دومینوی برجام
شایعه‌هایی از یک مدیریت تازه برای لاریجانی
دلیل سکوت محمود احمدی‌نژاد چیست؟ رئیس‌جمهوری دولت‌های نهم و دهم که بعد از پایان ریاست‌جمهوری‌اش، نه‌تنها هشت سال در برابر دولت‌های بعد از خودش مواضع تندی گرفت بلکه این مواضع آتشین را علیه حاکمیت و نظام نیز ادامه داد، سیاستمداری که در همه این سال‌ها دغدغه‌هایش تنها به اظهارنظرهای سیاسی ختم نشد تا جایی که حتی نظراتش را در نامه‌ای خطاب به آنجلینا جولی بازیگر سینمای هالیوود نیز نوشت. با این حال نکته قابل توجه رویکرد احمدی‌نژاد در یک سال گذشته و پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم قابل تامل است؛ از یک طرف آخرین پست اینستاگرام او، متعلق به ۱۴ فروردین‌ماه سال گذشته به مناسبت روز قلم است و این صفحه رسمی از یک سال گذشته تا به امروز به‌روزرسانی نشده، و از طرف دیگر بررسی توئیتر او نیز همین موضوع را تایید می‌کند. آیا دوری او از حواشی و جنجال‌ها از جمله جنجال در شبکه‌های اجتماعی، نشان‌دهنده چرخش نرم احمدی‌نژاد است؟ این در حالی است که برخی از منتقدان او معتقدند سکوت یا بی‌حاشیه بودن او در چند ماه اخیر، بی‌ارتباط به نزدیک شدن به انتخاب اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست. آن‌گونه که خبرآنلاین گزارش داده: عبدالرضا داوری در این‌باره می‌گوید: ببینید حضور در مجمع تشخیص مصلحت نظام برای آقای احمدی‌نژاد، بسیار اهمیت دارد. چرا؟ چون یک نهاد رسمی حاکمیتی است و حضور در این مجمع چندین امکان برای ایشان ایجاد می‌کند. اولین امکان دسترسی‌های خبری و اطلاعاتی از درون حاکمیت است. یعنی شما وقتی وارد مجمع تشخیص مصلحت نظام می‌شوید به هر حال به عنوان عضو مجمع انبوهی از گزارش‌های دستگاه‌های اجرایی در مورد وضعیت کشور را در اختیار خواهید داشت. در جلسات تخصصی کمیسیون‌ها با مدیران کشور، وزرا، رئیس‌جمهوری و معاونانش نشست و برخاست می‌کنید و از وضعیت اداره کشور و سیاست‌های دولت مطلع می‌شوید. بنابراین آقای احمدی‌نژاد برای اینکه بتواند خودش را به‌روز نگه دارد که در کشور چه می‌گذرد، برایش بسیار مهم است که در مجمع تشخیص مصلحت نظام حضور داشته باشد. نکته دوم که برای ایشان اهمیت دارد در واقع این است که شما وقتی به عنوان یک عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام که منصوب مقام معظم رهبری است، فعالیت می‌کنید، حاشیه امن برای شما ایجاد می‌شود. در این فضا، فرصت‌هایی در اختیارتان قرار داده می‌شود. می‌توانید از این عنوان برای خیلی از سخنرانی‌ها و برنامه‌هایتان استفاده کنید و به آنها مشروعیت بدهید. الان فرض کنید هیات امنای یک مسجد می‌خواهد آقای احمدی‌نژاد را دعوت کند؛ با چه عنوانی دعوت می‌کنند؟ می‌گویند ما عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام را که منصوب رهبری است دعوت می‌کنیم. این می‌تواند برای آقای احمدی‌نژاد فرصت‌ساز باشد. یک نکته سوم هم وجود دارد، چون آقای احمدی‌نژاد معتقد است فروپاشی جمهوری اسلامی نزدیک است، در سخنرانی‌های متعدد به‌خصوص سال گذشته در بخشی که انتخابات را تحریم کردند این را دیدید. ایشان یکی از نقش‌هایی که برای آینده خودشان متصور هستند نقش «یلتسین» است. یعنی آن چیزی که در ذهنشان است تحت عنوان فروپاشی جمهوری اسلامی، بتواند در آن لحظه تاریخی در نقش یلتسین ظاهر شود و کل قدرت را به صورت یکجا تصاحب کند. برای اینکه یلتسین باشد باید یک پایی در حاکمیت هم داشته باشد. چون یلتسین در سال ۱۹۹۱ عضو حزب کمونیست شوروی و رئیس حزب کمونیست روسیه بود. بنابراین برای آقای احمدی‌نژاد که می‌خواهد از خودش تصویر یلتسین ارائه بدهد باید رابطه نقطه‌چینی با حاکمیت داشته باشد.
دومینوی برجام
اگرچه آمریکا و ایران در هفته‌های اخیر در حال بررسی پاسخ‌های یکدیگر نسبت به متن پیشنهادی اتحادیه اروپا برای احیای توافق هسته‌ای بوده‌اند که به گفته جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده مذاکرات وین، آخرین متن پیش‌نویس و آخرین پیشنهاد برای رسیدن به توافقی بر سر احیای توافق هسته‌ای است؛ اما دیگر خبری از آن تب و تاب و امید گذشته برای بازگشت به برجام نیست؛ مذاکرات دوباره با سکون، رکود و بن‌بست مواجه شده است. به موازاتش برخی منابع از تضمین دولت بایدن به تل‌آویو برای عدم حصول توافق تا زمان برگزاری انتخابات کنست و نیز انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره می‌گویند. در این میان تحولات چند روز اخیر هم حکایت از آن دارد که اروپایی‌ها مانند ایالات متحده در آستانه نشست فصلی شورای حکام آژانس شمشیر را از رو بسته‌اند؛ بنابراین نه‌تنها احتمال فرسایشی شدن مذاکرات وین و تاخیر در احیای برجام مطرح است؛ بلکه حتی امکان شکست گفت‌وگوها نیز وجود دارد. آن‌گونه که شرق گزارش داده: بیانیه اخیر تروئیکای اروپا عملاً به شکنندگی فضای برجامی و گسل طرفین منجر شد. فرانسه، آلمان و انگلیس در بیانیه‌ای از خواسته ایران در مذاکرات احیای توافق هسته‌ای مبنی بر اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحقیقاتش درباره ذرات اورانیوم یافت‌شده در سه سایت هسته‌ای را به پایان برساند، ابراز نارضایتی کرده و مدعی شدند این خواسته مذاکرات را به خطر می‌اندازد. در مقابل ناصر کنعانی در واکنش به بیانیه اخیر تروئیکای اروپایی گفت: «باعث تعجب و تاسف است که در شرایطی که تعاملات دیپلماتیک و تبادل پیام میان طرف‌های مذاکره‌کننده و هماهنگ‌کننده گفت‌وگوها برای نهایی کردن مذاکرات جریان دارد، سه کشور اروپایی در اقدامی انحرافی و به دور از رویکرد نتیجه‌بخش در مذاکرات، اقدام به صدور چنین بیانیه‌ای می‌کنند.» این بیانیه از یک طرف با حمایت ایالات متحده و در طرف دیگر با انتقاد روس‌ها همراه بود. پیرو این مساله یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در خصوص بیانیه سه کشور اروپایی عضو برجام در مورد درخواست ایران مبنی بر بستن پرونده کشف ذرات اورانیوم در سه سایت از پیش معرفی‌نشده گفت: «ما با سه کشور اروپایی موافقیم که نباید احیای برجام مشروط به مختومه اعلام کردن تحقیقات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره کشف ذرات اورانیوم در سه سایت هسته‌ای ایران باشد.» این مقام رسانه‌ای با اشاره به تعهدات قانونی ایران تحت ان‌پی‌تی (معاهده منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای) و موافقت‌نامه پادمانی تهران تصریح کرد: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ذرات مواد هسته‌ای را در مکان‌های اعلام‌نشده در ایران شناسایی کرده است و آنها به اطلاعاتی درباره مکان فعلی آن مواد هسته‌ای شناسایی‌شده نیاز دارند تا مطمئن شوند که هیچ ماده هسته‌ای در ایران خارج از پادمان‌های آژانس وجود ندارد.» در آن سو نماینده روسیه در مذاکرات وین از بیانیه اخیر تروئیکای اروپا درباره مذاکرات احیای برجام انتقاد کرد. میخائیل اولیانوف در توئیتی نوشت: «این اقدام سه کشور اروپایی واقعاً خیلی بی‌موقع بود. درست در زمان حساس مذاکرات وین و در آستانه نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی.»
ناگفته‌های همتی
عبدالناصر همتی با گذشت بیش از یک سال از انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ در مصاحبه‌ای به بیان جزئیاتی از روند حضورش در آن انتخابات پرداخته است. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: گزیده‌ای از مصاحبه با عبدالناصر همتی که در کتاب «بزنگاه» نوشته حسام رضایی منتشر شده بدین شرح است: او در این مصاحبه از دلایل کاندیداتوری‌اش در انتخابات ۱۴۰۰ می‌گوید و اینکه نامزد شدن او، چگونه به تعمیق شکاف و شقاق در دولت وقت انجامید. او به صراحت می‌گوید که برخی چهره‌های نامدار ردصلاحیت‌شده، او را به اتصال با نهادهای امنیتی متهم کردند و چنین جا انداختند که همتی، مهره‌ای پشتیبانی‌شده برای معنادار شدن رقابت بوده است. این گفت‌وگو در آبان‌ماه ۱۴۰۰ در دفتر رئیس کل سابق بانک مرکزی در دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران انجام شده است. همتی در ابتدای این مصاحبه با تاکید بر اینکه «هیچ علاقه‌ای به نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری نداشتم» اظهار کرد: تقریباً در خرداد سال ۹۹ در چند روزی که تعطیلات بود و من هم در تهران حضور نداشتم، آقای محمد مهاجری بر اساس دیدگاه شخصی خود اعلام کرد که همتی به عنوان یک اقتصاددان، یکی از افرادی است که با توجه به وضعیت اقتصادی کشور برای ریاست‌جمهوری مطرح است. البته من بعداً از ایشان گلایه کردم که چرا شما این موضوع را مطرح کردید چون با این صحبت، فشار بر بانک مرکزی زیاد شد. دلیلش هم این است که وقتی فردی در مظان کاندیداتوری قرار بگیرد، رقیبان او را تخریب می‌کنند. و یادآور می‌شود: برای همین از خرداد ۹۹ تا موقعی که کاندیدا شدم، بیشترین هجمه علیه بانک مرکزی بود. حتی جلوی بانک مرکزی تظاهرات ترتیب می‌دادند و خواستار استعفای من می‌شدند؛ در حالی که من از پشت صحنه تمام این تظاهرات اطلاع داشتم و می‌دانستم پول اینهایی که تظاهرات می‌کنند، چگونه خورده شده و حتی به دادگاه معرفی کرده بودیم و دادگاه داشت رسیدگی می‌کرد و اصلاً ربطی به بانک مرکزی نداشت. برخی رسانه‌های تند اصولگرا درباره حجم نقدینگی و قیمت دلار شروع به حمله علیه من و بانک مرکزی کردند؛ در حالی که همه می‌دانند حجم نقدینگی و قیمت دلار چندان ربطی به بانک مرکزی نداشت و با توجه به سیاست‌های کلان اقتصادی کشور و شرایط سخت تحریم و فشار حداکثری، طبیعی بود این اتفاق‌ها بیفتد.
لاریجانی، میان قوا؟
اخیراً خبری مبنی بر انتصاب علی لاریجانی به عنوان رئیس هیات عالی حل اختلاف بین قوا منتشر شد که تایید یا تکذیب رسمی با خود نداشت. آن‌گونه که شرق گزارش داده: هرچند با گسترش خبر، گمانه‌زنی‌ها برای صحت‌و‌سقم آن بالا گرفت و در نهایت نیز رسماً تایید یا تکذیب نشد؛ با این حال، دفتر علی لاریجانی به انتشار شایعه انتصاب وی به عنوان رئیس هیات عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوا واکنش نشان داد. پیگیری‌های رسانه‌ای از دفتر علی لاریجانی حاکی از آن بود که منبع این خبر موثق نیست و صرفاً در فضای مجازی و کانال‌های خبری پخش شده است. دفتر وی نفیاً و اثباتاً این خبر را نه تایید کرد و نه تکذیب و انتشار آن را «شیطنت رسانه‌ای» دانست. عدم موضع‌گیری صریح دفتر لاریجانی صحت خبر را تقویت کرده است، اما باز هم قاطعانه نمی‌توان شایعات را پذیرفت. پیش از این هم برخی منابع از انتصاب علی لاریجانی، نماینده سابق قم و رئیس سابق مجلس شورای اسلامی، به ریاست هیات عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سه‌گانه خبر داده بودند.
♦♦♦
ایسنا: رئیس مجلس با اشاره به اینکه برخی از رسانه‌ها حرف‌های بنده را در خصوص ربوی بودن فعالیت بانک‌ها به صورت نادرست منتشر کردند، افزود: رسانه‌ها در این خصوص شیطنت کردند و صحبت‌ها را تقطیع کرده و در کنار یکدیگر قرار دادند که اگر مطالب به صورت کامل منتشر می‌شد، تضادی در آنها وجود نداشت.
فارس: منابع رسمی ارمنستان از تماس تلفنی رئیس‌جمهوری ایران و نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان به دنبال تحولات نظامی میان ارتش جمهوری آذربایجان و ارمنستان خبر دادند. رئیسی در این تماس تلفنی جنگ جدید در قفقاز جنوبی را غیرقابل قبول دانسته و گفته ایران با دقت تحولات قفقاز را دنبال می‌کند.
ایرنا: محمد جمشیدی معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور از امضای ۱۷ سند همکاری با ازبکستان و ۱۰ ملاقات رئیس‌جمهور با مقامات کشورهای مختلف از جمله چین، روسیه و هند در سفر سه‌روزه آیت‌الله رئیسی به سمرقند خبر داد.
ایلنا: علیرضابیگی نماینده تبریز گفت: در آیین‌نامه مهلت سرپرستی وزارتخانه‌ها سه ماه نوشته شده است؛ در حال حاضر مجلس به دلیل ماموریت نمایندگان در تعطیلات است که این یک هفته قابل اغماض است.
ایسنا: علاءالدین بروجردی رئیس پیشین کمیسیون سیاست خارجی مجلس با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران در اینکه بر اساس منافع ملی خودش و قواعد بازی کار را به اتمام برساند جدی است، گفت: تیم مذاکره‌کننده ما منطقی و اصولی است و واقعاً سیاست دولت حل مشکل و توافق است اما ایرادات مطرح‌شده از سوی تروئیکا به هیچ وجه قابل پذیرش نیست.
مهر: حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان در تماس تلفنی با بدر البوسعیدی وزیر امور خارجه عمان با اشاره به نشست جاری آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفت: صدور بیانیه غیرسازنده در نشست وین هیچ ثمری ندارد.
ایرنا: حسین قریبی سفیر جمهوری اسلامی ایران در برزیل با اشاره به نامگذاری امسال به سال توسعه روابط معدنی بین ایران و برزیل، گفت: نخستین گام برای توسعه همکاری‌های معدنی و اقتصادی دو کشور ایران و برزیل برداشته شد و به‌تدریج به اهداف مورد نظر نزدیک می‌شویم.
ایسنا: مایک پمپئو وزیر امورخارجه پیشین آمریکا در لفاظی جدید خود علیه کشورمان از رئیس‌جمهور کشورش خواست تا از صدور روادید برای ابراهیم رئیسی به منظور سفر به نیویورک خودداری کند.
♦♦♦
نفی فرزند
شرق نوشت: ماجرای آقازاده‌ها و فرزندان خارج‌نشین مسوولان داستان تازه‌ای در میان مقامات نیست و در 43 سال گذشته بارها شاهد مهاجرت فرزندان مقامات هستیم. آن هم کشورهایی که پدران و مادران این به‌اصطلاح آقازاده‌ها بعد از پیروزی انقلاب بارها با شعارهای تند علیه آن کشورها میزان انقلابی‌گری خود را به رخ کشیده‌اند. چند سال گذشته کمپینی با عنوان «فرزندت کجاست؟» راه‌اندازی شد تا مشخص شود فرزند مسوولان ساکن کجا هستند تا با والدین آنها برخورد شود. هرچند این کمپین به جایی نرسید. حالا به گفته جوکار اگر پدری فرزندش را نفی کند، می‌تواند در سمتش باقی بماند و نیازی به رفتن نیست!
آسوده بخوابید، شهر در امن و امان است!
اعتماد نوشت: در منصفانه‌ترین داوری، نمره تدبیر دولت در تدارک اربعین خیلی پایین و نزدیک به صفر است. این‌بار دولت، با کسانی بد کرد که پایگاه رای آقای رئیسی در انتخابات 1400 بودند. قضاوت درباره عملکرد ستاد اربعین همان است که نه فقط در فضای مجازی که در گزارش‌های صداوسیما به وضوح نمایش داده شد. صداوسیما در این فقره، ملت را فدای دولت نکرد و اطلاع‌رسانی را تا حد قابل قبول، منصفانه انجام داد و همچون رسانه‌های دولتی یا نان‌خور دولت، آوای «آسوده بخوابید، شهر در امن و امان است» سر نداد. عملکرد دستگاه‌های اجرایی در تدارک مراسم اربعین، آینه تمام‌نمای توانمندی دولت است.
کارشکنی اقلیت
جمهوری اسلامی نوشت: روشن است که دولت سیزدهم با فرجام یافتن مذاکرات وین و امضای توافق برجامی به‌شرط آنکه مانع‌تراشی‌های زیاده‌خواهانه وجود نداشته باشد موافق است. هرچند بعضی از دولتمردان کنونی قبل از آنکه مسوولیت اداره کشور را به دست بگیرند سخنان دیگری می‌گفتند، ولی در طول یک سال گذشته مواجه شدن با واقعیت‌های ملموس به آنها فهمانده است که برای مدیریت کشور به رفع تحریم‌ها نیاز دارند. این تمایل نباید تحت‌الشعاع کارشکنی اقلیتی قرار گیرد که دنبال خریدن وقت برای تقویت جناح ترامپ در انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا در آبان‌ماه هستند.
تغییر نگاه مردم به روحانیت
هم‌میهن نوشت: محمدتقی فاضل‌میبدی روحانی مدرس حوزه، مخالفت خود را با حضور روحانیون در مشاغل تخصصی مانند روانشناسی و بانک‌ها، نقدها و نظرها درباره این نوع تصمیمات اعلام کرد. او می‌گوید این تصمیم‌هایی که برای طلبه‌ها گرفته خواهد شد نه‌تنها کمکی به نزدیک‌تر شدن آنها به جامعه نخواهد کرد، بلکه آثار نامطلوب به همراه خواهد داشت و در نهایت به تغییر و منفی شدن بیشتر نگاه مردم به روحانیت منجر می‌شود. دروسی که در حوزه تدریس می‌شود، مربوط به رشته‌های تخصصی که عنوان شده نیست.