آلودگی‌های بی‌رحم

پروازهای فرودگاه‌های آبادان و اهواز لغو شد. این اتفاق در پی بروز پدیده گردوغبار سه‌شنبه 7 بهمن‌ماه رخ داد. با کاهش 30‌درصدی بارش باران نسبت به سال گذشته، تالاب‌هایی که در مرطوب شدن خاک منطقه بسیار تاثیرگذارند، خود چنان کام‌شان خشک شده است که نای گفتن هیچ برای مردمان اهواز و آبادان را ندارند. در پی وقوع این پدیده، سیل هشدارها دوباره زنان باردار، افراد کهنسال و مبتلایان به بیماری‌های تنفسی را به خانه‌نشینی فراخواند تا از رفت‌وآمد در خیابان‌ها پرهیز کنند. در اهواز، حتی مدارس شیفت بعدازظهر نیز به همین دلیل تعطیل شد.

خبرهایی از این دست هر‌چند وقت یک بار، آن هم با فاصله زمانی نه‌چندان زیاد، منتشر می‌شود و از آلودگی هوای اهواز و دیگر شهرهای خوزستان، تنگی نفس، بیماری‌های ریوی و قلبی مردمان آن منطقه حکایت می‌کند.

بر اساس آخرین آمار ارائه‌شده از سوی اداره کل محیط زیست خوزستان، میزان گردوغبار در این شهرستان تا ساعت 12 ظهر روز سه‌شنبه 7 بهمن 1393 به بیش از دو هزار و 335 میکروگرم بر متر‌مکعب، یعنی 15 برابر حد مجاز رسید. این عدد 15‌برابری در حالی اعلام می‌شود که میزان استاندارد آلودگی هوا 150 میکروگرم بر متر‌مکعب است.

کانون اصلی گردوغبار امروز در برخی از شهرهای خوزستان خاک‌های برخاسته از کشورهای غرب ایران و به ویژه عراق است. در سال‌های پس از سقوط صدام حسین، با افزایش ناامنی، خشکسالی و فرسودگی خاک، آلودگی هوا بیشتر هم شده؛ چنان که ریزگردها و گردوغبار طی سال‌های اخیر به عاملی رنج‌آور برای مردمان خوزستان بدل شده است. می‌گویند تنها راهکاری که در کوتاه‌مدت می‌تواند قدری از رنج مردم اهواز بکاهد، تثبیت خاک و مالچ‌پاشی 200 هزار هکتار اراضی منطقه است، تدابیری که در پیچ‌وخم تصمیم‌گیری و تامین اعتبار گیر کرده است.

گردوغبارهای برخاسته از عراق، که با وزش باد از غرب به شرق جابه‌جا می‌شوند، تنها تحفه نامیمون برای ایران به شمار نمی‌رود؛ چنان که صنایع این منطقه و به ویژه صنعت نفت نیز نقش بسزایی در آلودگی هوای خوزستان و بیماری مردمان این مرزوبوم ایفا می‌کند. وجود صنایع آلاینده در خوزستان و به طور خاص شهر اهواز باعث شده است هر مرتبه بارش «باران اسیدی» ده‌ها نفر را روانه بیمارستان کند.

با وجود آمارهایی چنین تکان‌دهنده، تازه‌ترین خبرها مبنی بر تشکیل کارگروه از نهادهای دولتی متولی برای بررسی و تصمیم‌گیری به منظور نجات هوای اهواز از چنبره آلودگی‌ها، آنچنان که باید خوشحال‌کننده نیست؛ چرا که مسوولان و دست‌اندرکاران دولتی خود بر عوامل بروز این آلودگی‌ها و راهکارهای رفع آن واقف بوده و هستند. تنها موضوعی که همچنان به قوت خود باقی است، آن است که چه زمان این وعده‌های دولتی جامه عمل بر تن خواهد کرد؟