تاخیر در واکسیناسیون
واردات شش میلیون دوز واکسن کرونا توسط بخش خصوصی
پس از چندین ماه تلاش و مذاکره، بخش خصوصی ایران موفق شد قرارداد خرید شش میلیون دوز واکسن کرونا را با طرف‌های خارجی امضا کند. هرچند واردات واکسن توسط بخش خصوصی منتقدان بسیاری حتی در میان فعالان بخش خصوصی دارد، اما برخی اعتقاد دارند که واردات خصوصی واکسن می‌تواند به برنامه مقابله با کرونا کمک کند. منتقدان معتقدند همانند تمام کشورهای دنیا، تامین و تزریق واکسن باید در دولت متمرکز باشد. طبق اطلاعات اولیه سه شرکت واردکننده واکسن هستند که البته هنوز نام آنها اعلام نشده است. از سوی دیگر قیمت هر دوز واکسن نیز بین 200 تا 250 هزار تومان اعلام شده است. این درحالی است که براساس اعلام وزارت بهداشت، تاکنون ۵۲۰ هزار دوز اسپوتنیک‌وی، ۶۵۰ هزار دوز واکسن چینی، ۷۰۰ هزار دوز واکسن آسترازنکا و ۱۲۵ هزار دوز واکسن بهارات هند وارد کشور شده و تاکنون حدود ۵۰۰ هزار دوز واکسن کرونا در کشور تزریق شده است. در همین حال در هفته گذشته، در نخستین جلسه هیات نمایندگان اتاق تهران، رئیس اتاق بازرگانی تهران گفت: شرکت‌های خصوصی موفق به امضای قرارداد خرید شش میلیون دوز واکسن شدند و بعد از پشت‌سر گذاشتن مراحل اداری، عملیاتی می‌شود. مسعود خوانساری اظهار کرد: با وجود تمام مشکلات اقتصادی فعلی، ویروس کرونا نیز همچنان قربانی می‌گیرد و نگرانی‌های بسیاری را ایجاد کرده است. خوانساری با بیان اینکه بخش تولید جدای از جامعه نیست، اظهار کرد: در این بخش نگرانی از ابتلا به کرونا بسیار زیاد است و تنها عاملی که می‌تواند این نگرانی را برطرف کند، تزریق واکسن است. وی با اشاره به برخی کشورها که واکسیناسیون را انجام داده‌اند، تصریح کرد: تحریم‌ها در ایران موجب شد نتوانیم به اندازه کافی واکسن خریداری کنیم و با تاخیر در این زمینه روبه‌رو شدیم.
مقاومت درونی بازار ملک مقابل «تخلیه حباب قیمت»
کشف سطح جدید قیمت تمام‌شده ساخت مسکن در تهران، جواب مجهول داخلی بازار ملک در معادله «تخلیه حباب قیمت‌ها» را مشخص کرد. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد فارغ از تاثیرگذاری بالای مولفه «ریسک غیراقتصادی» و «انتظارات تورمی» ناشی از آن، بر مسیر نوسان قیمت مسکن، در حال حاضر مولفه «هزینه ساخت و قیمت زمین» که در مجموع «قیمت تمام‌شده ساخت مسکن» را تشکیل می‌دهد نیز مهم‌ترین عامل درونی بازار ملک است که طی دو سال گذشته به تشدید جهش قیمت آپارتمان دامن زد. در حال حاضر برخی در بازار ملک، مدعی هم‌سطح شدن قیمت تمام‌شده با قیمت فروش مسکن هستند و این اتفاق را مانع ریزش قیمت عنوان می‌کنند. اما مولفه‌های ۱۴۰۰ هزینه ساخت و قیمت فروش زمین در سه دسته از مناطق پایتخت با رد این ادعا مشخص می‌کند به‌رغم رشد ۷۰ تا ۱۰۰درصدی هزینه‌های ساخت‌وساز، همچنان فاصله ۲۰ تا ۴۰درصدی بین قیمت تمام‌شده و فروش نوسازها وجود دارد. این اختلاف می‌تواند سد داخلی مقابل «تخلیه حباب مسکن» را بشکند.
محاسبه آخرین تغییرات قیمت تمام‌شده آپارتمان در شهر تهران و مقایسه آن با سطح متوسط قیمت فروش واحدهای نوساز در پایتخت، به یک سوال مهم در خصوص امکان شکسته شدن سد بالادست حباب مسکن در صورت فروکش کردن انتظارات تورمی و تخلیه حباب ملک پاسخ می‌دهد. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» ضمن آنکه ساخت مسکن با مولفه 1400 یا هزینه تمام‌شده ساخت مسکن در شش گروه از مناطق شهر تهران را نشان می‌دهد در عین حال، اختلاف بین هزینه تمام‌شده با قیمت فروش (که در اصطلاح به آن حاشیه سود سازنده‌ها از بابت فعالیت ساختمانی گفته می‌شود) را روایت می‌کند. این در حالی است که در این گزارش همچنین براساس تحقیقات میدانی انجام‌شده، علاوه بر میانگین هزینه ساخت هر مترمربع مسکن در کشور و تهران، میانگین قیمت هر مترمربع زمین یا ملک کلنگی آماده عرضه به بازار ساخت براساس قیمت فروش تازه‌ترین فایل‌های عرضه‌شده به بازار در روزهای اخیر، برآورد شده است. مجموعه هزینه‌های برآورد‌شده در خصوص هزینه تامین زمین و هزینه ساخت مرکب از هزینه مصالح ساختمانی و دستمزد، به‌عنوان قیمت تمام‌شده ساخت مسکن، مولفه ساخت‌وساز در سال 1400 را ارائه می‌دهد. در شرایطی که بسیاری از دیدگاه‌های کارشناسی بر درستی نظریه اثر کاهش انتظارات تورمی و از بین رفتن ریسک‌های غیراقتصادی در تخلیه حباب قیمت مسکن و ثبات یا کاهش قیمت در این بازار اتفاق نظر دارند اما برخی دیگر از جمله گروهی از فعالان ساختمانی این برداشت را مطرح می‌کنند که چون قیمت تمام‌شده ساخت ناشی از جهش قیمت زمین و تورم مصالح ساختمانی بالاست، بنابراین حتی در صورت کاهش ریسک‌های غیراقتصادی و از بین رفتن انتظارات تورمی نمی‌توان به کاهش قیمت مسکن و تخلیه حباب در این بازار چندان امیدوار بود.
احتمال بازگشت سامسونگ و ال‌جی
سفر نخست‌وزیری از کره جنوبی به ایران، آن هم پس از ۴۴ سال بار دیگر بحثی مهم درباره بازار لوازم خانگی ایران را داغ کرد؛ آیا دو شرکت معروف کره‌ای، یعنی ال‌جی و سامسونگ، به ایران بر‌می‌گردند؟ گرچه «چانگ سای کیون» بعد از سفر به ایران برکنار شد اما کارشناسان و تحلیلگران معتقدند که رفتن یک نخست‌وزیر تاثیر چندانی بر برنامه‌های بلندمدت بین دو کشور نخواهد داشت. فارغ از این تغییر درون حزب حاکم کره جنوبی، بحث آزادسازی دلارهای بلوکه‌شده ایران در این کشور و همچنین تلاش کمپانی‌های معروف این کشور برای بازگشت به بازار ایران حالا خبرهای مهمی است که درباره دومی، بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران معتقدند نباید به این شرکت‌ها اجازه ورود آن هم به سرعت داد. همکاری ایران و کره اگرچه با فرازونشیب‌های فراوان همراه بوده، اما در بدترین حالت هم اعداد و ارقام مهمی را دربر می‌گرفت. دولت کره و شرکت‌های بزرگ این کشور در سال‌های گذشته ضمن استقبال از گسترش همکاری‌ها و انجام پروژه‌های بزرگ، بر میزان اعتبارات تخصیصی خود به ایران افزودند و بدین‌گونه حجم مبادلات بازرگانی دو کشور از سطح ۵۰۰ میلیون دلار در سال ۱۹۷۸ به 1 /8 میلیارد دلار در سال ۱۹۹۷ میلادی، 5 /11 میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰ میلادی و ۱۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۷ رسید. با این حال دور جدید روابط اقتصادی تجاری دو کشور، با خروج ترامپ از توافق هسته‌ای با ایران در تاریخ هفتم می ۲۰۱۸ کلید خورد. طرف‌های کره‌ای با آمریکا در تحریم‌های یکجانبه این کشور همراه شدند و منابع مالی ناشی از فروش نفت خام و میعانات گازی قبل از تحریم‌ها در دو بانک ووری و آی‌بی‌کی مسدود شد. علاوه‌براین و به دلیل تحریم‌های غیرقانونی آمریکا علیه ایران، حجم مبادلات تجاری سالانه بین ایران و کره جنوبی در سال ۲۰۱۸ به 3 /6 میلیارد دلار و در سال ۲۰۱۹ هم به 4 /2 میلیارد دلار کاهش یافت. این رقم در سال ۲۰۲۰ هم به کمتر از نصف رسید. مساله مسدود شدن دارایی‌های ایران در کره جنوبی همواره یکی از مسائل قابل طرح در روابط دو کشور در سال‌های گذشته بوده است. سفر نخست‌وزیر کره جنوبی بعد از ۴۴ سال به ایران اکنون این امیدها را به وجود آورده است که ضمن آزادسازی این دارایی‌ها، روابط جاری دو کشور به دوران قبل از خروج آمریکا از برجام بازگردد، هرچند درباره نوع همکاری دوباره تحلیل‌های مختلفی مطرح شده است که مهم‌ترین آنها ماجرای بازگشت دو شرکت مهم این کشور به بازار لوازم خانگی ایران است.
یک میلیون بشکه نفت ایران آماده ورود به بازار
این روزها خبرهایی به گوش می‌رسد، مبنی بر اینکه تولید و صادرات نفت ایران به اوج دوساله خود رسیده است. از زمان بازگشت تحریم‌های آمریکا، داده‌ها رسمی نیستند اما منابع ثانویه براساس داده‌هایی نظیر ردیابی نفتکش‌ها و آمار گمرک مقاصد نفتی ایران گزارش می‌دهند که در سال جاری میلادی، ارقام تولید و صادرات نفت ایران روندی صعودی را در پیش گرفته است. تازه‌ترین گزارش اوپک از میزان تولید اعضا در ماه ژانویه از تولید نفت خام ایران در رقم دو میلیون و 304 هزار بشکه در روز گزارش می‌دهد که افزایشی 137 هزاربشکه‌ای نسبت به تولید روزانه ماه مارس دارد. اما مقصد این افزایش تولید و صادرات، کدام کشورها بوده؟ توان تولید نفت ایران حدود چهار میلیون بشکه نفت در روز است و البته باید توجه کرد که تولید 3 /2 میلیون بشکه در روز نیز رقم اعلامی منابع ثانویه است. با توجه به اینکه ایران هنوز در تحریم است و بخشی از فروش نفت در بازار خاکستری انجام می‌شود، نمی‌توان این رقم را میزان دقیق صادرات نفت ایران دانست. با این حال این اجماع وجود دارد که صادرات نفت ایران افزایش یافته و مقصد بخش قابل توجهی از این نفت نیز چین بوده است. وال‌استریت ژورنال در این باره اعلام کرده تولید نفت ایران در دوران تحریم‌ها به لطف رشد واردات چین تقریباً به بالاترین سطح در دو سال گذشته رسیده است. در گزارش رویترز اشاره شده که چین در انتظار برداشتن تحریم‌های تهران توسط دولت بایدن است تا با بالاترین حجم، خرید نفت خام ایران را دنبال کند. در این گزارش آمده بود، حتی هند نیز برنامه‌ریزی برای خرید نفت ایران را آغاز کرده است.
البته افزایش واردات نفت چین از ایران تنها به خاطر سست شدن تحریم‌های آمریکا نیست؛ چراکه شنیده می‌شود، اواخر ماه مارس، واشنگتن به چین هشدار داد که خرید نفت از ایران را متوقف کند اما این اتفاق نیفتاده است. در همین حال چین تنها کشوری بوده که در دوران تحریم فعلی آمریکا، واردات نفت از ایران را متوقف نکرده است.
سید‌مهدی حسینی کارشناس ارشد نفت در این باره به «ایران» می‌گوید: «به نظر می‌رسد که تنها دلیل چین برای خرید نفت ایران این نباشد که ایران به محموله‌های نفتی خریداری‌شده تخفیف می‌دهد؛ تصور می‌کنم که چین در حال بازی با کارت خرید نفت از ایران است و می‌خواهد با این کار یک بازی سیاسی نیز با آمریکا انجام دهد.»
املاک جذاب ترکیه برای ایرانیان
با وجود مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌ها در ایران و پاندمی کرونا در همه کشورها همچنان از میزان خرید ملک از سوی ایرانی‌ها در ترکیه نه‌تنها کاسته نشده است، بلکه خرید ملک در این کشور طی ماه‌های گذشته از سوی اتباع ایرانی رونق بیشتری هم داشته و حتی اختلاف قیمت‌های ناشی از افت ارزش ریال ایران نیز تاثیر چندانی در هجوم سرمایه‌های ایرانی به بازار ملک ترکیه نداشته است. بنا بر اعلام مرکز آمار ترکیه طی سه ماه ابتدایی سال ۲۰۲۱، ایرانی‌ها با خرید ۱۵۹۹ واحد مسکونی در بین اتباع سایر کشورها رتبه نخست را به خود اختصاص داده‌اند. بر این اساس در ژانویه ۲۰۲۱ ایرانی‌ها ۴۷۷ واحد مسکونی، در ماه فوریه ۴۵۹ واحد و در ماه مارس ۶۶۳ خانه را در ترکیه خریداری کرده‌اند. به این ترتیب خرید ملک توسط اتباع ایرانی در ترکیه طی ماه مارس نسبت به فوریه حدود 5 /44 درصد افزایش یافته است.
در هر سه ماه ابتدایی سال جاری میلادی، ایرانی‌ها بیشتر از اتباع سایر کشورها در شهرهای ترکیه ملک خریداری کرده‌اند. شهروندان ایران در سال میلادی۲۰۲۰ که گذشت نیز در صدر خریداران خارجی مسکن در ترکیه و به خصوص در کلانشهر این کشور، استانبول، جای گرفتند. خبرگزاری آناتولی به نقل از سازمان آمار ترکیه «توئیک» در این باره اعلام کرده بود؛ ایرانیان ۷ هزار و ۱۸۹ واحد مسکونی در این سال خریداری کرده‌اند. عطا آیت‌اللهی کارشناس بازار مسکن در این باره معتقد است؛ تبلیغات جذاب برای سرمایه‌گذاری در ترکیه از سوی دلالان طی چند سال گذشته و چشم‌انداز اقتصادی و سیاسی کشور باعث ترغیب ایرانیان برای سرمایه‌گذاری در این کشور شده است.
این کارشناس بازار مسکن با اشاره به بهبود شرایط زندگی در ترکیه به «اعتماد» گفت: همیشه افرادی به عنوان دلال و واسطه با تبلیغ شرایط بسیار مطلوب به خریداران که گاهی هم از واقعیت دور است افراد را برای خرید ملک در ترکیه ترغیب می‌کنند؛ به عنوان نمونه برای اینکه افراد را برای خرید ملک جذب کنند به آنها وعده پاسپورت ترکیه و سفر به ۱۱۰ کشور دنیا بدون ویزا را می‌دهند؛ حال آنکه آیا این پاسپورت این ویژگی را دارد یا خیر اصلاً مشخص نیست.
♦♦♦
ایسنا: به دنبال مجوز هیات وزیران در رابطه با واردات ۵۰هزار تن مرغ، اعلام گمرک ایران از رسیدن محموله ۹۰تنی این کالا به گمرک حکایت دارد که با وجود مجوز برای ترخیص صددرصدی بدون کد رهگیری بانک، به دلیل عدم ارائه مجوز دامپزشکی امکان ترخیص پیدا نکرده است.
مهر: حمید زادبوم، معاون وزیر صمت، با بیان اینکه 2 /19 میلیارد یورو ارز صادراتی هنوز بازنگشته است، گفت: صادرکنندگان سال ۹۹ تا پایان شهریور ۱۴۰۰ و صادرکنندگان سال ۹۸ نیز تا پایان تیر ۱۴۰۰ باید ایفای تعهد کنند.
فارس: دولت در سال گذشته، بانک مرکزی را موظف به پرداخت 10 میلیارد دلار ارز با نرخ 4200 تومان برای واردات کالاهای اساسی کرد، اما پنج میلیارد دلار ارز برای واردات به بانک مرکزی تحویل داد و به همین دلیل بانک مرکزی به ناچار پنج میلیارد دلار از ذخایر ارزی خود را به یک‌پنجم قیمت بازار تخصیص داد.
ایلنا: مصطفی رجبی‌مشهدی، سخنگوی صنعت برق خاطرنشان کرد: مشترکان پرمصرف که اقدامی برای کاهش مصرف نداشته‌اند از ابتدای خرداد ۱۶ درصد افزایش را در صورتحسابشان شاهد خواهند بود.
ایرنا: حسین تنهایی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و کره جنوبی گفت: ۳۰ میلیون دلار از پول‌های بلوکه‌شده ایران در این کشور بابت خرید واکسن ویروس کرونا پرداخت شده است.
ایسنا: به گفته مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو، با توجه به اینکه چهار سال از دپوی ۲۱۰۰ دستگاه خودرو در گمرک‌های داخلی به دلیل مشکلات قضایی یا عدم ثبت سفارش می‌گذرد و چهار نوبت هم برای ترخیص ارائه شده اما همچنان در گمرک‌ها باقی‌مانده‌اند، به نظر می‌رسد دیگر امیدی به ترخیص وجود ندارد؛ این در حالی است که صحبت از واگذاری ۱۵۰۰ دستگاه از این خودروهای متروکه به مناطق آزاد نیز در میان است.
مهر: اتحادیه واردکنندگان نهاده‌های دامی در نامه‌ای به اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری با اشاره به عدم تخصیص ارز برای واردات نهاده‌های دامی از هفته‌های پایانی اسفند سال ۱۳۹۹ اعلام کرد: وقفه در پرداخت ارز حتی برای کوتاه‌مدت آثار زیان‌بار و غیرقابل جبرانی دارد.
فارس: رضا اردکانیان، وزیر نیرو گفت: کاهش بارندگی علاوه بر کم‌آبی زمینه کاهش سه هزار مگاواتی تولید برق نیروگاه‌های برق‌آبی را به وجود می‌آورد.
♦♦♦
خودرو بورسی می‌شود؟
تابناک نوشت: با شیوع ویروس کرونا و متعاقب آن کساد و بسته شدن بنگاه‌های معاملات خودرو، قیمت‌ها در فضای مجازی تعیین شد و کار به جایی رسید که قیمت‌های نجومی خودرو از سایت‌ها بیرون آمد. با بازگشایی بنگاه‌های معاملات خودرو، امید آن می‌رفت که قیمت‌های کاذب فضای مجازی، به قیمت‌های واقعی تبدیل شوند اما چنین نشد. پس از آنکه طرح‌های مختلف نتوانست آرامش را به بازار خودرو بازگرداند، نمایندگان مجلس طرحی مطرح کردند که در آن، عرضه خودرو از طریق بورس کالا انجام می‌شود. به گفته یک نماینده، در این طرح فروش خودروهای خریداری‌شده از بورس کالا تا سه سال پس از زمان خرید، مشمول مالیات به میزان ۳۰ درصد قیمت خریداری‌شده، می‌شوند.
مذاکره برای امضای معاهده هند، افغانستان، ازبکستان و ایران
عصر ایران نوشت: محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی گفت: بندر شهید بهشتی چابهار تنها بندر اقیانوسی کشور است که نقش موثری در تجارت ایران دارد. دولت با اراده‌ای که داشت، این بندر را به ظرفیت 5 /8 میلیون تن رسانده است. نکته حائز اهمیت این است که در تحولات بین‌المللی و معاهدات دوجانبه و چندجانبه با کشورهای این منطقه، شرایط را به گونه‌ای توسعه می‌دهیم که ظرفیت ترانزیتی این بندر را گسترش دهد. وی افزود: مهم‌ترین آنها همکاری سه‌‌جانبه ایران، افغانستان و هندوستان است. همچنین مذاکره جدیدی را برای یک تفاهم چهارجانبه با ازبکستان شروع کردیم. همکاری ازبکستان، هند، افغانستان و ایران فرصت قابل ملاحظه‌ای را برای تبادلات در محور شمال- جنوب فراهم خواهد کرد.
نوسانات قیمت مسکن به کدام سو می‌رود
فرارو نوشت: قیمت خانه تحت تاثیر افت توان تقاضای واقعی و عقب‌نشینی سرمایه‌گذاران از بازار املاک با افت مواجه شده است. قیمت خانه در بهمن‌ماه سال گذشته با رکود بی‌سابقه‌ای مواجه شد. قیمت خانه از نیمه پاییز 99 تقریباً روزهای آرام‌تری را نسبت به بهار و تابستان ۹۹ سپری کرد و این شرایط در روزهای پایانی بهمن‌ماه نیز تداوم یافت. در حالی که انتظار می‌رفت قیمت خانه در دو ماه آخر سال 99 رشد کند. در ادامه پیش‌بینی قیمت خانه در سال جدید را ملاحظه می‌کنید. بازار مسکن در ماهای پایانی دولت دوباره به سمت نوسان قیمتی در حرکت است؛ این در حالی است که بسیاری از کارشناسان عنوان می‌کنند اقدامات دولت بازار را به سمت آرامش موقتی هدایت می‌کند.
2 /1 میلیون ایرانی در بازار ارز دیجیتال
خبر آنلاین نوشت: در اواخر سال ۹۸ و با روند رو به رشد بورس، بسیاری از مردم بدون داشتن دانش درباره این بازار و به‌صرف کسب سودهای کلان در کوتاه‌مدت، یک‌شبه سرمایه‌گذار بورس شدند و برای حضور در این بازار برخی از خانه و ماشین خود گذشتند. در چند ماه نخست سال ۹۹ روند سوددهی در بازار سرمایه آنچنان دورنمای خوبی داشت که برخی افراد در کوتاه‌ترین زمان ممکن به سودهای کلان دست یافتند اما از مردادماه ورق اقبال از این بازار برگشت و بورس به صورت مداوم در پشت چراغ قرمز ریزش سهام توقف کرد. حالا اما اخبار حاکی از حضور 2 /1 میلیون ایرانی به شکل غیررسمی در بازار ارزهای دیجیتال است.