آسمان در تسخیر غول‌های خسته

عمر متوسط هواپیماهای ناوگان هواپیمایی ۲۲ سال است و معمولاً وقتی عمر یک هواپیما به ۲۰ سال می‌رسد، عملاً عمر مفید اقتصادی‌اش به پایان رسیده است. عمر مفید اقتصادی با عمر فعالیت متفاوت است و هواپیماهای با عمر بالای ۲۰ سال فایده اقتصادی ندارند و به غیراقتصادی شدن ناوگان هوایی کمک می‌کنند. از سوی دیگر، عمر مفید ناوگان هوایی دنیا زیر 10 سال است. در حال حاضر نیز میانگین عمر ناوگان هوایی هفت ایرلاین مسافربری اصلی آمریکا حدود ۱۴ سال است. البته این مساله الزاماً بدان معنا نیست که یک ایرلاین قدیمی ناامن باشد. «تاد کورتیس»، تحلیلگر سابق امنیت پرواز در کمپانی «بوئینگ» و بنیانگذار سایت امنیت هوایی airsafe. com، می‌گوید: مساله مهمی که باید به خاطر داشت این است که یک هواپیما ممکن است ۲۰ سال عمر داشته باشد اما موتورها و سایر قسمت‌های مهم آن به تازگی تولید شده یا ارتقا یافته‌اند. «ریچارد ابولافیا»، تحلیلگر صنایع هوانوردی در Teal Group Fairfax، می‌گوید: هواپیماهای آمریکا در بین مسن‌ترین و قدیمی‌ترین هواپیماهای جهان هستند. او افزود: نمی‌دانم مردم چقدر راجع به این مساله اطلاع دارند اما از نظر ایمنی، بسیاری از هواپیماهای قدیمی محکم‌تر و سخت‌تر ساخته شده‌اند و نگهداری مناسبی از آنها می‌شود پس هیچ دلیلی وجود ندارد که یک هواپیما نتواند برای مدت ۲۵ تا ۳۰ سال امن بماند.
ابولافیا افزود: فشار اندکی روی ایرلاین‌ها وجود دارد تا طراحی داخلی هواپیماهای خود را ارتقا دهند مگر آنکه مشکل امنیتی داشته باشند یا طراحی دوباره فضای داخلی کابین‌ها توجیه اقتصادی داشته باشد. به‌عنوان مثال، شرکت هواپیمایی «دلتا»، در آمریکا در سال ۲۰۱۳ میلادی به‌جای سرمایه‌گذاری در خرید هواپیماهای جدید و نوسازی ناوگان خود از اختصاص مبلغ یک میلیارد دلار برای ارتقای تجهیزات داخلی خود خبر داد. این نوسازی‌ها شامل تجهیز صندلی‌ها به سیستم صوتی-تصویری در پروازهای کلاس اقتصادی (اکونومی کلاس) و نصب صندلی‌های تختخواب‌شو در پروازهای کلاس تجاری (بیزنس کلاس) می‌شدند.

حکایت سر و صداهای دلهره‌آور کابین هواپیما!
برای بسیاری از مسافران سفرهای هوایی، سر و صدای کابین هواپیما تعبیر به یک نشانه غیرطبیعی و خطرناک می‌شود. «صدای زوزه غیرعادی از داخل کابین می‌آمد»؛ این جمله‌ای است که یکی از مسافران در سایت اینترنتی flightfromshell. com به اشتراک گذاشته و یادآور اتفاقاتی است که در هنگام سفر با هواپیماهای قدیمی می‌افتد. این مسافر در ادامه این‌گونه می‌نویسد: صدای موتورهای هواپیما جوری بود که انگار در کل مسیر پرواز خلبان با حداکثر سرعت می‌راند. هنگام فرود هم تمام بدنه هواپیما صداهای ترسناکی مانند صدای خرد شدن می‌داد. در نهایت هواپیما در حالی که شبیه خانه ارواح شده بود به سمت گیت‌های خروجی حرکت کرد. اگرچه اتفاق بدی در طول پرواز نیفتاد، اما همه ما مسافران وقتی از هواپیما پیاده می‌شدیم بدنمان از ترس می‌لرزید و رنگمان حسابی پریده بود!
«کورتیس» که تقریباً تمام عمر خود را با هواپیماها گذرانده، می‌گوید: من نیز نسبت به صداهای غیرمعمول داخل کابین هواپیما حساس هستم؛ او با این حال توضیح داد: بسیاری از صداها و لرزش‌های هواپیما که در طول پرواز مسافران را نگران می‌کنند، امری طبیعی قلمداد می‌شود. او ادامه می‌دهد: تمامی هواپیماها طوری طراحی شده‌اند تا انعطاف‌پذیر باشند. آنها درواقع یک تکه سنگ نیستند بلکه یک ماشین انعطاف‌پذیر هستند که این ماشین طوری طراحی شده تا تحت فشارهای مختلف توان تحمل داشته باشد. پس ممکن است در طول پرواز سر و صداهای ساختاری به گوشتان برسد زیرا بخش‌هایی از بدنه و بال‌ها در طول پرواز دچار انعطاف می‌شوند. در داخل کابین هواپیما نیز تجهیزات مختلفی وجود دارد. به‌عنوان مثال در داخل کابین، صندلی‌ها، میز، قفسه‌ها و کابین‌های بالای سر مسافر و سایر تجهیزات وجود دارد که ممکن است به دلیل قرارگیری وسایل در داخل آنها یا لرزش آنها در هنگام پرواز سر و صدایی در داخل کابین ایجاد شود. این بدین معناست که حتی یک هواپیمای بوئینگ کاملاً نو نیز از وجود این سر و صداها بی‌بهره نخواهد بود.

پیرترین ایرلاین‌های جهان کدامند؟
گرچه برخی خطوط هوایی نظیر هواپیمایی امارات و قطر امروزه از ناوگان هواپیمایی بسیار جدید بهره‌مند هستند، اما همچنان بسیاری از ایرلاین‌های معروف و قدیمی از هواپیماهای با عمر بالا استفاده می‌کنند که بلومبرگ فهرستی از مسن‌ترین ناوگان‌های هواپیمایی جهان را به شرح ذیل منتشر کرده است.

ایمن‌ترین خطوط هوایی جهان
از طول عمر ناوگان هواپیمایی که بگذریم، مهم‌ترین مساله امنیت خطوط هوایی است. پایگاه اینترنتی www.AirlineRatings.com یکی از معتبرترین مراجع اعلام امن‌ترین خطوط هوایی جهان است که به تازگی فهرست سالانه خود را از ایمن‌ترین خطوط هوایی جهان منتشر کرده که باز هم مطابق سال‌های پیشین هواپیمایی «کانتاس استرالیا» عنوان ایمن‌ترین خطوط هوایی جهان را به خود اختصاص داد. دلیل انتخاب خط هوایی کانتاس استرالیا به عنوان امن‌ترین خط هوایی جهان این است که این خط هوایی در طول ۹۴ سال فعالیتش یکی از امن‌ترین خطوط هوایی جهان بوده و هیچ سانحه مرگباری در پروازهای این خط هوایی گزارش نشده است. نحوه رده‌بندی و فاکتورهای در نظر گرفته‌شده برای رتبه‌بندی توسط این وب‌سایت از سازمان حمل و نقل هوایی غیرنظامی مورد تایید قرار گرفته است. خط هوایی کانتاس استرالیا در تمام طول پرواز کلیه موتورهای هواپیماهای خود را با استفاده از ارتباطات ماهواره‌ای کنترل می‌کند و این امر به خلبانان اجازه می‌دهد تا پیش از وقوع هرگونه حادثه‌ای فرصت تصمیم‌گیری برای خروج از وضعیت بحرانی را داشته باشند. انتخاب این خط هوایی به عنوان امن‌ترین خط هوایی جهان در حالی صورت می‌گیرد که جهان در سال گذشته میلادی شاهد چند حادثه هوایی ناگوار بود که در این سوانح هوایی دست کم چند صد نفر جان باختند. برای اعلام ایمن‌ترین خطوط هوایی جهان، ۴۴۹ خط هوایی مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته‌اند که از این جمع ۱۴۹ ایرلاین در رده‌بندی امنیت حائز هفت ستاره ممتاز شده‌اند. پایگاه اینترنتی www.AirlineRatings.com امسال همچنین فهرستی از ۱۰ شرکت هواپیمایی ارزان و در عین حال ایمن سال ۲۰۱۵ میلادی را منتشر کرده است. بنابر اعلام این سایت، فهرست ۱۰ خط هوایی ایمن جهان به ترتیب الفبا شامل: ایر نیوزیلند، بریتیش ایرویز، کاتای پسیفیک ایرویز، هواپیمایی امارات، هواپیمایی اتحاد، اوا‌‌ایر، فن‌ایر، لوفت‌هانزا، کانتاس و خطوط هوایی سنگاپور می‌شود. همچنین چهار خط هوایی دارای کمترین ضریب ایمنی که تنها موفق به کسب یک ستاره شدند، کام‌ایر، نپال ایرلاینز، اسکات ایر و تارا‌ایر هستند. بنا بر اعلام این سایت همچنین، سال ۲۰۱۴ میلادی با وقوع ۲۱ سانحه هوایی که منجر به مرگ دست کم ۹۸۶ تن شد، بدترین سال صنعت هوانوردی معرفی شد.