کنکور کرونا

  رضا طهماسبی: سیاستگذاری در ساحت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... ایران به امری سهل و ممتنع هم برای سیاستگذار و هم برای تحلیلگر تبدیل شده است. به سختی می‌توان دلایل سیاستگذار را تشخیص و تمییز داد و با توجه به فقدان شفافیت در مذاکرات منتج به تصمیم‌گیری، اغلب اوقات مشخص نمی‌شود که پشت‌پرده بسیاری از مصوبه‌ها چه استدلال علمی، دید واقع‌نگرانه، گروه‌های فشار، رانت‌جویی یا... وجود داشته است. این داستان مشابه اغلب سیاستگذاری‌ها در مجامع اصلی نظام حکمرانی است. با این حال بعید نیست که مجامع و محافلی بتوانند خود، در و پنجره‌هایی را به درون خود بگشایند و راهی برای نفوذ دیگر صاحب‌نظران به دایره تنگ سیاستگذاری باز کنند که هم نقدی صورت گیرد و هم پیشنهادی ارائه شود و در نهایت تصمیم گرفته شود که زیر و بم‌اش بر مردمی که می‌خواهند آن سیاست را پیش ببرند، مشخص باشد.

ضرورت همراهی مردم با برخی نهادهای سیاستگذاری ملموس‌تر است، آنهایی که دست طرف حسابشان مردم است، مانند ستاد ملی مقابله با کرونا که از اوایل ورود کووید 19 به کشور تشکیل شده و هدفش کنترل این بیماری و کاهش نرخ ابتلا و مرگ‌ومیر تا نهایت ممکن است؛ در عین اینکه باید زمینه‌ای برای تلاش محققان و پژوهشگران فراهم کند تا بتوانند راه‌های درمان و پیشگیری از کرونا را بیابند، با این همه حساسیت بالا و بحق جامعه روی مساله کرونا، که در حال آسیب رساندن به مردم است، باعث شد تا از همان بدو امر اختلافاتی بین تفکر غالب فضای عمومی و تصمیمات ستاد دربگیرد. مانند پرهیز این ستاد از قرنطینه کردن شهر قم در حالی که مطالبه آن در سطح جامعه وجود داشت یا تصمیماتی که برای تعطیلی مکان‌های عمومی مذهبی گرفته شد که به‌زعم بسیاری درست اما دیرهنگام بود.

با این همه، پرواضح است که سیاستگذار باید بر پایه یافته‌های علمی، تجربیات مستند در عالم واقع و با در نظر گرفتن جمیع ظرفیت‌های موجود و امکاناتی که دارد تصمیم بگیرد، نه آنچه در فضای عمومی جامعه به درست یا به غلط رواج یافته اما تردیدی نیست که این فرآیند باید به قدری شفاف باشد که مردم اطلاع کافی از آن داشته باشند و برای اجرای آن اقناع شده باشند تا سیاستی که بخش عمده‌ای از موفقیت بر دوش مردم سوار شده، به نتیجه برسد.

این روزها ستاد ملی مقابله با کرونا با دو پدیده اجتماعی مهم مواجه است، نخست آزمون سراسری ورود به دانشگاه‌ها که تعداد زیادی داوطلب (نزدیک به یک میلیون و 400 هزار نفر) در پنج رشته باید در حوزه‌های امتحانی حضور یابند و رقابت کنند، دوم عزاداری‌های مرسوم ماه محرم، به‌خصوص دهه نخست این ماه است که برابر معمول با شور و حرارت زیاد و به صورت دسته‌جمعی برگزار می‌شود. تاکنون ستاد تصمیم گرفته است کنکور را با توجه به اینکه کنترل آن برای برگزارکننده ساده‌تر است در روزهای پایانی مرداد و اوایل شهریور برگزار کند. با این همه هنوز تصمیم مشخصی مبنی بر مجوز برگزاری عزاداری در تکایا و هیات‌های مذهبی اعلام نشده و آنچه گفته شده صرفاً در حد عمل به پروتکل‌های بهداشتی است که بعید است بتوان روی رعایت آن زیادی حساب کرد. اتفاقی که می‌تواند وضعیت بد فعلی را وخیم و هراسناک کند.