تغییرات اقلیمی

در مقیاس کوچک، نجات سیاره اکنون کار چند کلیک زدن است. در 22 سپتامبر دبیرخانه تغییرات اقلیمی سازمان ملل وب‌سایت بی‌طرفی اقلیمی (Climate Neutral Now) را راه‌اندازی کرد که میزان مشارکت هر فرد در تولید را بر اساس رفت و آمدها، عادات بازیابی، مصرف انرژی و... برآورد می‌کند. جبران هر نوع خسارت آسان است: ‌این سایت کمک‌های مالی برای پروژه‌های توسعه پاک را دریافت می‌کند. یکی از خبرنگاران اکونومیست به خاطر تولید گاز دی‌اکسید کربن در سال گذشته مبلغ 24 دلار را به تاسیساتی اهدا کرد که از فضولات خوک گاز متان تولید می‌کند.
این طرح یکی از طرح‌های زیادی است که به منظور مقابله با تصاعد گازهای گلخانه‌ای و قبل از آغاز گفت‌وگوهای اقلیمی در پاریس راه‌اندازی شده‌اند. برخی از طرح‌ها کاملاً موفقیت‌آمیز به نظر می‌رسند: در هفته‌های اخیر حدود دو هزار نفر و 400 سازمان متعهد شدند سرمایه‌گذاری در بنگاه‌هایی را که سوخت فسیلی مصرف می‌کنند متوقف سازند. از آن مهم‌تر، پس از شکست مذاکرات کپنهاگ در سال 2009 شرکت‌ها نسبت به تغییر سیاست تغییر اقلیمی پاسخ مثبتی داده‌اند: به جای آنکه موافقت کشورها با کاهش اجباری تصاعد گازهای گلخانه‌ای جلب شود از آنها خواسته شد تا اول اکتبر بیان کنند علاقه‌مندند چه اقدامی انجام دهند.
برنامه نیروی پاک آمریکا که در ماه آگوست اعلام شد می‌تواند تصاعد دی‌اکسید کربن از نیروگاه‌ها را تا سال 2030 به میزان 870 میلیون تن کاهش دهد. این کاهش معادل یک‌سوم سطوح سال 2005 و برابر با خروج 166 میلیون اتومبیل از خیابان‌هاست. چین قول داده است که اوج تصاعد گازهای گلخانه‌ای در این کشور حداکثر تا سال 2035 خواهد بود. در 25 سپتامبر نیز شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین اعلام کرد کشورش در سال 2017 طرح ملی مبادله کربن را آغاز می‌کند. برزیل نیز قول داد در مقایسه با سطوح سال 2005 میزان تصاعد گازهای گلخانه‌ای خود را تا سال 2030 به میزان 43 درصد کاهش دهد.
اما بررسی‌های بیشتر نشان می‌دهد برخی از وعده‌ها چندان اثرگذار نیستند. آمریکا تا رسیدن به هدف تازه خود راه زیادی دارد.
در چین هم کاهش تصاعد کربن به هر صورت ادامه خواهد یافت چرا که اقتصاد این کشور از تولید به سمت خدمات پیش می‌رود. هنگامی که مذاکره‌کنندگان در پاریس گردهم آیند باید در نظر د‌اشته باشند که جهان به اثرات منفی گرمایش جهانی گرفتار شده است. تصاعد جهانی کربن در سال 2012 در مقایسه با 1990، 58 درصد بیشتر شده است. تراکم اتمسفری دی‌اکسید کربن از کمتر از 340 ذره در میلیون در سال 1980 به 400 ذره در حال حاضر رسیده است.
به منظور رسیدن به حفظ افزایش دما فقط به‌ میزان دو درجه تا پایان این قرن -‌‌که هدف آشکار سیاست اقلیمی جهانی است-‌ لازم است میزان دی‌اکسید کربن اتمسفر به کمتر از یک تریلیون تن کاهش یابد. برآوردها متفاوت هستند اما طبق گزارش پانل بین‌دولتی در مورد تغییرات اقلیمی میزان کل در سال 2011 به 515 میلیارد تن رسید.
بنگاه پژوهشی «تعامل اقلیمی» بیان می‌کند اگر تصاعدها با روند کنونی ادامه یابد هر سال 140 میلیارد تن گاز گلخانه‌ای آزاد می‌شود و تا سال 2100 دما به میزان 5 /4 درجه سانتی‌گراد افزایش می‌یابد. حتی اگر کشورها به طور کامل به وعده‌های خود عمل کنند تا آن زمان دما 5 /3 درجه افزایش خواهد یافت.
جهان در مقایسه با قبل از انقلاب صنعتی 75 درجه سانتی‌گراد گرم‌‌تر شده است. مطالعه تازه‌ای که در نشریه ساینس (Science) انتشار یافت بیان می‌کند که شکاف زمانی بحث‌های داغ پیرامون گرمایش جهانی طی سال‌های 1998 و 2012 نباید هرگز اتفاق می‌افتاد. در آن زمان دمای زمین سردتر اعلام شد چون به جای کشتی‌ها، از شناورها برای اندازه‌گیری دمای اقیانوس‌ها استفاده شد.
مطالعه دیگری که در نشریه تغییرات اقلیمی منتشر شد نشان می‌دهد ابزار آماری به کار‌رفته که در ظاهر کندی روند افزایش دما را نشان می‌‌دادند برای آن منظور ساخته نشده بودند و اگرچه علمی که رویدادهای آب و هوایی را به تغییرات اقلیمی مرتبط می‌سازد هنوز در مرحله آزمایشی قرار دارد برخی پژوهشگران تاثیرات تغییرات اقلیمی را در این حقیقت می‌بینند که جولای 2015 گرم‌ترین ماهی بوده است که تاریخ به خود دیده است. این رکورد احتمالاً باز هم شکسته خواهد شد. تابستان امسال 47 هزار نفر در ژاپن به خاطر گرمای غیرعادی به بیمارستان‌ها رفتند و در پاکستان و هند بیش از هزار نفر به خاطر موج گرما جان خود را از دست دادند.

جوشاندن اقیانوس‌ها
اقیانوس‌ها تقریباً تمام گرمایی را که به سیستم اقلیمی اضافه می‌شود جذب می‌‌کنند. در نتیجه در چهار دهه گذشته پوشش یخ تابستانی قطب شمال بیش از 40 درصد کاهش پیدا کرد. شیرهای دریایی که بر روی یخ استراحت و تغذیه می‌کردند الان اغلب به ساحل می‌روند. در آلاسکا حدود 35 هزار شیر دریایی به تازگی به ساحل نشستند.
ذوب شدن یخچال‌ها و این حقیقت که آب گرم حجم بیشتری دارد به معنای بالا آمدن سطح دریاست. از سال 1880 سطح دریا تقریباً 20 سانتی‌متر بالا آمده است و تا سال 2100 ممکن است یک متر دیگر بالا بیاید. این اتفاق برای جزیره‌ها و کشورهای کم‌ارتفاع خطرناک است. دولت مجمع‌الجزایر استوایی کیریباتی به‌تازگی زمین‌هایی را در فیجی خریداری کرده است تا در صورت بروز سیل ساکنان خود را به آنجا انتقال دهد. گاسپر مارتین دیپلمات آنگولایی که در گفت‌وگوهای اقلیمی نماینده کشورهای فقیر است بیان می‌کند که این کشورها در مقابل گرم شدن سیاره زمین بیشترین آسیب‌پذیری را دارند. به گفته او پول به تنهایی این مشکل را حل نمی‌کند. به پیش‌بینی او بدون انجام اقداماتی برای کاهش تصاعد گازها «هیچ چیزی باقی نمی‌ماند که بتوان خود را با آن سازگار کرد».
غلظت آب شیرین از آب شور کمتر است به این معنا که ذوب شدن ورقه‌های یخی الگوهای جریان‌های اقیانوسی را برهم می‌زند. تاثیر آن بر جریان چرخشی نصف‌النهاری در اقیانوس اطلس که آب شور سرد را به عمق اقیانوس و آب گرم را به سمت شمال می‌کشاند ممکن است به سردتر شدن اروپا بینجامد. همچنین تغییر جریان‌های اقیانوسی الگوهای توفان‌ها را تغییر می‌دهد. برخی عقیده دارند شدت خشکسالی کالیفرنیا به خاطر توده‌ای غیرعادی از فشار جوی بالا بر ساحل آن منطقه بود که به توفان‌های زمستانی اجازه نداد به آن ایالت وارد شوند.
به ازای هر 6 /0 درجه افزایش دما ظرفیت جو برای نگه داشتن آب 44 درصد بیشتر می‌شود که به آن معناست که بارش توفانی یک‌چهارم افزایش می‌یابد. بنابراین بارش‌های توفان هند شدت می‌گیرند و غلات و حبوبات را از بین می‌برند. در سایر مناطق سیل‌های غیرعادی زندگی روزمره را برهم می‌زنند. طی سال‌های 1980 و 2014 بیش از 170 رویداد آب‌ و هوایی در آمریکا اتفاق افتاد. اکنون توفان‌های زمستانی شدیدترین حالت را در شش دهه گذشته دارند.
به نظر می‌رسد تغییرات اقلیمی مناطق خشک را خشک‌تر می‌کند. محصولات کشاورزی نابود می‌شوند و جنگل‌ها از بین می‌روند. در ماه‌های اخیر بیش از 4 /2 میلیون هکتار از جنگل‌‌های آمریکا طعمه حریق شدند. 80 درصد آسیب‌ها به آلاسکا وارد شد چرا که دوده‌های حاصل از آتش‌سوزی یخ‌ها را سیاه می‌کنند و آنها نمی‌توانند تابش خورشید بر زمین را منعکس کنند و برگردانند.
اما در مورد اینکه چه کسی باید صورتحساب کاهش تصاعد گازهای گلخانه‌ای را بپردازد هیچ توافقی به دست نیامده است.
بحث‌ها پیرامون چگونگی جمع‌آوری سالانه 100 میلیارد دلار برای صندوق اقلیمی از سال 2020 ادامه دارد. این صندوق باید غرامت را به کشورهای فقیری بپردازد که نقش مهمی در گرمایش جهانی ندارند. باید اقدامات سریع انجام گیرند. گام‌های‌ ما بر روی سیاره به اندازه کافی سبک نیستند.
منبع:‌اکونومیست