فرزند رکود بزرگ

رابرت فوگل اقتصاددان معرفی‌شده این شماره کافه اقتصاد را یکی از فرزندان رکود بزرگ می‌خوانند. فوگل پس از تجربه و چشیدن طعم تلخ رکود بزرگ که سایه سیاهش تا سال‌ها و دهه‌ها بعد همچنان بر زندگی مردم سنگینی می‌کرد راه خود را در علم اقتصاد جست و بر آن شد تا به سراغ علم اقتصاد برود و ریشه‌های آن را در طول تاریخ بجوید. فوگل را بنیانگذار علم تاریخ‌سنجی می‌دانند که رویکرد کمی و آماری به تاریخ اقتصاد است به این ترتیب که مطالعه تاریخ -به ویژه تاریخ اجتماعی و اقتصادی- را با روش‌های حسابی و آماری انجام می‌داد تا بتواند ریشه‌های اقتصادی وقایع تاریخی را بیابد. سیاستمداری که در این شماره کافه اقتصاد به او پرداخته‌ایم کسی نیست جز محمدعلی فروغی؛ بانی اصلی انتقال قدرت از قاجار به پهلوی و تداوم آن در شهریور 1320 و سیاستمدار اعتدال‌گرایی که سه بار نخست‌وزیر شد. فروغی مترجم و مولف نخستین کتاب‌های مربوط به حقوق اساسی و علم اقتصاد است. در حقیقت او کسی است که اقتصاد آزاد را به ایرانیان شناساند. در دوران همکاری‌اش با رضاشاه، فروغی همواره در مسیر شکل دادن به هویت ملی از طریق توسعه نهادهای مدرن به ویژه نهادهای فرهنگی تلاش کرد. در دوره نخست‌وزیری او، با کمک دیگر روشنفکران متجدد دانشگاه تهران و فرهنگستان زبان ایران بنا نهاده شد. جالب اینجاست که فروغی در زمانه‌ای که اندیشه‌های سوسیالیستی سکه رایج بود از اقتصاد آزاد سخن گفته است. فرازوفرودهای زندگی سیاسی محمدعلی فروغی و نقش بی‌بدیل او را در نجات کشور از بحران‌های بزرگ از جمله در تابستان 1320 و اشغال کشور از سوی نیروی متفقین می‌خوانید. کتابی که در این شماره در مورد آن صحبت می‌کنیم «فریکونومیکس» است؛ یکی از مشهورترین کتاب‌های همه زمان‌ها. مجله تایمز در سال 2006، پس از نگارش کتاب اقتصاد ناهنجاری‌های پنهان اجتماعی، استیون لویت را در فهرست «صد نفری که دنیای ما را شکل داده‌اند» قرار داد.