داخلی خود، به اظهارنظر درباره اصلاح‌طلبان هم می‌پردازند؛ اظهارنظرهایی که البته طی چند وقت اخیر پس از مصاحبه سعید حجاریان و بیان فرض‌های شش‌گانه او برای شرکت در انتخابات، از حالت اظهارنظر و توصیه خارج شده و بعد از بیانیه اخیر جبهه اصلاحات درباره رفع حصر، این اظهارنظرها شکل و شمایلی به خود گرفته که نشان از این دارد که بخشی از چهره‌های اصولگرا در حال بازتعریفی از اصلاح‌طلبی و به عبارت دیگر در حال طراحی اصلاح‌طلبی براساس منویات و روحیات مطلوب خود هستند. پس از اینکه اخیراً جبهه اصلاحات و اصلاح‌طلبان دوباره خواهان رفع حصر شدند، موج جدیدی از اظهارنظرها درباره اصلاح‌طلبان و آینده آنها از سوی برخی چهره‌های مطرح اصولگرا آغاز شده و روند به‌گونه‌ای است که به نظر می‌رسد آنها در تلاش هستند تا تعریف جدیدی از اصلاح‌طلبی را براساس منویات ذهنی خود ارائه کنند؛ منویاتی که به نحوی است که ظاهراً نشان از آن دارد که آنها معتقدند برخی احزاب به‌ویژه حزب اتحاد و حزب توسعه ملی اصلاح‌طلب محسوب نمی‌شوند و به شکلی به دنبال تلقین خروج این تشکل‌ها از جرگه اصلاح‌طلبی هستند. چنان‌که عباس سلیمی‌نمین 25 شهریور در مصاحبه با فردا نیوز آن بخش از اصلاح‌طلبان را که احتمال عدم فعالیتشان در انتخابات مجلس وجود دارد با اپوزیسیون یکی دانسته و گفته بود: «جریانی امروز در اردوگاه اصلاحات با اپوزیسیون خارج از کشور همراهی نشان می‌دهد و این اتفاق مغایر با رویکرد جریان دیگری از اردوگاه اصلاحات است که می‌خواهد در چارچوب نظام کار کند و توسعه سیاسی را به شکل نظام‌مند پیگیری کند. عدم شرکت آنها در انتخابات قطعاً به زیان خودشان خواهد بود چون نمی‌توانند از ساختارهای داخلی بهره‌مند شوند و بعد از مدتی در فضای سیاسی گم می‌شوند.»
اعلام آمادگی اروپا برای پیگیری گفت‌وگوها
در حاشیه برگزاری نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک، جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هیات همراه با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان ملاقات و گفت‌وگو کرد. آن‌گونه که ایلنا گزارش داده: وزارت امور خارجه با اشاره به جزئیات این دیدار اعلام کرد: در این ملاقات طرفین، به مرور آخرین تحولات در روابط دوجانبه و مشورت در مورد تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای پرداختند. همچنین با بررسی آخرین تحولات و پیشرفت‌ها در زمینه مذاکرات رفع تحریم‌ها، گام‌های پیشنهادی و جدید مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت. طرف اروپایی در این نشست ضمن ابراز خرسندی از توافقات اخیر از جمله در مورد تبادل زندانیان میان ایران و آمریکا، در جریان همکاری‌های جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و همچنین ارزیابی طرف ایرانی از گفت‌وگوهای سیاسی با سه کشور اروپایی قرار گرفت. در این نشست بر اهمیت ادامه گفت‌وگوها و اجرای کامل تعهدات از سوی همه اعضا و طرف‌های برجام تاکید شد. اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ‌کننده مذاکرات هسته‌ای، آمادگی خود را برای پیگیری مجدانه گفت‌وگوها و رایزنی‌های لازم اعلام کرد. طرفین ابراز علاقه‌مندی کردند تا بر اساس یک چارچوب مورد توافق گام‌های اجرایی را برداشته و زمینه تفاهم هرچه بیشتر را فراهم کنند.
بیانیه آژانس
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در 25 شهریور با صدور بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد: ایران رسماً به ما از تصمیم خود برای لغو مجوز فعالیت چند نفر از باتجربه‌ترین بازرسان آژانس که برای راستی‌آزمایی فعالیت‌های این کشور ذیل توافقنامه پادمان‌های منع گسترش سلاح‌های اتمی تعیین شده بودند، خبر داد. آن‌گونه که ایرنا گزارش داده: رافائل گروسی در این بیانیه از ایران خواسته است تا در تصمیم خود تجدیدنظر کند و به آنچه وی مسیر همکاری‌های ایران با آژانس دانسته، بازگردد. در بیانیه گروسی آمده است: این تصمیم جدید ایران به دنبال اقدام اخیر این کشور مبنی بر لغو مجوز تعدادی دیگر از بازرسان باتجربه آژانس اتخاذ شده است. در این بیانیه آمده است: این بازرسان جزو باتجربه‌ترین بازرسان آژانس هستند و دانش منحصربه‌فرد در زمینه فناوری غنی‌سازی (اورانیوم) دارند. این افراد فعالیت‌های راستی‌آزمایی اساسی در تاسیسات غنی‌سازی ایران که تحت نظر پادمان‌های آژانس هستند، انجام داده‌اند. براساس این بیانیه، ایران با اقدام امروز خود عملاً حدود یک‌سوم از گروه باتجربه‌ترین بازرسان آژانس در این کشور را از فعالیت بازداشته است. گروسی در بیانیه خود آورده است: این اقدام ایران را قویاً محکوم می‌کنم... و این کار ایران، فعالیت‌های آژانس در زمینه راستی‌آزمایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مدیرکل آژانس در بیانیه خود از ایران درخواست کرده تا در تصمیم اخیر خود تجدیدنظر کند و به آنچه وی مسیر همکاری ایران با آژانس دانسته، بازگردد.
♦♦♦
ایسنا: محمدکاظم آل‌صادق، سفیر جمهوری اسلامی ایران در بغداد، در اظهاراتی گفت که دولت مرکزی عراق برای اجرای توافق امنیتی اراده جدی دارد و قرار است یک تیم مشترک ایرانی و عراقی برای بررسی میدانی اقدامات انجام‌شده راهی منطقه کردستان شود.
ایرنا: انوار الحق کاکر، نخست‌وزیر موقت پاکستان، در دیدار با رئیس‌جمهوری ایران با تاکید بر تعهد قوی دو کشور برای تامین رفاه ملت‌های یکدیگر، گفت: اسلام‌آباد تمرکز ویژه‌ای بر روابط با تهران به‌خصوص در حوزه‌های اقتصادی دارد.
ایسنا: امیر سرتیپ محمدرضا آشتیانی، وزیر دفاع، گفت: حفظ تمامیت ارضی کشورهای منطقه و مرزهای بین‌المللی جزو خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران است و در این زمینه قالب پیشنهادی 3+3 را یک راهکار برای حل مسالمت‌آمیز مشکلات و مسائل در منطقه قفقاز می‌دانیم.
ایلنا: حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، تاکید کرد: دولت جمهوری اسلامی ایران مصمم به بسط سیاست خارجی متوازن و توسعه روابط با کشورهای آمریکای جنوبی از جمله شیلی است.
ایرنا: حسین قریبی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در برزیل، با ژراردو آلکمین معاون اول رئیس‌جمهور برزیل دیدار و رایزنی کرد. در جریان این دیدار، دستورکارهای روابط دوجانبه با برزیل، ظرفیت‌های افزایش تبادلات تجاری و همکاری‌های اقتصادی، کمک دو طرف برای تسهیل مناسبات بخش خصوصی دو کشور و تحولات جدید در روابط از جمله تشکل بریکس به عنوان سکوی جدید همکاری‌های نزدیک‌تر ایران و برزیل مورد تبادل نظر قرار گرفت.
ایسنا: علیرضا عنایتی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در ریاض، با صفیه طالب السهی، سفیر عراق در ریاض دیدار و در خصوص مسائل مورد علاقه طرفین گفت‌وگو کرد. عنایتی در این دیدار از نقش عراق در برقراری رابطه با عربستان سعودی تقدیر کرد.
ایلنا: علی باقری، معاون سیاسی وزارت امور خارجه، از رایزنی با مدیران سیاسی فرانسه، آلمان و انگلیس در نیویورک درباره موضوعات مورد علاقه دو طرف از جمله مذاکرات رفع تحریم‌ها خبر داد.
ایسنا: محمد عبدالرحمان آل ثانی، وزیر امورخارجه قطر، تاکید کرد، دوحه به اینکه روند بازگشت پنج آمریکایی زندانی در ایران را تسهیل کرده است، خیلی افتخار می‌کند.
♦♦♦
جامعه از عملکرد مجلس یازدهم راضی نیست
شرق نوشت: جلال رشیدی کوچی، عضو کمیسیون امور داخلی کشور و امور شوراهای مجلس به ارزیابی عملکرد مجلس یازدهم پرداخت و در پاسخ به اینکه آیا این مجلس توانسته گامی در جهت بهتر شدن شرایط کشور نسبت به قبل بردارد که باعث ترغیب آنها برای حضور در انتخابات پیش‌روی مجلس شود؟ اگرچه به موارد مثبت و مصوبات این مجلس اشاره کرد اما گفت رضایتمندی در جامعه نسبت به عملکرد آنها وجود ندارد. در این مجلس قوانین خوبی تصویب شد و اقداماتی که سال‌ها روی زمین مانده بود به نتیجه نشست اما از سوی دولت به خوبی اجرا نشد یا مانع از قانون شدن آن شدند.
روحانیون وارد دولت نشوند
اعتماد نوشت: علی مطهری، فرزند شهید مطهری می‌گوید: شهید مطهری می‌گفت روحانیون پست دولتی قبول نکنند، ولی آقای هاشمی می‌گفت آخر نمی‌شود، یعنی ما کنار بنشینیم و آقای داریوش فروهر بیاید این پست‌ها را بگیرد؟! ایشان این تز را خیلی قبول نداشت. بعداً هم دیدیم که ایشان پست‌های دولتی را عهده‌دار شدند. البته نظر شهید مطهری هم این نبود که مطلقاً قبول نکنند؛ ایشان می‌گفت که روحانیون پست‌های اجرایی دولتی را نپذیرند مگر اضطراراً؛ یعنی در مواقعی که غیرروحانی صالحی وجود ندارد، اشکال ندارد.
اعلام نگرانی از سلامتی محصوران
هم‌میهن نوشت: انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران، در نامه‌ای به شورای عالی امنیت ملی نسبت به سلامتی زهرا رهنورد، میرحسین موسوی و مهدی کروبی هشدار داد: «از دیدگاه علم پزشکی تحمیل شرایط حصر و قطع ارتباط اجتماعی افراد به خودی خود موجب فعال شدن سازوکار‌های آسیب‌رسان و استهلاک جسم و جان ایشان می‌شود. بر این اساس با توجه به سال‌های طولانی این حصر بی‌سرانجام و شرایط سخت تحمیلی ناشی از آن بیماری‌های متعددی بر این عزیزان عارض شده است. انجمن اسلامی جامعه پزشکی ایران ضمن تاکید مکرر بر ضرورت رفع این حصر، خواستار بررسی شرایط این عزیزان است.»
مخالفت با شفافیت
سازندگی نوشت: «شفافیت» اکنون در میان اصولگرایان مجلس و دولتی‌ها به یک بازی تبدیل شده است؛ دولت و مجلس انقلابی ذیل پروژه «شفافیت» تبلیغات وسیع سیاسی به راه انداخته بودند اما اکنون به پاشنه‌آشیل خودشان تبدیل شده و گریبانشان را گرفته است. «تاخیر» مجمع تشخیص مصلحت نظام در بررسی طرح شفافیت قوای سه‌گانه شائبه‌های زیادی را در رسانه‌ها و افکار عمومی ایجاد کرد تا اینکه آیت‌الله صادق آملی‌لاریجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام از «شکایت رئیس‌جمهور» به مقامات ارشد نظام پرده برداشت با این مضمون که «مصوبه شفافیت برای کار دولت مشکل ایجاد می‌کند».