وزیر بی‌ارتباط در وزارت ارتباطات

محمود واعظی، غیرمرتبط‌ترین وزیر پیشنهادی برای تصدی پستی که بیش از دو دهه از آن دور بود هم رای آورد. می‌گفتند شما با این همه سابقه در حوزه روابط بین‌الملل و تحصیلات دکترا در این رشته اصلاً در شأن‌تان هست که بخواهید تصدی وزارتخانه ارتباطات را بپذیرید؟ از حرف‌هایش در کمیسیون‌ها روایت می‌کردند که گفته من خودم را برای وزارت خارجه آماده کرده بودم اما در نهایت پیشنهاد روحانی وزارت ارتباطات بود و من صلاح ندیدم نپذیرم. مخالفانش می‌گفتند او سهم حزب اعتدال و توسعه در کابینه است و این اخلاقی نیست که برای واعظی به زور بخواهند وزارتی بتراشند در حالی که متخصصان مخابرات و الکترونیک در این دهه باید زیر بار وزارت وزیری روند که در دهه 50 فوق لیسانس مخابرات گرفته و ابتدای دهه 60 وزیر مخابرات بوده و بعد هم رفته و امروز با مهر وزارت می‌خواهد وارد این وزارتخانه تحول‌یافته شود. در مقابل موافقان نیز آشنایی او با وزارت ارتباطات، وجود دو توانمندی دانش و ارتباطات بین‌الملل، توجه به توسعه در مناطق محروم، وعده بازگشت مرکز تحقیقات مخابرات و سازمان فضایی به وزارت ارتباطات را از نقاط قوت وزیر پیشنهادی اعلام کردند. خود واعظی هم نقطه قوتش را تلاش برای رهاندن بخش‌های واگذارشده شرکت مخابرات از خریدارها عنوان کرد و گفت اگر نتوانستم این دو شرکت را آزاد کنم از شما نمایندگان کمک می‌گیرم و در عین حال وعده داد برای پر ‌کردن نقاط ضعفش در این وزارتخانه از معاونان قوی استفاده کند. اما بهروز نعمتی نماینده عضو کمیسیون صنایع به اعتراض پرداخت که شناخت واعظی از ICT به دهه 60 باز‌می‌گردد. او می‌پرسید فردی که یک دیپلمات است می‌خواهد فناوری روز را به وزارت ارتباطات بیاورد؟ شناخت ایشان به دهه 60 باز‌می‌گردد. اما موافقی مانند کاتب می‌گفت امروز وزیر باید دو ویژگی داشته باشد، اول تخصص الکترونیکی، دوم ویژگی دیپلماسی که آقای واعظی هر دو را دارد. به گفته وی، یک نفر که بیشترین تجربه را در دیپلماسی دارد با توجه به شرایط بین‌المللی کشور بیشترین کمک را می‌تواند بکند. به گفته کاتب، واعظی فردی بود که اول بار مخابرات روستایی را راه انداخت و الان هم از رئوس برنامه‌هایش توسعه در این بخش است و در مورد انتقال مرکز تحقیقات و سازمان فضایی این بزرگ‌ترین ظلمی بود که به وزارت ارتباطات شد. به آقای روحانی گفتم ایشان فرمود هر دو خلاف قانون و مصوبه مجلس بوده و باید برگردد به وزارت ارتباطات؛ و امیدواریم با اراده واعظی این موضوع محقق شود. اما علی‌اصغر زارعی نماینده شاخص جبهه پایداری در مخالفت تندی با واعظی ضعف‌های او را با جزییات بیشتری طرح کرد و گفت واعظی حدود هفت سال از 58 تا 65 در مخابرات بودند ولی از سال 65 تا 92، 27 سال در مسائل روابط بین‌الملل و عرصه‌های سیاسی هستند. از نگاه او این تخصص آقای واعظی برای مجموعه مخابرات و آی‌تی آن هم با تحصیلات قبل از انقلاب اساساً کافی نیست. حتی آشنایی اولیه با مبانی امروز خیلی کارآمدی در مدیریت این صنعت ندارد: «آقای واعظی که این درس‌ها را قبل از انقلاب خوانده ترانزیستورهای رادیویی بودند و بعداً نسل بعدی نیمه‌هادی‌ها شدند. بعداً تراشه‌ها، امروز چیپ‌های بسیار کوچکی که همان ماموریت دستگاه‌های بزرگ را انجام می‌دهند از حیث مبانی هم متفاوت شده است. در زمانی که آقای واعظی تحصیلات الکترونیکی داشتند «مین فریم» بود امروز دانش جدید و متفاوتی آمده است. در خصوص سوئیچ‌های مخابراتی امروز با گذشته کاملاً متفاوت است. در گذشته مسائلی اساساً وجود نداشته امروز بحث امنیت و رمزنگاری بحث جدی است که در این عرصه مطرح است.» سخنان زارعی در سکوت کامل مجلس ادامه داشت و با تخصص خاصی این اصطلاحات فنی را بیان می‌کرد و ضعف واعظی را در چنین حوزه‌هایی برجسته می‌کرد‌: «مخابرات فضایی و ماهواره‌ای در گذشته نبوده و با معلومات گذشته نمی‌توان اداره کرد. از حیث تجربه هم فاقد این ویژگی‌ها هستند. با احترام، آشنایی با صنایع الکترونیک و مخابرات کشور من بعید می‌دانم ایشان چند تا کارخانه مخابراتی از نزدیک بازدید داشته‌اند. تماسی که مدیران صنایع می‌گیرند نوعی گله‌مندی دارند که وقتی ما در دانشگاه‌ها در رشته‌های الکترونیک، مخابرات، نرم‌افزار، سخت‌افزار نیرو داریم، چرا نسبت به این تخصص‌ها بی‌اعتنایی می‌شود.» به گفته او در بعد تجارت و دولت الکترونیکی مباحث جدیدی هست. در دنیا اقتصادهایی که چند پله ارتقا یافته‌اند دانش دولت الکترونیکی را پیاده کرده‌اند و مطمئنم وزیر پیشنهادی نسبت به این مسائل کاملاً بیگانه است. او در خصوص برنامه ارائه‌شده از سوی واعظی گفت: بر اساس همین برنامه‌ای که دادند که دو صفحه آخر مربوط به برنامه کاری ایشان است و عمدتاً تحلیل شاخص‌هاست و سیاست‌های کلان را مطرح کردند و فقط در دو صفحه یکسری عناوین را گفته‌اند. حتی شنیده‌ایم برای جبران ضعف مدیریت برخی آقایان می‌خواهند به عنوان معاون باشند. آقایان جهانگرد و عبقری این درست نیست خود وزیر باید این تبحر و تخصص را داشته باشد، این را هم پاسخ دهند. اما محمود واعظی در مقام دفاع برآمد که برنامه‌های کاملی دارد و همین برنامه‌ها نشان می‌دهد آنچنان هم با این بخش غریبه نیست‌: «باید تقویت فضای رقابتی در لایه‌های دسترسی شبکه تلفن‌های ثابت و از سوی دیگر حضور فعال در مجامع بین‌المللی داشته باشیم. تامین زیرساخت‌های ارتباطی اطلاعات و افزایش پهنای باند. توسعه متوازن شبکه افزایش ترافیک به صورت ایمن و پایدار با کیفیت مطلوب، تامین زیرساخت‌های مورد نیاز به منظور پیاده‌سازی شبکه ملی اطلاعات، توسعه ارتباط با شبکه کشورهای مجاور و در نهایت محور سوم کاری توسعه صنعت و تحقیقات است و برای این هدف درصدد حمایت از مرکز تحقیقات و مخابرات ایران؛ تعریف پروژه‌های پژوهشی و تحقیقاتی با مشارکت مراکز داخلی و بین‌المللی، حمایت از تولید ملی و شرکت‌های دانش‌بنیان، تقویت پارک‌هایِ IT، استفاده از فناوری‌های نوین با استفاده از ظرفیت‌های بخش ارتباطات، فراهم آوردن بستر مناسب جهت دستیابی به علوم و فناوری‌های نوین با حداکثر استفاده از توان ملی و بین‌المللی هستیم.» او وعده‌های اینترنتی مانند افزایش پهنای باند و تامین دسترسی پرسرعت نهادها و خانواده‌ها به شبکه ملی اطلاعات و توسعه خدمات آموزش دولت و تجارت الکترونیکی، ساماندهی و گسترش خدمات متنوع ارتباطات و فناوری اطلاعات با رویکرد رقابتی به ویژه مناطق روستایی داد و در نهایت این‌طور به مخالفان در مورد تجربیات علمی‌اش گفت: «تخصص اصلی و تحصیلی بنده مخابرات و الکترونیک بود. همواره در این دوران در هر فرصتی تلاش می‌کردم از تخصص خودم دور نیفتم؛ با مطالعه و عملاً با این تحولات در ارتباط بودم و از سوی دیگر تجربه‌ای که بنده در مخابرات داشتم بسیار بنده را علاقه‌مند کرد که همواره با این تخصص پیش بروم و اتفاقاً تغییر نسلی که در این حوزه اتفاق می‌افتاد و اینکه مرتب در حال تغییر بود باعث شد من خود را به‌روز نگه دارم.» او مانند ربیعی به این نکته اشاره کرد که این وزارتخانه مدیر قوی می‌خواهد در راس، نه متخصص قوی: «کاندیدای پیشنهادی وزارت ارتباطات در سطح وزارت باید مدیریت کلان کند. کمتر وزارتی داریم در ایران و دنیا که به تمام تخصص‌های آن وزارتخانه اشراف داشته باشد. وظیفه بنده در شرکت مخابرات این نبود که در مرکز تحقیقات مخابرات بروم و کار کارشناسی کنم یا در بخش توسعه و مهندسی این کارها را بکنم. آنچه اتفاق می‌افتاد آشنایی با مبانی بود.» و در نهایت مدعی شد امروز در وزارت ارتباطات چهار تخصص مخابرات، آی‌تی، فضایی و پست وجود دارد که او در هر چهار مورد به‌روز است؛ و در نهایت وعده‌ای که می‌گفت بسیاری از نمایندگان طالب شنیدنش هستند: «بنای من بر این است که مسائل مخابرات را اول بر اساس گفت و گو حل کنم. خوشبختانه ستاد اجرایی فرمان امام که آقای مخبر در آن هستند، ایشان فردی بسیار دلسوز است و فکر می‌کنم بتوانیم انجام دهیم. اگر قرار بر این باشد که وضعیت پاسخگویی و روش مخابرات همانند چند سال گذشته باشد و ما نتوانیم با کمک آقای مخبر حل کنیم از شما نمایندگان استمداد خواهیم داشت که قانونی اقدام کنید.»