همه مصائب پایتخت
بیکاران شهرداری تهران قابل تعدیل نیستند
هفته گذشته اظهارات مدیران شهری درباره کارمندان بیکار در شرکت‌ها و سازمان‌های شهرداری تهران خبرساز شد. استخدام‌های دقیقه نودی در آخرین ماه‌های مدیریت محمدباقر قالیباف در شهرداری تهران از همان زمان با انتقادهایی مواجه شد، اما حالا به نظر می‌رسد تبعات این استخدام‌ها در اظهار نظرهای مدیران و اخبار رسانه‌ها در حال رخ‌نمایی است.
هفته گذشته اظهارات مدیران شهری درباره کارمندان بیکار در شرکت‌ها و سازمان‌های شهرداری تهران خبرساز شد. استخدام‌های دقیقه نودی در آخرین ماه‌های مدیریت محمدباقر قالیباف در شهرداری تهران از همان زمان با انتقادهایی مواجه شد، اما حالا به نظر می‌رسد تبعات این استخدام‌ها در اظهار نظرهای مدیران و اخبار رسانه‌ها در حال رخ‌نمایی است. روزنامه قانون در گزارشی در این‌باره نوشت: «مدیران سابق شهرداری تهران در سال‌های فعالیت خود، به طور قابل توجهی به میزان نیروی انسانی در شهرداری اضافه کرده‌اند و حال مدیریت جدید شهرداری، با مشکلات و تبعات ناشی از حجم بالای نیروی انسانی سروکار دارد. هرروز نیز آمارهای مختلفی از تعداد نیروی انسانی در شهرداری مطرح می‌شود و تعداد آن از 60 هزار تا 135 هزار، متغیر است. اگرچه محمدعلی نجفی، شهردار تهران در نشست خبری خود، عددی را که بتوان بر روی آن «قسم» خورد و به‌عنوان آمار رسمی کارکنان شهرداری از آن یاد شود، 68 هزار و 400 نفر اعلام کرد. با این حال، معاونان شهردار و برخی اعضای شورای شهر، اعداد مختلف و متنوعی را درباره تعداد کارکنان شهرداری اعلام کرده و آنها را به تکاپوی راه‌حلی برای ساماندهی وضعیت نیروی انسانی در شهرداری تهران انداخته است... همزمان با طرح مشکلات نیروی انسانی بسیار در شهرداری تهران و ضرورت چاره‌جویی برای این موضوع از سوی مدیران شهری، بدنه نیروی انسانی شهرداری نیز با چالش دلهره اخراج مواجه شده و این موضوع بر راندمان کاری در شهرداری و نیز سلامت روان کارکنان تاثیر منفی گذاشته است. چنانچه بیش از 60 درصد کارکنان شهرداری تهران را نیروهای قراردادی تشکیل می‌دهند و خبرهای مربوط به ساماندهی منابع انسانی و... آنها را نگران‌تر از همیشه برای از دست دادن شغل کرده است. با آنکه از سوی شهردار تهران یا برخی اعضای شورای شهر گفته شده که برنامه‌ای برای «تعدیل نیرو» در شهرداری تهران نیست و مدیریت شهری به دنبال «ساماندهی وضع موجود» و «ارتقای بهره‌وری» در شهرداری است اما از آنجا که قدرت شایعه بیش از هر سخن دیگری در جامعه ایرانی است، دلهره اخراج را به میان گروه‌هایی از کارکنان شهرداری آورده است. به‌خصوص آنکه شهردار تهران در نشست خبری خود اعلام کرد که در سال جاری، بالغ بر شش هزار نفر در شهرداری تهران جذب شده‌اند و این مساله، مشکلات منابع انسانی را بیشتر کرده است.»
خبرگزاری ایسنا نیز به نقل از مجید فراهانی، نایب‌رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران، از ساماندهی نیروی انسانی و منابع انسانی شهرداری تهران خبر داد و نوشت: «در حال حاضر 70 هزار نیروی استخدامی برای 18 هزار پست سازمانی وجود دارد که بر این اساس بیش از سه برابر پست‌های سازمانی، در شهرداری نیروی انسانی جذب شده است.» فراهانی با بیان اینکه 130 هزار فیش حقوقی ماهانه در شهرداری صادر می‌شود گفت: «مابه‌التفاوت عدد موجود فی‌مابین 70 هزار نیروی انسانی و 130 هزار فیش صادره، متعلق به کارگران پیمانکاران است که شهرداری برای اطمینان از پرداخت حقوق کارگران، مستقیماً به حساب آنها واریز می‌کند. شهرداری با تورم نیروی انسانی مواجه است و به همین دلیل باید خانه‌تکانی در منابع انسانی شهرداری رخ دهد، باید برای نیروهای بازنشسته از یک‌سو و نیروهایی که از سازمان‌های دیگر به شهرداری منتقل شده‌اند نیز چاره‌ای اندیشید.» او با بیان اینکه متاسفانه در شهرداری با پدیده «کارمندان بیکار» مواجه هستیم، گفت: «این افراد صبح به صبح کارت زده و حقوق دریافت می‌کنند، اما بهره‌وری و ارزش افزوده‌ای برای شهرداری ندارند. به عنوان مثال در برخی شرکت‌ها و سازمان‌های شهرداری با این پدیده مواجه هستیم که به طور مشخص در مترو 4000 نیروی مازاد وجود دارد که به آنها لقب کارمندان بیکار را داده‌اند که فعالیت مشخصی ندارند و تنها حقوق می‌گیرند.»
خبرگزاری ایلنا نیز به نقل از حجت‌الله میرزایی، معاون برنامه‌ریزی، توسعه شهری و امور شورای شهرداری تهران، نوشت: «با استاندارد ایرانی شهرداری ظرفیت ۵۰ هزار نیرو دارد اما ۱۳۰ هزار نفر از شهرداری حقوق می‌گیرند.» او در عین حال اعلام کرد: «بخش قابل ملاحظه‌ای از نیروی انسانی قابلیت تعدیل ندارد و باید راهکار جدیدی پیدا کرد.» میرزایی همچنین گفت: «شش ماه اول سال ۹۶ شهردار سابق ۶۸۰۰ نیروی انسانی جدید استخدام کرده و از سوی دیگر ۵۰۰۰ نفر هم رسمی شده‌اند. از سوی دیگر حجم نیرویی که در شرکت بهره‌برداری از مترو کار می‌کنند غیرمعمول است و نمی‌شود هم کسی را اخراج کرد. تنها راه‌حل توسعه خود مترو است. البته اصلاح ساختار تشکیلاتی نیز آغاز شده که میزان موفقیت در این زمینه اندک خواهد بود.»
اعتماد نیز به نقل از حسن رسولی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر، از ورود جدی کمیته تشکیلات و منابع انسانی شورا به بحث نیروی انسانی و استخدام‌ها در شهرداری تهران خبر داد و نوشت: «ما از شهرداری خواسته‌ایم تا گزارشی از وضعیت منابع انسانی، نحوه استخدام آنها، حجم نیروهای مازاد و... را به کمیته تشکیلات و منابع انسانی این کمیسیون ارائه کند... تصمیم‌گیری در این زمینه باید با ظرافت و با درنظر گرفتن تمامی جوانب انجام شود. ولی آنچه مسلم است این است که شورا در صورت قطعیت این آمار و ارقام و سخنان، ساکت نخواهد نشست و منفعل نخواهد بود.»
محمدعلی نجفی، شهردار تهران، نیز اعلام کرد: «نزدیک 68 هزار نفر کارمند یا پیمانی با شهرداری تهران همکاری دارند، همچنین بیش از 50هزار نفر در مراکز جانبی شهرداری فعالیت دارند. شهر سئول با مساحتی برابر تهران و جمعیت 10 میلیون نفر تنها 40 هزار کارمند دارد. شیکاگو نیز با جمعیت برابر تهران 38 هزار کارمند دارد. در لندن نیز با خدمات بیشتر تنها 15 هزار نفر در شهرداری فعالیت می‌کنند.»
♦♦♦
بدهی شهرداری تهران سه برابر بودجه
از دیگر موضوعات بحث‌برانگیز مدیریت شهری تهران بدهی‌ها و مطالبات شهرداری است که هفته گذشته با اظهارات محمدعلی نجفی بار دیگر در رسانه‌ها مطرح شد. شهردار تهران درباره مطالبات شهرداری اظهار کرد: «14 هزار و 153 میلیارد تومان مطالبات شهر تهران پرداخت نشده است که 60 درصد آن به پرداخت تخلفات رانندگی برمی‌گردد. همچنین دولت باید یک‌سوم از یارانه بلیت مترو را تقبل می‌کرد که در حال حاضر شهرداری تهران این هزینه را نیز به عهده گرفته است.» بر اساس گزارش خبرگزاری‌ها، نجفی درباره بدهی‌های شهرداری نیز عنوان کرد: 30 هزار و 500 میلیارد تومان بدهی شهرداری شناسایی شده است که از این رقم 18 هزار و 500 میلیارد تومان به بانک‌ها به‌خصوص بانک شهر بدهکار هستیم. از سال 88 تاکنون بالغ بر 9000 میلیارد تومان به پیمانکاران بدهکار هستیم و براساس برآوردهای اخیر 3000 میلیارد تومان بدهی پراکنده داریم. اخیراً در جلسه‌ای که با تعاونی ناجا داشتیم عنوان کردند که از دوران شهردار سابق 2500 میلیارد تومان شهرداری تهران به بنیاد تعاون ناجا بدهکار است. در خصوص تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام نیز 22 هزار میلیارد تومان بدهی محاسبه شده است بنابراین از بخش‌های پیمانکاری و طرح‌های نیمه‌تمام بدهی شهرداری تهران 53 هزار میلیارد تومان است که سه برابر بودجه یک‌ساله شهرداری تهران محاسبه می‌شود.
شهردار تهران درباره بودجه مصوب شهرداری در سال 1396 نیز گفت: «شهرداری تهران 17 هزار و 900 میلیارد تومان بودجه دارد که 39 درصد آن هزینه‌ای است و 44 درصد سرمایه‌ای.» او همچنین با بیان اینکه چهار چالش مهم در شهر کلان تهران وجود دارد، اضافه کرد: «به‌واسطه این چهار چالش باید تغییر رویکردی در مدیریت شهرها و به‌خصوص شهر تهران انجام داد، مهم‌ترین موضوع آن استقلال شهرداری‌ها از بودجه دولتی است. شهرداری در بخش مدیریت منابع و هزینه با مشکلات جدی مواجه است که باید برای آن راه‌حلی پیدا کرد.»
♦♦♦
افزوده شدن سالانه 200 هزار نفر به جمعیت تهران
از دیگر مسائل پایتخت که هفته گذشته مطرح شد، جمعیت فزاینده تهران بود. سیاوش شهریور، مدیر کل اجتماعی استانداری تهران، با اعلام اینکه هر سال حدود ۲۰۰ هزار نفر به جمعیت استان تهران اضافه می‌شود، درباره این مساله گفت: «به نظر می‌رسد باید در زیر سطح یا هوا کار کرد چرا که دیگر خیابان‌های تهران ظرفیت افزایش جمعیت را نخواهند داشت؛ این وضعیت نه‌تنها قابل ادامه نیست، بلکه امنیت ملی را مخدوش می‌کند.» بنا بر گزارش رسانه‌ها، او اظهار کرد: «چاره‌جویی این مشکل که یکی از مشکلات بسیار مهم در تهران است، باید در دو سطح بررسی شود؛ یکی سطح ملی است و باید به طرف یک توسعه متوازن ملی برویم و اشتغال را در کل کشور رونق ببخشیم و به دنبال ایجاد نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی باشیم تا باعث نشود جمعیت بیکار و جویای زندگی خوب به تهران بیایند. سطح بعدی، سطح خرد موضوع است و به نظر می‌رسد این مشکل یکی از اولویت‌های اساسی شهر تهران است. هر سال در حدود ۲۰۰ هزار نفر به جمعیت استان تهران اضافه می‌شود و در حال حاضر دچار بزرگ‌سری شده لذا جمعیت مناطق اطراف تهران از بخشی از نواحی تهران پیشی می‌گیرد. داریم چرخه فرسودگی را در تهران تجربه می‌کنیم؛ یعنی این افزایش جمعیت باعث افزایش حمل‌ونقل شهری می‌شود که هم آلودگی تولید می‌کند و از طرف دیگر همین آلودگی سلامت مردم را تهدید می‌کند.»
♦♦♦
آلودگی که پایتخت‌نشینان را می‌کشد
تهدید سلامتی مردم با آلودگی هوا به عنوان یکی از اصلی‌ترین مسائل کلانشهرها و به‌خصوص شهر تهران هفته گذشته در سخنان یکی دیگر از مسوولان نیز مطرح شد و در رسانه‌ها انعکاسی گسترده داشت. عباس شاهسونی، سرپرست گروه «سلامت هوا» مرکز محیط و کار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، با اشاره به اینکه وزارت بهداشت وظیفه محاسبه مرگ منتسب به آلودگی هوا را بر عهده دارد از مرگ 12 هزار و 897 ایرانی در اثر آلودگی هوا در سال 94 خبر داد. ایسنا به نقل از شاهسونی نوشت: «طبق آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی، به دلیل مرگ 2 /4 میلیون انسان در اثر مرگ منتسب به آلودگی هوا، این عامل به عنوان پنجمین مولفه موثر در مرگ‌ومیر شناخته شده است. دو میلیون و 700 هزار مرگ منتسب به آلودگی هوای خانگی است، به همین علت عامل آلودگی هوا ناشی از منابع خانگی دهمین عامل مرگ‌ومیر به حساب می‌آید.» شاهسونی گفت: «نتایج پایش‌ها نشان می‌دهد که میانگین غلظت ذرات از سال 92 تا سال 94 از مقدار 39 میکروگرم به 7 /31 میکروگرم کاهش پیدا کرده است اما میانگین غلظت آلاینده‌ها نسبت به استاندارد جهانی سه برابر است.» او با بیان اینکه در برخی شهرها مثل اهواز میانگین ذرات معلق 5 /2 میکرون شش برابر حد استاندارد است، اعلام کرد: «تعداد مرگ منتسب به آلودگی هوا در کشور در سال 95 تا آخر ماه جاری نهایی و اعلام می‌شود اما آمار مرگ‌ومیر ناشی از آلودگی هوا در تهران در سال 95 نهایی شده است. بر اساس محاسبات صورت‌گرفته در سال گذشته، 4810 مرگ منتسب به آلودگی هوا در تهران ثبت شده است.»
