تعامل به جای تقابل

طی چند دهه گذشته، هر زمانی که سخن از سیاستگذاری در سطح کلان به میان آمده، نام اقتصاددان‌ها نیز در کنار سیاستگذاران دیده شده است. هرچند، ممکن است سیاستمدران همواره توجه بیشتری را به خود جلب کرده باشند، اما اقتصاددانانی که به مناصب و پست‌های مشورتی یا مدیریتی دست یافته‌اند نیز مورد توجه بوده‌اند. از روسای بانک‌های مرکزی به ویژه فدرال‌رزرو آمریکا گرفته تا مشاوران روسای جمهور همه به نحوی مستقیم یا غیرمستقیم در بهروزی یا عدم بهروزی مردم کشورشان، نقشی تعیین‌کننده داشته‌اند. البته اگر این نکته را مدنظر داشته باشیم که علم اقتصاد اساساً یک علم سیاسی است، بنابراین می‌توان گفت اقتصاد و سیاست از یکدیگر تفکیک‌ناپذیرند و تفکیک کردن آنها لطمات زیادی به اقتصاد وارد کرده است. به عبارت دیگر همین امر سبب شده خیلی از اقتصاددانان به مسائل حقوقی و سیاسی بی‌میل شوند و این مسائل در اقتصاد نادیده گرفته شود. اما همان‌طور که بسیاری از اقتصاددان‌ها به شما می‌گویند این مناصب و جایگاه‌ها به معنای آن نیست که سیاستگذاران همواره نصایح و نظرات آنها را قبول ‌می‌کنند و آنها را به کار می‌گیرند. بسیاری از موضوعات و سیاست‌ها وجود دارد که اقتصاددان‌ها به طور جدی موافق آن هستند اما برای سیاستگذاران اهمیتی ندارند. به علاوه دنیای سیاست، آمیخته با نام اقتصاددانانی است که در برهه‌های گوناگون، نقشی تعیین‌کننده را در چگونگی شکل‌گیری روند تحولات سیاسی و سیاست‌های اقتصادی ایفا کرده‌اند.
اظهارنظرهای گوناگون اقتصاددانان در رابطه با متغیرهای اقتصادی که با دنیای تصمیم‌گیری‌های سیاسی نیز بی‌ارتباط نیستند همیشه مورد توجه بوده است. مثلاً گهگاه می‌شنویم که «قدرت پول در سیاست آمریکا به اندازه بسیار بالا و مضری رسیده است. دیوان عالی کشور هم اخیراً بعد از تصمیم خود مبنی بر اینکه به شرکت‌ها اجازه کمک‌های مالی نامحدود به بخش‌های سیاسی را داد در این روند جامعه آمریکا نقش داشته است. به این ترتیب حالا شرکت‌ها می‌توانند مدعی حق و حقوق شده و سیاست را تحت سلطه خود درآورند.» اما واقعاً این قبیل صحبت‌ها و نوشته‌ها تا چه میزان تاثیرگذارند؟ این هفته، به بهانه انتشار فهرست پرنفوذترین اقتصاددانان سال 2014 از سوی هفته‌نامه اکونومیست در پرونده‌ای که پیش‌رو دارید، به بررسی نقش اقتصاددانان در سیاست در مطالبی مجزا پرداخته و اصل گزارش اکونومیست را بررسی کرده‌ایم. اکونومیست بر مبنای نظرات علمی و نه لزوماً پست‌های سیاسی و بازخورد رسانه‌ها و میزان شهرت و محبوبیت، اسامی پرنفوذترین اقتصاددانان جهان را معرفی کرده است. اما نکته مهم در مورد این فهرست آن است که این هفته‌نامه تعمداً افرادی را که در منصب‌های سیاسی قرار دارند کنار گذاشته است. ما نیز در نهایت به عنوان حسن‌ختام پرونده، به این لیست پر‌سر‌و‌صدا نگاهی انداخته و 15 اقتصاددان ذکرشده در آن را به تفکیک معرفی کرده‌ایم.