دشمن قیمت‌گذاری

رکورددار دفعات رای اعتماد در یک دوره وزارت. عباس احمد‌آخوندی در دوره‌ای چهارساله، سه بار از دو مجلس برای تصدی یک وزارتخانه رای اعتماد گرفته است.1 هیچ‌یک از رای اعتمادهای او چندان قاطع نبوده و هیچ‌گاه نتوانسته بیشتر از 180 نماینده مجلس را به خود جلب کند، اما هر بار قاطع‌تر از قبل به ساختمان وزارت راه‌و‌شهرسازی بازگشته است. انگلیسی‌زبان‌ها می‌گویند What Doesn’t Kill You Makes You Stronger (هر آنچه تو را نکشد، قوی‌ترت می‌کند) و آخوندی هر‌بار که از تیغ مخالفان جان سالم به در برده، محکم‌تر بر سر مواضع قبلی خود ایستاده و در این ایستادگی، حتی با همکاران خود در دولت نیز تعارف نداشته است. بزرگ‌ترین دردسر او در وزارت راه‌و‌شهرسازی احتمالاً پروژه «مسکن مهر» بود که از دولت قبل برایش به ارث رسید. آخوندی از همان ابتدا به صراحت می‌گفت که با این پروژه مخالف است2 اما تاکید داشت که به دلیل تعهدات دولت جمهوری اسلامی به مردم، باید آن را به پایان برساند. در نهایت، تقریباً تمام پروژه‌های باقیمانده از دولت دهم تا پایان دولت یازدهم تحویل متقاضیان شد. بماند که تعداد زیادی از واحدهای مسکن مهر در سراسر کشور بدون متقاضی باقی ماند. مساله رکود بازار مسکن دیگر دل‌نگرانی وزارت راه‌و‌شهرسازی در دوره اخیر بود. آخوندی با همکاری سایر بخش‌های اقتصادی دولت و از طریق افزایش قدرت خرید واقعی وام‌های مسکن، تلاش کرد رونق غیرتورمی را به این بازار بازگرداند، اما عمق رکود چندان زیاد بوده که تا امروز به چیزی جز «پیش‌رونق» دست نیافته است. با این حال، کارنامه وزیر راه‌و‌شهرسازی در حوزه راه بسیار فراتر از جبران خطاهای گذشتگان بود. او -البته به مدد برجام- برای اولین بار در تاریخ جمهوری اسلامی موفق شد صدها هواپیمای مسافربری نو برای خطوط هوایی ایران بخرد که چندین فروند آن در سال گذشته وارد کشور شد. آخوندی در عین حال یکی از موفق‌ترین پروژه‌های آزادسازی قیمت‌ها را در خطوط هوایی کشور اجرایی کرد. به طوری که با وجود مخالفت اولیه، امروز نه‌تنها کسی به قیمت‌های آزادشده بلیت هواپیما معترض نیست، بلکه امکان بهره‌مندی از سفرهای هوایی برای دایره گسترده‌تری از مردم فراهم شده است. او البته در نبرد با قیمت‌گذاری دولتی راه دشواری را پیمود. درگیری آخوندی با سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان -که به گفته وزیر راه‌و‌شهرسازی یک سازمان «سوسیالیستی» و «مارکسیستی» است- تا سطح بگومگو با وزیر صنعت، معدن و تجارت هم بالا گرفت و حملات رسانه‌ای و تریبونی فراوانی به آخوندی را باعث شد. او که دکترای «اقتصاد سیاسی» خود را از کالج «رویال هالووی» لندن دریافت کرده، در چهار سال گذشته دیدگاه‌های خود را در این حوزه بدون هرگونه تعارف مطرح کرده است. آخوندی معتقد است تنها «تغییر پارادایم» است که می‌تواند اقتصاد ایران را در مسیر رشد پایدار قرار دهد؛ پارادایمی که به زبان ساده یعنی این: «هر کس آش می‌خورد، باید پولش را بپردازد.» این در حالی است که «اکنون اکثر مقامات سیاسی ایران به مردم می‌گویند بیایید به حساب ما آش بخورید و بدیهی است در این فضا کسی حاضر نیست بابت خوردن آش پول بدهد.»3 عباس آخوندی به زودی در چهارمین جلسه رای اعتماد چهار سال اخیر خود حاضر خواهد شد. آیا این جلسه می‌تواند او را قوی‌تر و در دفاع از اقتصاد آزاد ثابت‌قدم‌تر کند؟