دوراهی یک‌طرفه

بحث بر سر ونزوئلایی شدن یا نشدن اقتصاد ایران بار دیگر در محافل اقتصادی و سیاسی بالا گرفته است. برخی اقتصاددانان با در نظر گرفتن مسیری که اقتصاد ونزوئلا طی کرده و مطابقت دادن آن با وضع فعلی اقتصاد ایران معتقدند اقتصاد ما در مسیر ونزوئلایی شدن قرار دارد. آنها با اشاره به کسری بودجه شدید دولت، بیش از هر چیز درباره روند چاپ پول و رشد نقدینگی هشدار می‌دهند و می‌گویند اگر روند رشد پایه پولی تا پایان سال همانند سه‌ ماه نخست سال 99 ادامه پیدا کند، می‌تواند با ایجاد یک موج عظیم تورمی، مسیر ونزوئلایی شدن اقتصاد ایران را هموار سازد.

در سوی دیگر اما اقتصاددانانی قرار دارند که معتقدند ونزوئلایی شدن اقتصاد ایران منتفی است؛ چون اقتصاد ایران در مقایسه با ونزوئلا بسیار متنوع‌تر است، تک‌محصولی نیست و تولید در آن با وجود همه مشکلاتی که دارد همچنان نفس می‌کشد. آنها تاکید می‌کنند که اگرچه عملکرد دولت (به معنای عام) در حوزه اقتصادی به نماد ناکارآمدی تبدیل شده است، اما اقتصاد ایران در مسیر بحران حرکت نمی‌کند و در آستانه فروپاشی نیست. آنها اتفاقاً انتظار دارند که نرخ تورم در سال جاری کمتر از سال 98 باشد.

در این میان کسانی هم در مورد «کوبایی شدن» اقتصاد ایران هشدار داده‌اند؛ کوبایی شدن به معنای کاهش ارتباط اقتصاد با دنیا. به اعتقاد آنها در کوبا بحران به شکلی که در ونزوئلا رخ داده، اتفاق نمی‌افتد ولی اقتصاد، ارتباطش را با دنیا از دست داده است و دچار درخودماندگی‌ای شده که به‌طور بطئی رفاه مردم را کاهش می‌دهد. هرچه باشد، خطر ونزوئلایی شدن چنان خطر بزرگی است که حتی احتمال کوچک آن هم باید جدی گرفته شود. به همین دلیل، پرونده ویژه این هفته تجارت فردا، سناریوهای پیش‌روی اقتصاد ایران در مسیر ونزوئلایی شدن / نشدن را مورد بررسی قرار داده است.