غبار‌روبی از بلند‌مرتبه‌سازی

سرانجام پس از سال‌ها اختلاف‌نظر بر سر تعیین ضوابط بلندمرتبه‌سازی بین نهادهای مدیریت شهری چون شهرداری و وزارت راه وشهرسازی به تازگی شورای عالی شهرسازی و معماری اعلام کرده است طرح و بررسی 47 پرونده بلند‌مرتبه‌سازی را در کمیسیون ماده 5 شهر تهران مصوب کرد. البته هنوز این شورا ضوابط بلند‌مرتبه‌سازی یا همان برج‌سازی در شهرها را اعلام نکرده است چراکه قرار است باتوجه به ضوابطی که شهرداری تهران به کمیته فنی شورای عالی شهرسازی و کمیسیون ماده 5 ارائه می‌دهد در نهایت ضوابط مربوطه تدوین و اعلام شود. با این وجود هفته گذشته دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری در نامه‌ای به استاندار تهران، شهردار و رئیس شورای اسلامی شهر تهران در پاسخ به مکاتبه کمیسیون ماده 5 شهر تهران اعلام کرد تنها طرح و بررسی 47 پرونده مطابق لیست ممهور به دبیرخانه کمیسیون ماده 5 (پیوست) درکمیسیون ماده 5 شهر تهران مجاز است. این بررسی باید با توجه به چارچوب ضوابط بلند‌مرتبه‌سازی مندرج در سند طرح جامع مصوب 1386 (صرفاً در زیرپهنه‌های مجاز بلند‌مرتبه با رعایت مساحت زمین مورد نظر و عرض معبر) صورت پذیرد و برای این پرونده‌ها تعیین تکلیف شود. با این حال مشخص نیست این شورا در نهایت به چه تعدادی از این 47 پرونده که متقاضی بلند‌مرتبه‌سازی هستند پاسخ مثبت می‌دهد. باید منتظر ماند و دید در جلسه بعدی شورای عالی شهرسازی قرار است چه تصمیماتی اتخاذ شود. به هر شکل فناوری بلندمرتبه‌سازی به رغم آنکه بیش از نیم‌قرن از حضورش در صنعت ساختمان کشور می‌گذرد بدون پژوهش و مطالعات بنیادین دچار چالش‌هایی شده که امروز شاهد آن هستیم که منظر شهری را برهم ریخته و حتی حقوق شهروندی را در کلانشهری چون تهران زیر پا گذاشته است. این نکته را وزیر راه و شهرسازی پیرامون بلندمرتبه‌سازی در کشور در نخستین کنفرانس بلندمرتبه‌سازی که در دی‌ماه سال جاری برگزار شد مطرح کرده است. با این وجود آیا تهیه و تدوین ضوابط در بلند‌مرتبه‌سازی از چالش‌ها و مشکلاتی که برج‌سازان با ساخت ساختمان‌هایی با ارتفاع بسیار باعث خفگی کلانشهری چون تهران شده‌اند و حتی در برخی موارد بر ترافیک و به‌هم ریختگی سیمای شهری افزوده‌اند و در این بین با ایجاد مزاحمت برای همسایگان خود آسایش آنها را سلب کرده‌اند، می‌کاهد؟ به هر شکل مه‌آلود بودن فضای بلند‌مرتبه‌سازی به علت نبودن ضوابط و مقررات مربوطه طی سال‌های گذشته باعث شده تا نگرانی‌ها از توسعه برج‌سازی در کلانشهرها افزایش یابد. از طرفی منفعت اقتصادی و نفوذ افراد صاحب سرمایه در مدیریت شهری باعث شده تا در پهنه‌های نامناسب برج‌سازان مجوز ساخت ساختمان‌های بلند‌مرتبه بگیرند که درحال حاضر تهدیدی برای کلانشهرهاست. با این همه دولت و شورای عالی شهرسازی درصدد است با تدوین ضوابط مربوطه و الزام برج‌سازان به رعایت قوانین مربوطه سوءاستفاده‌ها در این زمینه را کاهش دهد. بر این اساس متولیان شهری معتقدند تنظیم و تدوین آیین‌نامه‌ها، مقررات و ضوابط اجرایی و نظارتی منطبق با یک سند راهبردی مبتنی بر طرح‌های توسعه و عمران شهری می‌تواند مبنای تفکری و رفتاری جامعه مهندسان، سرمایه‌گذاران و حتی بهره‌برداران در مقوله بلندمرتبه‌سازی باشد و ضرورت توجه به اصول توسعه پایدار، ارجحیت دادن به کیفیت افزایش،‌ طول عمر بنا و اقتصادی بودن پروژه‌های بلندمرتبه‌سازی آینده‌ روشن و کارآمدی را برای این فناوری که مناطقی با فرهنگ اجتماعی و هویت تاریخی ایرانیان باشد، مهیا می‌سازد. همچنین رعایت حقوق شهروندی در تمامی سطوح قبل، همزمان و بعد از بهره‌برداری از پروژه‌های بلندمرتبه‌سازی از چنان ضرورتی برخوردار است که رعایت این نکته می‌تواند الگویی مناسب برای دیگر فعالیت‌های عمرانی در کشور محسوب شود.