میدان کریدورها

دهه‌هاست که کشورهای دنیا به این حرف باستیا ایمان آورده‌اند که اگر کالاها از مرزها عبور نکنند، سربازان عبور خواهند کرد. تجارت بین‌الملل و وابستگی متقابل ملت‌ها به یکدیگر، چندین دهه است که مانع بزرگی مقابل شکل‌گیری جنگ‌ها و درگیری‌های گسترده شده است و کشورها حتی زمانی که متحدانشان خواسته و ناخواسته درگیر جنگ می‌شوند از مداخله مستقیم پرهیز می‌کنند تا هم‌چنان مسیرهای تجاری برای حمل‌ونقل کالا باز بماند. ایران به عنوان کشوری که از نظر جغرافیایی موقعیت استراتژیک و مهمی دارد، سال‌هاست در نقشه بسیاری از کریدورهای اصلی اتصال مناطق غربی به شرقی یا شمالی به جنوبی قرار گرفته است اما اجرایی شدن و راه‌اندازی این کریدورها در عالم واقع نیاز به توافق‌های مهم سیاسی، اقتصادی و امنیتی دارد و البته هیچ کشوری نمی‌تواند مدت زیادی صبر کند تا زیرساخت‌ها فراهم شود و مشکلات موجود بر سر راه عملی شدن یک کریدور برطرف شود. از آنجا که به قولی کِش دادن بیش از اندازه هر پروژه‌ای آن را از صرفه اقتصادی می‌اندازد، به نظر می‌رسد ایران که در حصول این توافق‌ها، رفع تحریم‌ها و جذب سرمایه‌گذاری ناموفق بوده، در حال دور خوردن است. سال‌هاست که پروژه توسعه چابهار توسط هندی‌ها در جریان است و هنوز مشخص نیست به چه وضعیتی رسیده و چه زمانی به بهره‌برداری کامل خواهد رسید، در همین حال اخبار تازه‌ای از یک توافق تازه در نشست گروه 20 به گوش می‌رسد که قرار است کریدوری با عنوان لاچین با مشارکت هند، عربستان و امارات و اردن به اروپا برسد و بازار آسیای جنوبی به قاره سبز متصل کند. جایگاه ایران در کریدور رقیب یعنی کمربند-جاده که با رهبری چین در حال اجراست هم نامشخص است و انگار که ایران از همه کریدورها در حال دور خوردن است. چنین شرایطی به وضوح آینده نقش‌آفرینی ایران در تجارت بین‌الملل را تهدید می‌کند و در صورت عدم تدبیر مناسب، یکی از باسابقه‌ترین ملت‌های تاجر در طول تاریخ از نقشه مسیرهای تجاری کنار گذاشته خواهد شد.