کشمکش رونق

شاخص بورس اوراق بهادار سال 1395 را در حالی آغاز کرد که پس از رسیدن به عدد 81 هزار و 500واحدی در ابتدای سال با کاهشی حدود 11 درصدی تا عدد 72 هزار و 600 در تیرماه کاهش یافت. اما روند نزولی شاخص پس از شروع رشد قیمت کالاهای اساسی نظیر فولاد، مس و نفت در بازارهای جهانی به اتمام رسیده و پس از رشد حدود 10‌درصدی شاهد شاخص 80 هزارواحدی بوده‌ایم. این مهم در حالی بود که صعود پر‌قدرت شاخص با رشد حدود 3 /1‌درصدی در روز بیشترین رشد روزانه شاخص را در اوایل مهرماه تجربه کرد. حال مهم‌ترین سوالی که ذهن سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه را به خود مشغول کرده، این است که آیا رشد شاخص ادامه خواهد یافت یا خیر؟ به ویژه آن‌که شاخص بورس تهران پس از اعلام نتایج انتخابات آمریکا با پیروزی دونالد ترامپ و جمهوریخواهان بیش از هزار واحد ریخت و به کانال 78 هزار واحدی سقوط کرد. از آنجا که بخش قابل توجهی از بازار سرمایه کشور به صورت مستقیم یا غیرمستقیم از قیمت کالاها در بازارهای جهانی تاثیر می‌پذیرد، یکی از مهم‌ترین عوامل را می‌توان رشد ادامه‌دار قیمت‌ها نامید. به عنوان مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده مسیر حرکت قیمتی، می‌توان از انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده نام برد، چرا که این انتخاب با تاثیر چشمگیر بر شاخص دلار، می‌تواند قیمت تبادل کالاها را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. اتفاقی که در حال حاضر پیش‌لرزه‌های آن پدیدار شده است. از سوی دیگر شرایط اقتصادی کشور نیز به شدت بر روند آتی بازار سرمایه تاثیر‌گذار خواهد بود. در سال جاری نرخ تورم به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش یافت که این مهم زمینه‌ساز کاهش نرخ سود سپرده بانکی شد. کاهش نرخ سود سپرده بانکی به عنوان یکی از اصلی‌ترین معیارهای تخمین نرخ بهره بدون ریسک در اقتصاد کشور توانسته تا حدی توجیه‌پذیری سرمایه‌گذاری در کشور را افزایش دهد. همچنین در بازار سرمایه نیز این مهم منجر به افزایش نسبت قیمت به سود هر سهم مبنا شده است. حال کاهش بیشتر این نرخ می‌تواند فعالان بازار سرمایه را به ادامه روند صعودی امیدوارتر کند. همچنین سیاست‌های پولی و مالی که بانک مرکزی و دولت در ادامه سال اتخاذ خواهند کرد می‌تواند تاثیر بسزایی بر رویکرد سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه برای ادامه سال داشته باشد. به عنوان مثال می‌توان از سیاست پولی اتخاذی بانک مرکزی در آذرماه سال گذشته به عنوان زمینه‌ساز رشد بازار سرمایه در آن برهه نام برد. برچیده شدن تحریم‌ها در سال گذشته مهم‌ترین عاملی بود که امیدواری سرمایه‌گذاران را به بازار سرمایه افزایش داد. این توافق سبب شد تا شرکت‌ها درصدد همکاری با شرکت‌های خارجی برآیند، از همین رو بسیاری از آنها نظیر شرکت‌های خودروساز قراردادهای همکاری متعددی با شرکت‌های خارجی منعقد کردند، به همین دلیل یکی از مهم‌ترین امیدواری‌ها برای ادامه سال جاری وارد شدن اثرات سودآوری قراردادهای مذکور به صورت‌های مالی شرکت‌هاست. با توجه به عوامل مذکور و همچنین در صورت مساعدت دولت در زمینه مسائلی نظیر نرخ خوراک و حق انتفاع معادن می‌توان به ادامه روند صعودی در بازار سرمایه امیدوار بود. رکود بازار مسکن و کاهش نرخ سود سپرده بانکی که می‌توان از آنها به عنوان گزینه‌های رقیب سرمایه‌گذاری نسبت به بازار سرمایه نام برد، موجب افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در بازار بورس اوراق بهادار شده است.
با تمام تفاسیری که در این نوشتار به آنها اشاره شد، در صورتی که ریسک سیاسی و اقتصادی سرمایه‌گذاری در بازار بورس اوراق بهادار بیش از پیش کاهش یابد می‌توان به ادامه روند صعودی بورس اوراق بهادار امیدوار بود اما در غیر این صورت ممکن است روند صعودی فعلی تنها اصلاحی از روند کاهشی قبلی بوده و در مدت کوتاهی شاهد کاهش بیش از پیش شاخص بورس باشیم.