شناسایی زنجیره یک عامل

بیشترین عامل مرگ‌ومیرهای جاده‌ای نه وسیله نقلیه است و نه زیرساخت‌ها، بلکه بیشترین عامل خطای انسانی است. در زمینه تصادفات جاده‌ای و عوامل تشدیدکننده آن، فاکتورهای متعددی موثر هستند. متاسفانه سرعت غیرمجاز که بیشترین عامل آن انسان است، تاثیر بسزایی دارد. علاوه بر سرعت غیرمجاز، خواب‌آلودگی راننده از دیگر عوامل افزایش تصادفات جاده‌ای است. اما اینکه عوامل متعددی در مرگ‌ومیرهای جاده‌ای تاثیر‌گذارند، پوشیده نیست. در هر تصادفی دیر رسیدن اورژانس،‌ نبود امکانات لازم و ازدحام جمعیت می‌تواند تشدیدکننده مرگ‌ومیرها شود.

این در حالی است که برخی ماشین‌های موجود در شهرها، ماشین جاده نیستند. بنابراین همه این عوامل دست‌به‌دست هم می‌دهد و دلیل افزایش تصادفات جاده‌ای و مرگ‌ومیرها می‌شود. البته کاهش چشمگیر تلفات جاده‌ای از سال‌های اخیر تاکنون قابل توجه است، اینکه از کشته شدن 40 هزار نفر در سال به آماری نزدیک به 18 هزار نفر رسیده‌ایم بسیار جای بررسی دارد، وقتی با فرهنگ‌سازی همچون بستن کمربند ایمنی می‌توان به کاهش تلفات جاده‌ای و شهری کمک کرد پس چرا این فرهنگ‌سازی بسط و گسترش نداشته باشد. بنابراین باید فرهنگ‌سازی را در کنار ایمن‌سازی جاده‌ها و وسایل نقلیه اجرایی کرد تا هر چه بیشتر در کاهش تصادفات تاثیرگذار باشد. اما همه عوامل دخیل در تصادفات رانندگی وجود وسیله نقلیه با قیمت بالا و زیرساخت‌های جاده‌ای نیست، بلکه می‌توانیم شهری با جمعیت بالا اما با کمترین میزان تلفات جاده‌ای داشته باشیم. حال باید مردم هم در این فرهنگ‌سازی کمک کنند. مشکل کشور فقط این نیست که دولت همه کارها را انجام دهد و مردم هیچ تلاشی نکنند. اینکه می‌گویند باید حدفاصل ماشین‌های در حال حرکت رعایت شود یا از نظر فیزیکی بیش از 60 کیلومتر در ساعت در پیچ‌ها حرکت نشود به نفع راننده و مردم است، در غیر این صورت اگر منفعتی برای جامعه نداشت هرگز ذکر نمی‌شد و برای اجرای آن تلاشی صورت نمی‌گرفت. باید این فرهنگ ایجاد شود که در صورت وقوع هر حادثه‌ای چند نفر در این حادثه درگیر خواهند شد. در این زمان است که اطلاع‌رسانی و وظیفه پلیس راهنمایی رانندگی بیش از پیش می‌شود و باید سختگیری بیشتری داشته باشد. گاهی در سفر به کشورهای دیگر دیده می‌شود که شاید کشوری با جمعیت چند برابری ایران و حتی زیرساختی به مراتب با‌کیفیت کمتر نسبت به ایران، فرهنگ رانندگی بیشتری دارد. به طور مثال در کشور هند با جمعیت بیش از یک میلیارد نفر تعداد تصادفات رانندگی بسیار کمتر از ایران است. هر چند در آن کشور هم رانندگی اصولی اجرایی نمی‌شود اما مردم باید با همه شرایط بهترین رانندگی را داشته باشند. هنگامی که با سرعت مطمئنه و وسیله نقلیه سالم حرکت شود،‌ قطعاً سفرهای کم‌خطرتری به وقوع می‌پیوندد.

یکی از مهم‌ترین عوامل میزان بالای تصادفات رانندگی در کشور کم‌توجهی مردم است. اینکه بخواهیم بگوییم مقصر اصلی چه کسی است، نمی‌توانیم به نتیجه برسیم، چرا که هریک از عوامل به تنهایی مقصر و دخیل است. اینکه زیرساخت‌های مناسب وجود داشته باشد و نتوان رانندگی مناسبی داشت مهم است. اینکه زیرساخت وجود داشته باشد و در مقابل وسیله نقلیه مناسب نباشد، مورد توجه قرار می‌گیرد. بنابراین نمی‌توان به نتیجه رسید که کدام مورد بیشترین تقصیر را دارد. با این حال مقصر اصلی در تصادفات جاده‌ای زنجیره‌ای از عوامل متاثر در جاده‌هاست. حال با توجه به کاهش تعداد تصادفات جاده‌ای و مرگ‌ومیرهای جاده‌ای چندی پیش از سردار مومنی خواسته شد گزارشی از میزان تصادفات جاده‌ای اعلام کنند که او اعلام کرد هنوز استانداردهای لازم برای جاده‌های کشور ایجاد نشده است.

با وجود میزان تصادفات رانندگی و کاهش تعداد تلفات جاده‌ای در 10 سال اخیر نمی‌توانیم در هر کوچه و خیابان یک پلیس بگذاریم. بنابراین باید همه مردم خودشان پلیس خود باشند. ملاک تصادفات یا کاهش آن نه مدل وسیله نقلیه است، نه زیرساخت جاده‌ای بلکه رعایت کردن همه عوامل در هنگام رانندگی است. به طور مثال هنگامی که راننده‌ای در جاده مشغول صحبت کردن با تلفن همراه خود است همزمان سرعت غیرمجاز نیز دارد، قطعاً باعث ایجاد حادثه می‌شود. حال اگر این فرهنگ میان مردم جا بیفتد، گاه با وقوع هر حادثه مردم دیگر هم درگیر خواهند شد. بنابراین باید ابتدا به فرهنگ راهنمایی رانندگی احترام گذاشته شود و اگر این موارد ایجاد شود قطعاً تعداد تصادفات بسیار کمتر خواهد بود و به کاهش میزان تصادفات کمک می‌کند.