زمستان کشت

 ابراهیم علیزاده: «در حال حاضر ایران در زمینه برداشت آب رتبه اول جهان را دارد. مصر با 25 درصد فاصله نسبت به ایران رتبه دوم برداشت از سفره‌های زیرزمینی را در اختیار دارد.» این سخن را دو سال پیش رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست کشور اعلام کرده بود. معصومه ابتکار 24 مهرماه سال 94 همچنین گفته بود: «برداشت 85‌درصدی از سفره آب‌های زیرزمینی تهدید جدی برای کشور است.» در مورد مصرف منابع آبی از نگاه خیلی‌ها اولین متهم بخش کشاورزی کشور است. آن‌طور که رضا اردکانیان، وزیر نیرو اعلام کرده است، 90 درصد منابع آبی کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. به همین دلیل مدتی‌ است که همزمان با اوج گرفتن بحران آبی کشور انتقادات از کشاورزی آغاز شده است. کار به جایی رسیده که عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با وجود همه سوابقی که در حوزه کشاورزی دارد عنوان کرده «کشاورزی مهم است ولی مهم‌تر از آن کشور است». با این حال بحران آب تنها دلیل انتقاد به کشاورزی در ایران نیست. گران‌تر بودن تولید محصولات کشاورزی در ایران نسبت به دیگر کشورها و ضایعات قابل توجه در این بخش نیز از دیگر دلایلی است که باعث شده تعدادی از کارشناسان از پایان کشاورزی در ایران سخن بگویند. اما از سوی دیگر هم‌اکنون سهم کشاورزی در بازار کار و تولید کشور آنقدر قابل توجه است که شاید به راحتی نتوان آن را نادیده گرفت. علاوه بر این، از نگاه برخی نقش کشاورزی تنها به آمارهای موجود در حوزه اقتصاد برنمی‌گردد و پایان آن می‌تواند هشدارهایی در بخش‌های مختلف به همراه داشته باشد. با این حال آیا هزینه کشاورزی به فواید آن می‌صرفد؟ آیا همچنان حوزه کشاورزی می‌تواند مانند گذشته در اقتصاد ایران نقش داشته باشد یا اینکه در آینده‌ای نه‌چندان دور باید شاهد کمرنگ‌تر شدن سهم این بخش در اقتصاد ایران باشیم؟ آیا اکنون وضعیت بهره‌وری در بخش کشاورزی مطلوب است؟ اگر این‌طور نیست علت چیست و چگونه می‌توان بهره‌وری در کشاورزی را بهبود داد؟ آیا سیاست‌های محدودکننده در برخی حوزه‌های کشاورزی مانند کشت برنج در مناطق غیرشمالی کشور طی سال‌های اخیر عواقب خاصی به همراه داشته یا اینکه در آینده می‌توان دست به اجرای چنین سیاست‌های محدودکننده‌ای زد؟ در نهایت اگر نیاز به اصلاح کشاورزی ایران باشد، چه نوع سیاستگذاری‌هایی لازم است؟