فراخوان تهاتر نفت با کالای اساسی
وزیر نفت: خبر سهمیه‌بندی بنزین دروغ است
دو هفته از لغو معافیت نفتی ایران می‌گذرد و حالا کشورها کم‌کم به این ماجرا واکنش‌های بیشتری نشان می‌دهند. ایران همچنان مصر است که به صادرات نفت خود ادامه دهد. رئیس‌جمهور در جشنواره ملی قدردانی از کارگران نمونه اعلام کرد ممکن است آمریکایی‌ها از یک راه درها را روی ما ببندند، اما یک باب وجود ندارد که آمریکا فشار می‌آورد تا بسته شود؛ بلکه هنوز شش درب وجود دارد و ما باقدرت به صادرات نفت ادامه خواهیم داد. اما به نظر می‌رسد در کنار خوش‌بینی‌های ادامه صادرات نفت، محدودیت‌هایی هم وجود دارد. معاون اول رئیس‌جمهور در جلسه هم‌اندیشی تبیین راهکارهای مشارکت مناطق آزاد برای صادرات نفت و تهاتر آن با کالای اساسی فراخوان عمومی داد و گفت: هر کس بتواند واردات کالای اساسی را با نفت تهاتر کند، راه برای او باز است و همچنین برای اجرای پروژه‌های دولتی از طریق تهاتر نفت نیز تصمیم‌گیری شده است. بخش خصوصی باید به صورت جدی به صحنه بیاید. گویا دولت پذیرفته که صادرات بی‌مشکل نیست و باید از هر راه ممکن برای آن تلاش کرد. به همین دلیل است که اسحاق جهانگیری گفته بودجه نهادهایی که بی‌جهت به دولت متصل شده‌اند، باید حذف شود. او گفت: تشکیل این مراکز هیچ‌گاه به عنوان یک ضرورت از سوی دولت مطرح نبوده و امروز که بودجه دولت در شرایط سخت و تهدید قرار گرفته، همه این هزینه‌های تحمیلی باید حذف شوند و کسی نباید دلخور شود و این اقدامات را جناحی تلقی کند.
چین و هند عقب نمی‌نشینند
کشورهای واردکننده نفت ایران در تلاشند که راهی برای خرید نفت از ایران پیدا کنند. هند یکی از مهم‌ترین مشتری‌های نفتی است که در شرایط دشواری قرار گرفته و معلوم نیست چه راهی در پیش خواهد گرفت. به گزارش ایسنا برخی گمانه‌زنی‌ها می‌گوید هند با تحریم‌های یک‌جانبه واشنگتن مخالفت خواهد کرد و از سوی دیگر اعلام می‌شود دهلی‌نو محرومیت از نفت ایران را با استفاده از عرضه سایر کشورهای تولیدکننده نفت جبران خواهد کرد. هالی زارمبا، کارشناس انرژی مرکز اویل پرایس می‌گوید، هند به تدریج روند واردات نفت از ایران را کاهش می‌دهد اما بعد از اتمام معافیت‌ها صادرات نفتی ایران به هند به صفر نخواهد رسید و دهلی نو برای استفاده از سیستم پرداختی روپیه به واردات یکصد هزار بشکه نفت خام در روز از ایران ادامه می‌دهد. تحلیلگران می‌گویند چین هم احتمالاً تحریم‌ها را زیرپا بگذارد و حتی نفت بیشتری در مقایسه با گذشته از ایران وارد کند و واردات خود را به یک میلیون بشکه در روز برساند. گفته می‌شود احتمالاً واشنگتن واکنشی به ادامه خرید نفت از ایران نشان ندهد چون چین، همزمان خریدار نفت و گاز طبیعی آمریکاست. مقامات چینی علناً نارضایتی خود را از این تصمیم اعلام کرده‌اند و به نظر می‌رسد چین این‌بار عقب نخواهد نشست.
همچنین شرکت وودمکنزی در تحلیلی نوشت افزایش ۲۶درصدی قیمت بنزین در آمریکا می‌تواند مانعی برای افزایش فشار آمریکا بر فروش نفت ایران باشد. این موسسه افزایش تولید اوپک برای پر کردن جای خالی نفت ایران را نیز عاملی برای کاهش قیمت چشمگیر نفت خام در آستانه فصل رانندگی نمی‌داند. این شرکت گفته قیمت بالای سوخت در آمریکا پاشنه‌آشیل ترامپ در رقابت‌های سیاسی است. از همین رو می‌تواند عاملی برای انعطاف در تحریم‌های نفتی ایران باشد.
موضع متفاوت عربستان
آمریکا اعلام کرده بود با کمک عربستان و امارات، صادرات نفت ایران را به صفر می‌رساند و گفته بود این دو نیاز بازار به نفت را تامین می‌کنند. اما حالا وزیر نفت عربستان اعلام کرد کشورش برای جایگزین کردن نفت ایران در بازار جهانی اقدام سریعی نخواهد کرد. خالد الفالح گفته این کشور به توافق کاهش عرضه به بازار جهانی که بین کشورهای عضو اوپک و دیگر تولیدکنندگان نفت انجام شده است، پایبند است و این احتمال وجود دارد که این توافق ادامه یابد. الفالح البته گفت که شاید سطح تولید از ماه ژوئن به بعد تغییر کند اما درباره جزئیات آن یا زمان‌بندی در این باره حرفی نزد. الفالح ادامه داد: البته آماده هستیم تا هرگونه کاهش عرضه ناشی از غیاب نفت ایران در بازار را جبران کنیم اما ریاض به صورت داوطلبانه و خودخواسته تولید خود را از سطح تعیین‌شده در توافق، بالاتر نخواهد برد. همچنین در حالی که رئیس‌جمهوری آمریکا مدعی شده برای پایین آوردن قیمت نفت با سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و مقام‌های عربستانی مذاکره کرده، اما منابع آگاه در گفت‌وگو با وال‌استریت ژورنال، چنین ادعایی را رد کرده‌اند.
اینستکس ایرانی
تنها دغدغه ایران مشکل فروش نفت نیست. بازگشت ارز حاصل از صادرات نفت هم به همان اندازه مهم و مشکل است. ایران ماه‌هاست که منتظر سازوکار اروپا برای مبادلات مالی است. رئیس اینستکس اعلام کرده که با جدیت به دنبال انجام اولین تبادل تجاری با همتای ایرانی هستیم. از سوی دیگر هفته گذشته نهاد ایرانی متناظر با این موسسه اروپایی-اینستکس- در کشور به ثبت رسید و همزمان پر فیشر، مدیر این سازوکار ویژه طی نشستی در لندن بر جدیت همه کشورهای اروپایی برای رفع موانع موجود جهت تسهیل مناسبات تجاری با ایران تاکید کرد.
پیرو این ماجرا ایران خبر داد که شرکت سهامی خاص ساز و کار ویژه تجارت و تامین مالی ایران و اروپا (اینستکس) به ثبت رسید و علی‌اصغر نوری به عنوان مدیرعامل این شرکت و حمید قنبری به عنوان رئیس هیات‌مدیره انتخاب شد. شرکت سهامی خاص سازوکار ویژه تجارت و تامین مالی ایران و اروپا در اداره ثبت شرکت‌ها و موسسات غیرتجاری تهران به ثبت رسید. موضوع فعالیت این موسسه انجام کلیه معاملات تجاری مذکور در قانون تجارت از جمله خرید، فروش، صادرات و واردات، ارائه خدمات تسویه و پرداخت به کلیه صادرکنندگان و واردکنندگان اعم از حقیقی و حقوقی و همچنین به بانک‌های داخلی و خارجی و نهادهای دولتی، گشایش حساب اعتبار اسنادی، تسهیلات و اعتبارات ریالی و ارزی و اعطای نمایندگی به کلیه بانک‌ها و شرکت‌های داخلی و خارجی، تعامل با اینستکس اروپایی و سایر کانال‌های مالی و شرکت‌ها در کشورهای دیگر است. اعضای هیات‌مدیره این شرکت عبارتند از علی‌اصغر نوری، فرشید فرخ‌نژاد، شهرزاد مشیری، محمدرضا جوادیان‌حسینی و حمید قنبری.
خیز دولت برای سهمیه‌بندی
وزارت نفت، روزهای پرخبر و پرحاشیه‌ای را پشت سر می‌گذارد. این وزارتخانه جز ماجرای تحریم نفت، با ماجرای سهمیه‌بندی بنزین و حاشیه جدید نماینده ایذه برای زنگنه هم مواجه بود. دو هفته قبل بود که خبر رسید سهمیه‌بندی بنزین و دونرخی شدن آن در جلسه سران قوا به تصویب رسیده است. از ابتدای هفته اخبار متعدد و گمانه‌هایی در خصوص زمان دقیق، میزان سهمیه و قیمت بنزین منتشر شد و در روز چهارشنبه همه به یکباره تکذیب شد. ابتدا خبرگزاری تسنیم خبر داد طرح سهمیه‌بندی بنزین از ساعت 24 دوازدهم فروردین‌ماه اجرا می‌شود. سپس فارس خبر داد قرار است به هر خودرو 60 لیتر سهمیه هزارتومانی تخصیص داده شود و مابقی با نرخ آزاد 2500تومانی به فروش برسد. پس از آن تسنیم و دیگر خبرگزاری‌ها اطلاعات جزئی‌تری دادند مانند سهمیه اختصاصی وزارت کشور برای تاکسی‌های اینترنتی و قیمت سه هزارتومانی بنزین سوپر و حتی اعلام شد چنانچه مردم سهمیه اختصاص‌یافته به خود را صرفه‌جویی کرده و آن را ذخیره کنند، دولت آن میزان بنزین را از مردم خریداری می‌کند.
مخالفت با تصمیم سران قوا
اما همزمان با انتشار گسترده خبر سهمیه‌بندی بنزین، نمایندگان مجلس با آن مخالفت کردند. بهروز نعمتی عضو هیات‌رئیسه مجلس گفت: با هرکسی در مورد افزایش قیمت بنزین صحبت کردم گفت تصمیم سران نظام است، آقای روحانی اگر شما هم به سران نظام ارجاع نمی‌دهید، جلوی این تصمیم را بگیرید. مردم طاقت افزایش قیمت‌ها را ندارند. همچنین علی بختیار، عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: مجلس مخالف هرگونه افزایش قیمت بنزین است و اگر دولت بدون نظر مجلس و خودسرانه نسبت به افزایش قیمت بنزین اقدام کند حتماً مجلس برخورد لازم را انجام خواهد داد چراکه این کار کاملاً غیرقانونی است.
همچنین الف در گزارشی خبر داد که مذاکرات پنهانی برای دریافت بنزین یارانه‌ای آغاز شده. این رسانه نوشت: همزمان با شروع طرح سهمیه‌بندی بنزین، تاکسی‌های اینترنتی برای ادامه فعالیت خود، درخواست کرده‌اند که روزانه یک میلیون لیتر بنزین سهمیه‌ای به آنها تخصیص داده شود. در صورت تخصیص چنین سهمیه‌ای، تاکسی‌های اینترنتی ماهانه ۳۰ میلیون لیتر بنزین سهمیه‌ای دریافت خواهند کرد. اما این سهمیه چگونه و با چه مکانیسمی قرار است به رانندگان تاکسی‌های اینترنتی تخصیص داده شود؟ چون چنین تصمیمی، سرآغاز توزیع رانتی بزرگ در عرصه فعالیت استارت‌آپ‌هاست و پس از این سودای تاسیس تاکسی‌های اینترنتی و ایجاد پروفایل‌های تقلبی داغ می‌شود.
سهمیه‌بندی دروغ است
ساعتی پس از اعلام این واکنش‌ها، بیژن زنگنه وزیر نفت اعلام کرد آنچه درباره سهمیه‌بندی بنزین اعلام شده دروغ است و بعداً توضیح بیشتری در این باره اعلام خواهد شد. زیبا اسماعیلی سخنگوی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران هم از تعویق این طرح خبر داد و گفت: پنجشنبه ۱۲ اردیبهشت‌ماه تاریخ اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین نیست. مردم به شایعات و فضاسازی‌ها به ویژه در فضای مجازی توجه نکنند. اما چه چیزی باعث تعویق این طرح شد؛ فشارها یا مشکلات دیگر؟ فارس به نقل از یک منبع آگاه در وزارت نفت گفت: مشکل فنی و جو روانی‌ای که نمایندگان مجلس ایجاد کرده بودند موجب تعویق در اجرای این تصمیم شده است. این خبرگزاری اعلام کرد قرار است نشست فوق‌العاده‌ای با حضور زنگنه وزیر نفت در خصوص تعیین تکلیف سهمیه‌بندی بنزین برگزار شود.
کارتخوان در دفتر زنگنه
در حالی که زنگنه از یک‌سو درگیر تحریم نفت است و از سوی دیگر فشارها برای توقف سهمیه‌بندی بنزین، یک نماینده مجلس حاشیه جدیدی برای او ساخته. هدایت خادمی، نماینده ایذه و باغملک مدعی شده که در دفتر وزیر نفت برای نیروی‌های خدماتی حسابی باز شده است. مسوولان دفتر زنگنه از مراجعه‌کنندگان دفتر، افراد دارای قرارداد با وزارت نفت، موسسان شرکت‌های نفتی و گازی و موارد این‌چنینی درخواست واریز مبلغی به حساب نیروهای خدماتی جهت انجام کارشان را داشتند و در ادامه نیروهای خدماتی این مبالغ واریزی به حساب‌شان را تحویل مسوولان دفتر آقای زنگنه می‌دادند و حتی آنجا برای این کار دستگاه کارتخوان گذاشته بودند. او به فارس گفته یکی از مسوولان دفتر وزیر نفت که گویا ارتباط خوبی با آقای زنگنه دارد و از دفتر وزیر به شرکتی در ترکیه رفت و آمد داشته، پس از شنیدن خبر حضور نیروهای امنیتی در دفتر وزیر و بازجویی از کارکنان سکته کرده و راهی بیمارستان شده است.
رئیس دفتر رئیس‌جمهور این خبر را تکذیب کرد و گفت: اصلاً یک چنین چیزی نیست. زنگنه سال‌هاست وزیر نفت است، من می‌توانم بگویم زنگنه چه رقمی در طول این سال‌ها که بیش از ۲۰ سال است به کشور کمک کرده است. وزارت نفت هم حاشیه جدید خادمی برای زنگنه را تکذیب کرد.
