ذخایر گرانبها

ذخایر ارزی خارجی دارایی‌هایی هستند که توسط مقام پولی کشورها مثل بانک‌های مرکزی نگهداری می‌شوند. طبق تعریف صندوق بین‌المللی پول این ذخایر شامل دارایی‌های خارجی بخش عمومی رسمی است که به سرعت و سهولت در دسترس و کنترل مقامات پولی کشور قرار می‌گیرند، تا به طور مستقیم برای تامین مالی عدم تراز پرداخت‌ها یا برای تنظیم آن عدم تعادل‌ها، از طریق مداخله در بازار ارز جهت اثرگذاری بر نرخ ارز یا سایر اهداف به کار ‌روند. پس از جنگ جهانی دوم و برقراری سیستم برتون وودز که ارز را جایگزین طلا کرد، کشورها به این مهم اهمیت خاصی دادند. بحران مالی 2008 نیز نشان داد کشورهای نوظهوری با ذخایر ارزی بالا مثل برزیل و مکزیک مقاومت بهتری نسبت به اثرات مخرب بحران داشته‌اند. حفاظت و حراست از ارزش پول ملی یا داخلی و مدیریت نرخ ارز و توانایی مقابله با آثار شوک‌های خارجی از جمله شوک رابطه مبادله تجاری یا کاهش درآمدهای ارزی از جمله دلایل بها دادن کشورها به ذخایر بین‌المللی است. اینک پس از اقدامات اخیر جهت رفع تحریم‌های ایران، امکان بازگشت منابع ارزی بلوکه‌شده در خارج از کشور فراهم شده است. رقمی که رئیس کل بانک مرکزی آن را ۲۹ میلیارد دلار، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس آن را 60 میلیارد دلار، استاندار تهران 180 میلیارد دلار، رئیس پیشین اتاق تهران 108 میلیارد دلار و باراک اوباما حدود 150 میلیارد دلار اعلام کرده‌اند. به نظر می‌رسد کلید حل اختلاف این ارقام در تفاوت میان دارایی‌های بلوکه‌شده دولت و بانک مرکزی باشد. با این حال برخی کارشناسان معتقدند پول (ریال) نفت‌هایی که ایران قبلاً فروخته و دلار آنها بلوکه ‌شده است، قبلاً توسط بانک مرکزی به دولت پرداخت شده است. لذا به نظر می‌رسد با توجه به بدهی‌های بزرگ بخش دولتی به بانک‌ها و موسسات اعتباری و البته بدهی دولت به پیمانکاران رقم دلارهای آزادشده بعد از لغو تحریم‌ها،‌ زیاد نخواهد بود.