رونق در ارتفاع

قرار است آسمانخراش 121 طبقه تهران با کاربری عمومی، ترکیبی از فرهنگی، تجاری و اداری ساخته شود و برای طراحی سازه که از اساسی‌ترین گام‌های ساخت آسمانخراش‌هاست از متخصصان طراز اول دنیا و به ویژه مهندسان طراز اول ایرانی بهره گرفته شود. به همین منظور نیز از یکی از استادان بنام دانشگاه برکلی دعوت شد تا در این‌باره، کارشناسان ایران را راهنمایی کند. البته در مدت اعلام این خبر اعتراض‌های زیادی به ساخت و ساز این سازه بلند به بنیاد شده است و بسیاری از شهرسازان نیز گلایه خود را به گوش رسانه‌ها رسانده‌اند. اما انگار قصد بنیاد جدی است و همه برنامه‌ریزی‌هایش را برای ساختار این سازه کرده است. چرا که چندی پیش از استاد آستانه اصل استاد دانشگاه برکلی برای مشورت در ساخت آسمانخراش و اصول آن به ایران دعوت شد. آسمانخراش‌هایی که روزی بلندترین آنها در جهان حدود 11 طبقه بود امروز چندین برابر شده و چندسالی می‌شود که تهران هم ساخت و سازهای بلندمرتبه‌اش را به رخ کشورهای غربی و همسایه می‌کشد. اکنون تهران می‌خواهد صاحب آسمانخراشی 121 طبقه شود. این در حالی است که پایتخت پیش از این نیز دارای برج‌هایی بس ارزشمند و با معماری مثال‌زدنی بوده است، اما گویی می‌خواهد در میان تکنولوژی‌های ساخت و ساز از جهانیان کم نداشته باشد و طراحی و ساخت و ساز بلندمرتبه‌ها را به نمایش گذارد.

تهران این روزها برج‌های متعددی دارد که یکی از معروف‌ترین‌شان که چندسالی است جایگزین نماد پیشین تهران شده است، برج میلاد تهران است که در رده نوزدهم برج‌های بلند جهان قرار دارد. پس از آن برج تهران به عنوان بلندترین برج مسکونی در تهران که هنوز رقیبی ندارد و به ترتیب برج تجاری-مسکونی اسکان، برج سفید و... قرار دارد و شاید تا 10 سال آینده پایتخت، محل وجود ده‌ها یا شاید صدها آسمانخراشی شود که همگی به دست مهندسان داخلی طراحی و ساخته شود.

حالا در شرایطی که هر روز یک ساختمان بلند روی دست ساختمان مجاور قد علم می‌کند و دیگر خانه‌های شهر را همچون قوطی‌کبریتی چسبیده به یکدیگر به نمایش می‌گذارند، از این بالا شهر حال و هوای دیگری دارد، از طبقه پنجاهم تهران شکل دیگری است. بی‌نظمی در برخی مناطق و نظم عجیب در برخی دیگر از نقاط تهران، شهر را کمی جذاب کرده است. وقتی در میان این قوطی کبریت‌ها قدم زده می‌شود بی‌نظمی بیش از پیش نمایان است، یک جا سایه و جای دیگر آفتاب تندی است که بر سر ساختمان‌ها افتاده است. انگار برج منطقه حق آفتاب آپارتمان‌های دیگر را خورده است و تمام آسمان را در اختیار خود گرفته است، کمی آن‌طرف‌تر ساختمان‌های هم‌اندازه در کنار یکدیگرند و آنقدر با نظم کنار یکدیگر چیده شده‌اند که گویی اجازه گذاشته شدن یک آجر بیشتر به همسایه‌شان را نداده‌اند تا نظم محله به هم نخورد.‌

چند خیابان آن‌طرف‌تر اما از طبقه دهم یک ساختمان به پشت بام دیگری مشرف است و بلندقدی‌اش به رخ کشیده می‌شود اما در کوچه کناری خانه ساده دو طبقه هنوز پابرجاست و هیچ ترسی از قدیمی بودنش ندارد. گرچه هر روز نامه و درخواست پشت سرهم برایش ارسال می‌شود که خانه‌اش را تا نزدیکی آسمان می‌برند و سود کلانی نصیبش خواهد شد، اما به بودنش با همین شکل ظاهری اکتفا می‌کند و راضی است. شاید می‌خواهد به آیندگان نشان دهد که تهران هم صاحب‌خانه‌های اصیل و قدیمی بوده است.

وقتی کم‌کم از زمین فاصله گرفته می‌شود، بی‌نظمی و گاهی نظم در همه جای شهر به چشم می‌خورد. یک جا همه سازه‌ها منظم است و جایی دیگر آن اندازه نامرتب که انگار نامش شهر نیست. فاصله طبقات زیاد شده‌اند. این را نه‌تنها ساکنان پایتخت بلکه شهرسازان هم می‌گویند؛ فاصله آپارتمان دو‌طبقه با برج کناری‌اش حدود 10 طبقه است. انگار فقط بلندمرتبه‌ها ساخته شده‌اند تا به سازه‌های قدیمی که دیدن آنها کمی سخت شده است، فخر بفروشند و آنها را هم به بلندمرتبه‌سازی وسوسه کنند. این حال و روز شهری است که بیش از 20 سال است به استقبال آسمانخراش‌ها رفته است و هر از گاهی مجوز ساخت ساختمانی بلندمرتبه در شمال و شرق و غرب شهر را می‌گیرد و هر از گاهی میلگردها و جرثقیل‌ها برای ساخت برجی چندین‌طبقه آماده به خدمت می‌شوند.

آسمانخراشی به مثابه نماد پایتخت

حدود هفت سال از افتتاح بلندترین برج ایران می‌گذرد و در این مدت مهندسان زیادی به فکر طراحی و ساخت آسمانخراشی همچون این برج افتادند، تا بلکه آسمان تهران در دسترس‌تر باشد اما هنوز خبری از تایید طراحی یا مشخص شدن منطقه مورد نظر نیست و شاید هنوز باید برای تبدیل برج آزادی به عنوان نماد تهران به میلاد اندکی بیشتر تامل کرد.

برج میلاد تهران آسمانخراشی چندمنظوره است که در شمال غربی تهران قرار دارد. برج میلاد بلندترین برج ایران، ششمین برج مخابراتی جهان به شمار می‌آید. ساختمان راس برج با 12 هزار مترمربع زیربنا از نظر وسعت کاربری در میان تمامی برج‌های دنیا مقام نخست را دارد. ارتفاع این برج به 435 متر و معادل 5 /1 برابر ارتفاع برج ایفل در فرانسه می‌رسد که بخش بتنی این برج برابر با ارتفاع یک ساختمان 105‌طبقه است و دکل آنتن آن با 120 متر طول، معادل ارتفاع یک ساختمان 40‌طبقه است که این برج با حدود 145 طبقه بلندترین برج تهران است.

برج تهران، بلندترین برج مسکونی کشور

با وجود افزایش ساخت بلندمرتبه‌ها اما هنوز هیچ ساختمان مسکونی به پای برج تهران به عنوان بلندترین برج مسکونی تهران نرسیده است. گرچه مجتمع‌های مسکونی زیادی همچون برج‌های آتی‌ساز و برج‌های مهستان شهرک غرب پس از آن ساخته شده‌اند اما همچنان برج بین‌المللی تهران به ارتفاع ۱۶۲ متر و ۵۶ طبقه، سه بال و ۲۲۰ هزار مترمربع زیربنا با 572 واحد مسکونی در زمره بلندترین برج‌های مسکونی ایران است.

البته پس از برج بین‌المللی تهران، برج‌های متعدد دیگری همچون برج آسمان در فرمانیه تهران با 100 متر ارتفاع در 37 طبقه و 104 واحد، برج بانک مرکزی، برج سپهر، ساختمان وزارت کشور و... نیز در تهران و سایر شهرها ساخته شده‌اند اما اولین و دومین برج‌های مسکونی بلندمرتبه در تهران به ترتیب به برج تهران و برج آسمان اختصاص دارد.