رجوع آمریکایی به برجام
شروع یک چرخه آمریکایی برای تمدید محدودیت‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران
آمریکا به دنبال بازگشت به برجام است. این گزاره را هفته گذشته وزیر امور خارجه کشورمان مطرح کرد، منظور او بازگشت آمریکا به برجام برای یک اقدام دیگر علیه ایران بود. محمدجواد ظریف، با بیان اینکه آمریکا بعد از شکست تحقیرآمیز در کارزار فشار حداکثری به دنبال بازگشت به برجام است، از واشنگتن خواست به رویاپردازی پایان دهد. او در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: دو سال پیش، مایک پمپئو و رئیسش، «پایان مشارکت ایالات متحده» در برجام را اعلام کردند، به خیال اینکه «فشار حداکثری» آنها، ایران را به زانو درخواهد آورد. با توجه به شکست آشکار این سیاست، حالا او می‌خواهد در برجام شریک باشد. دست از خیال‌پردازی بردارید. مردم ایران همیشه خودشان درباره سرنوشتشان تصمیم خواهند گرفت.
توئیت ظریف واکنشی بود به تلاش آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران. اواسط هفته گذشته روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی با اشاره به اظهارات اخیر وزیر خارجه آمریکا در زمینه تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران می‌نویسد: «مایک پمپئو» در حال تدوین یک استدلال حقوقی است که براساس آن واشنگتن همچنان یکی از مشارکت‌کنندگان توافق هسته‌ای ایران است؛ توافقی که «دونالد ترامپ» در سال 2018 از آن خارج شده و آن را بدترین توافق تاریخ آمریکا خوانده است. نیویورک‌تایمز در ادامه می‌افزاید: این اقدام بخشی از استراتژی پیچیده فشار به شورای امنیت سازمان ملل برای تمدید محدودیت‌های تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران یا اعمال تحریم‌های بسیار سختگیرانه است. این استراتژی طی روزهای گذشته از سوی مقامات دولت آمریکا به‌عنوان شروع چرخه‌ای برای تصویب یک قطعنامه جدید در شورای امنیت که کشورها را از صادرات تسلیحات متعارف به ایران منع می‌کند تشریح شده است. خبرگزاری فارس در ادامه به نقل از این روزنامه آمریکایی آورده است: هر تلاشی برای تجدید محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران مطمئناً با مخالفت علنی یا غیرعلنی روسیه و چین در سازمان ملل مواجه خواهد شد. براساس این گزارش، روس‌ها پیش از این به همتایان اروپایی خود تاکید کرده‌اند که مشتاقانه منتظر آغاز فروش تسلیحات متعارف به ایران هستند. نیویورک‌تایمز در ادامه اضافه می‌کند: پمپئو برای تحقق این مساله طرحی را تدوین کرده است که با مخالفت متحدان اروپایی واشنگتن روبه‌رو خواهد شد و طبق آن آمریکا ذاتاً یکی از مشارکت‌کنندگان در برجام تلقی خواهد شد و هدف آن استفاده از تهدید مکانیسم ماشه است که می‌تواند همه تحریم‌های قبل از امضای برجام را علیه ایران مجدداً اعمال کند و اگر تحریم‌های تسلیحاتی در شورای امنیت تمدید نشود واشنگتن از این حق ادعایی خود به‌عنوان یکی از طرف‌های توافق استفاده کند.
مقاومت در برابر مکانیسم ماشه
نیویورک تایمز به نقل از «وندی شرمن» مذاکره‌کننده ارشد آمریکا در دولت «باراک اوباما» می‌نویسد: روسیه و چین هرگز یک تحریم تسلیحاتی علیه ایران را نمی‌خواهند و فقط ممکن است با یک تمدید کوتاه‌مدت موافقت کنند. شرمن در ادامه پیش‌بینی کرد که هرگونه استفاده دولت ترامپ از مکانیسم ماشه با مقاومت جدی مواجه خواهد شد و قطعاً باید این‌طور باشد، اما این به معنی آن نیست که این اقدام پیش نخواهد رفت. این روزنامه آمریکایی با اشاره به اینکه آمریکا انتظار دارد هر قطعنامه‌ای در این زمینه از سوی روسیه وتو شود، افزود: در پاسخ آمریکا ممکن است بگوید که این کشور همچنان بخشی از توافق هسته‌ای است؛ هرچند که ترامپ از آن خارج شده باشد. آمریکا با ادعای اینکه همچنان یکی از مشارکت‌کنندگان برجام است ممکن است اعلام کند که ایران با تولید اورانیوم بالاتر از سطح پیش‌بینی‌شده در توافق، برجام را نقض کرده است و با این استدلال از مکانیسم ماشه استفاده کند.
آمریکا پروژه علیه ایران را کلید زد
خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از منابع آگاه گزارش داد که آمریکا پیش‌نویس یک قطعنامه را به سازمان ملل ارائه داده و به دنبال آن است که از این طریق تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران را برای مدتی نامعلوم تمدید کند. خبرگزاری ایسنا با انتشار این خبر به نقل از آسوشیتدپرس، نوشت: به گفته مقامات آمریکایی و دیپلمات‌های سازمان ملل سند پیش‌نویس این قطعنامه که تاکنون در اختیار تعداد کمی از اعضای شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفته، انقضای تحریم تسلیحاتی ایران در ماه اکتبر را هدف قرار می‌دهد و خواهان تمدید این تحریم‌ها برای مدتی نامعلوم است. مقامات آمریکایی همچنین گفته‌اند که دولت ترامپ به دنبال آن است که در ماه می، زمانی که استونی به‌عنوان متحد نزدیک آمریکا ریاست دوره‌ای شورای امنیت را بر عهده دارد، قطعنامه را به رای بگذارد. ایران مدت‌هاست به دنبال حذف این تحریم‌ها بوده و در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل تاکید شده است که در صورت پایبندی ایران به توافق برجام این تحریم‌ها لغو می‌شود. این مقام‌های دولت آمریکا ادعا کرده‌اند از آنجا که ایران دیگر به مفاد این توافق پایبند نیست، واشنگتن می‌تواند اعضای شورای امنیت را برای تمدید تحریم‌ها علیه ایران متقاعد کند. در عین حال مقامات آمریکایی گفته‌اند که دولت در حال حاضر قصد ندارد موضوع بحث‌برانگیز «بازگشت تحریم‌ها» یا بازگرداندن تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را مطرح کند.
پارلمان در دست نواصولگرایان؟
در داخل کشور، اصولگرایان این روزها مهیای ورود به مجلس شورای اسلامی و تصرف اکثریت صندلی‌های آن می‌شوند. پس از انتخابات مجلس یازدهم که اواسط اسفندماه سال گذشته برگزار شد، اصولگرایان آماده تکیه زدن بر صندلی‌های بهارستان شده‌اند. اما اینکه مهم‌ترین جایگاه مجلس یازدهم نصیب چه کسی می‌شود، سوالی است که از پیش از انتخابات مطرح شده و همچنان در بعضی رسانه‌ها مثل یک بحث داغ سیاسی زنده است. در محافل سیاسی 11 اسم به‌عنوان گزینه‌های ریاست مجلس مطرح می‌شود. محمدباقر قالیباف، مصطفی میرسلیم، علیرضا زاکانی، مرتضی آقاتهرانی، علی نیکزاد، شمس‌الدین حسینی، فریدون عباسی، عبدالرضا مصری، حمیدرضا حاجی‌بابایی، الیاس نادران و مسعود پزشکیان این ۱۱ گزینه هستند. هفته گذشته روزنامه «اعتماد» در گزارشی به بررسی احتمالات ریاست مجلس یازدهم پرداخت؛ مجلسی که ۸۰ درصد از نمایندگان دوره دهم در آن حضور ندارند. این روزنامه اصلاح‌طلب پس از اذعان به اینکه احتمال ریاست مسعود پزشکیان به‌عنوان تنها اصلاح‌طلب جمع 11 نفره گزینه‌های ریاست مجلس تقریباً صفر است، در دفاع از وزن سیاسی او نوشت: «وزن سیاسی پزشکیان که چهار سال گذشته را در مقام نایب‌رئیس نخست مجلس پشت سر گذاشته و در مقاطعی در انتخابات درون‌پارلمانی، حتی از رئیس مجلس دهم هم بیشتر مورد اقبال صحن پارلمان قرار داشت، کسی که سال‌ها پیش از نمایندگی مجلس، در مقام وزارت استخوان خرد کرده، آنقدر هست که نشود از او در قالب «مردان ریاست مجلس» سخن نگفت و او را نادیده گرفت.»
باشگاه خبرنگاران جوان اما در گزارشی کاملاً متفاوت، از محمدباقر قالیباف به‌عنوان اولین گزینه ریاست مجلس نام برد و نوشت: «محمدباقر قالیباف که بعد از چندین بار شرکت کردن در انتخابات ریاست‌جمهوری و چشیدن طعم شکست، این بار وارد انتخابات مجلس شد و از قضا به پیروزی هم رسید، از چند وقت قبل نامه‌های سرگشاده‌ای برای جوانان اصولگرا با عنوان نواصولگرایی نوشت. امروز قالیباف در نزدیک‌ترین حالت برای رسیدن به هدف خود قرار دارد و شاید محتمل‌ترین فرد برای ریاست مجلس هم باشد و هم فراکسیون «نواصولگرایان» را تشکیل بدهد و رهبری آن را به دست بگیرد، فراکسیونی که قطعاً با پایداری‌ها، موتلفه‌ای‌ها و اصولگرایان سنتی به مشکل خواهد خورد، اتفاقی که در انتخابات هم به‌وضوح دیده شد.»
اصولگرایان منتخب مجلس برای هماهنگی در چند گردهمایی نیز شرکت کرده‌اند. تعدادی از آنها «نشست وحدت» برگزار کرده‌اند تا با هم یک‌صدا شوند.
الیاس نادران، منتخب تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس یازدهم، در توئیتی از برگزاری «نشست وحدت» با حضور منتخبان مجلس یازدهم خبر داد و نوشت: به لطف پروردگار، نشست وحدت شروع یک مجلس قوی خواهد بود. با حضور آقایان آقاتهرانی، میرسلیم، تقوی، حاجی بابایی، زاکانی، قالیباف، میرتاج‌الدینی و نیکزاد جلسه‌ای داشتیم و سازوکارهای ارتقای کارآمدی و تحول مجلس مورد بحث قرار گرفت.
استعفای موسوی‌لاری از شورای اصلاح‌طلبان
درحالی‌که طیف رادیکال اصولگرایان، آماده می‌شوند تا مجلس را تحت کنترل خود درآورند، اصلاح‌طلبان درگیر مسائل دیگری هستند و بعضی از آنها امیدوارند این مسائل در نهایت به تجدیدنظر در برخی مناسبات اصلاح‌طلبی منجر شود. در یکی از آخرین تحولات، عبدالواحد موسوی‌لاری که نایب رئیس شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان بود، طی نامه‌ای خطاب به محمدرضا عارف از سمت خود در این شورا استعفا کرد. او شرایط جسمانی را به‌عنوان دلیل استعفا مطرح کرده، اما این بهانه در محافل سیاسی چندان باورپذیر نیست، خاصه با جملاتی که موسوی‌لاری در پایان استعفانامه خود نوشته است: «هر چند که این استعفا با شرایط جسمی حقیر مرتبط بوده و از ماه‌های پیش هم با شما در میان گذاشته بودم، اما گمانم این است که این استعفا می‌تواند آغازی بر تغییر ساختار و سازوکارهای نهادهای اجماعی و پررنگ شدن نقش احزاب و تشکل‌ها باشد.» او در عین حال درباره دلایل استعفای خود در گفت‌وگو با خبرگزاری دولتی «ایرنا» گفت: مدتی پیش از انتخابات مجلس یازدهم، اواخر دی‌ماه مقدار قند خون من افزایش یافت و پزشک معالج معتقد بود که بعضی از این جلسات و فعالیت‌ها بر بیماری دیابت تاثیر مستقیم دارد که با رعایت رژیم غذایی، ورزش و کاستن از فعالیت‌ها و جلسات مشکل حل می‌شود. من در این باره با آقای عارف و بعضی از دوستان دیگر صحبت کرده بودم که حضورم در شورا به‌عنوان نایب‌رئیس منتفی شود، ایشان در آن دوران اصرار داشتند که تا پایان انتخابات صبر کنم من هم به این دلیل که نمی‌خواستم تلقی منفی از این اقدام در دوران انتخابات صورت گیرد، قبول و صبر کردم؛ البته با رعایت توصیه پزشکی الحمدلله تا حدود زیادی قند خونم کنترل شده اما نمی‌خواهم دوباره افزایش پیدا کند. وی در ادامه به بخش دیگری از دلایل کناره‌گیری خود از شورای‌عالی پرداخت و گفت: اینکه شرایط جسمی من یکی از دلایل استعفا بود، واقعیت است، اما فارغ از بحث استعفا که کاملاً جنبه شخصی دارد، من می‌خواستم و می‌خواهم که اصلاح‌طلبان شرایط جدید و موقعیت حساس کشور را با دقت بیشتری مدنظر قرار دهند؛ هرچند که در قوای سه‌گانه حضور کمرنگی داشته باشند.
