روی لبه تکنولوژی

ایران پس از سال‌ها عقب‌ماندگی از سرویس‌های نسل سوم و چهارم تلفن همراه در مقایسه با روند توسعه باند پهن موبایل در دنیا، بالاخره هفته گذشته به جرگه کشورهای برخوردار از آخرین فناوری باند پهن موبایل پیوست.

روند توسعه باند پهن موبایل بر بستر نسل چهارم و LTE در ایران از شهر مشهد آغاز شد تا ایران یکصد و سیزدهمین کشور دنیا برای برخورداری از نسل چهارم تلفن همراه باشد. این اتفاق با تغییر سیاست‌های دولت یازدهم مبنی بر توسعه سریع تکنولوژی تلفن همراه و باند پهن سیار رخ داد؛ اتفاقی که بی‌توجهی به آن طی هشت سال گذشته ایران را از حرکت روی لبه تیغ تیز تکنولوژی عقب نگه ‌داشته بود و سیاست‌های مبهم و صدور مجوزهای انحصارطلبانه اجازه حرکت همگام زنجیره تامین و عرضه خدمات در بازار را از خدمات دهندگان گرفته بود. از همین رو، وزارت ارتباطات با اصلاحات اساسی در صدور مجوزهای تازه و رفع و حذف محدودیت تکنولوژی برای ارائه خدمات در ارتقای پروانه اپراتورهای تلفن همراه، دست آنها را برای سرویس‌دهی روی هر نوع تکنولوژی و بستر موبایل باز گذاشت. در این میان، در حالی که همراه اول وعده راه‌اندازی و عرضه خدمات نسل چهارم تلفن همراه را به سال آینده موکول کرده بود و ایرانسل نیز پایان آذرماه سال جاری را موعد عرضه این دسته از خدمات عنوان کرده بود، اما در نهایت دومین اپراتور تلفن همراه کشور با راه‌اندازی و بهره‌برداری از شبکه 4G و LTE در شهر، این فناوری را به خانه آورد. تقاضای بازار، روند فناوری و چشم‌انداز 20‌ساله کشور از دلایل توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور است به طوری که تغییرات رفتاری کاربران و تقاضای روزافزون برای استفاده از خدمات مبتنی بر داده، نیاز به سرعت و کیفیت بیشتر در انتقال داده‌ها، نیاز به دسترسی دائمی به خدمات دیتا، از رده خارج شدن فناوری‌های نسل دوم و وایمکس و توقف تولید تجهیزات و ارائه پشتیبانی از سوی تامین‌کنندگان تجهیزات و رشد و تکامل فناوری‌های پهن باند همراه مبتنی بر نسل 3 و 4 به عنوان راهکار پایدار دسترسی یکپارچه به خدمات دیتا و توسعه شبکه ملی اطلاعات، لزوم ارائه این خدمت را اجتناب‌ناپذیر کرده بود و به ناچار دولت و بخش خصوصی باید در این مسیر گام برمی‌داشتند. همچنین حرکت در جهت تحقق اهداف چشم‌انداز 20‌ساله کشور برای توسعه ارتباطات و زیرساخت‌های ICT هم‌راستا با پیشرفت‌های بین‌المللی، نهادینه‌سازی برای توسعه و تولید علم و تحقیقات، افزایش سهم تولید ناخالص ملی در تولیدات علمی، توسعه و تقویت جنبش نرم‌افزاری و تاکید بیشتر بر رویکردهای نوآورانه، تحقق رشد اقتصادی سریع، ثابت و پیوسته، کارآفرینی مفید و کاهش نرخ بیکاری، تعامل جهانی فعال در تمامی بخش‌ها و مشارکت موثر در اقتصاد جهانی، حمایت از کارآفرینی، فعالیت‌های نوآورانه، و توسعه قابلیت‌های فنی و تحقیقاتی، تکیه بر مزیت‌های رقابتی و ایجاد مزیت‌های جدید، تقویت بخش‌های خصوصی و تعاونی به عنوان محرک‌های اصلی رشد اقتصادی، ارتقای قابلیت‌ها و توان ‌بخش تعاونی و تسهیل دسترسی آن به منابع، اطلاعات و فناوری، و بهبود ارتباطات و توسعه، برقراری پیوندهای فنی، اقتصادی و مالی میان موسسات تعاونی و برآورده ساختن نیازها و خواسته‌های جوانان و فراهم ساختن بستر لازم برای مشارکت فعال آنها در فعالیت‌های اجتماعی و مدیریت نخبگان از دیگر دلایل تغییر روند توسعه ICT در کشور به شمار می‌رود.

لزوم مهاجرت به نسل‌های بالاتر

انتقال اطلاعات با کیفیت بهتر، امکان استفاده از گوشی تلفن همراه به عنوان دفتر کار سیار، امکان تبدیل گوشی تلفن همراه به باجه بانکی همراه با قابلیت انجام تمامی عملیات بانکی، امکان توسعه آموزش مجازی در نقاط مختلف کشور بر بستر اینترنت پهن باند، امکان دریافت و مشاهده برنامه‌های تلویزیونی از طریق تلفن همراه با کیفیت فوق‌العاده و امکان ارائه محتواهای صوتی و تصویری متنوع با کیفیت بالا برخی از مزایای نسل‌های بالاتر باند پهن همراه به شمار می‌روند. این زیرساخت پیشرفته از طریق ایجاد دسترسی عموم مردم به اینترنت همراه با کیفیت امکانات وسیعی همچون خدمات دولت الکترونیک، پرداخت و بانکداری همراه، سلامت همراه، آموزش مجازی و نیز خدمات سازمانی بر بستر موبایل را برای بهبود کیفیت خدمت‌رسانی در راستای رسیدن به جامعه پیشرفته ایرانی ایجاد می‌کند تا علاوه بر بهبود تجربه زندگی دیجیتال، منجر به رونق بیشتر در بازار کسب و کار شود.

گوشی‌های سازگار با LTE

در حال حاضر یکی از چالش‌های اساسی توسعه LTE کمبود گوشی‌های سازگار با این فناوری در بازار است. در حال حاضر حدود 250 مدل گوشی با قابلیت اتصال به شبکه LTE از سوی سازندگان گوشی تلفن همراه به بازار عرضه شده است اما برخی از آنها قابلیت فعالیت در برخی طیف‌های فرکانسی خاص را دارند که عملاً استفاده از آنها در شبکه تلفن همراه ایران امکان‌پذیر نیست. در حال حاضر فرکانس اختصاص داده‌شده به شبکه نسل چهارم در ایران روی باندهای 1800 و 2600 مگاهرتز است که برخی گوشی‌های موجود در بازار و در دست مشترکان با آنها سازگار نیست و همخوانی ندارند. سیستم‌عامل iOS هم تا این اواخر بر اساس سیاست اپل روی شبکه LTE فعال نبود و حتماً باید پیش‌نیازهایی روی آن رعایت ‌شود تا با این شبکه سازگاری یابد اما اخیراً روند سریع توسعه LTE در ایران، اصلاح این سیاست از سوی اپل را گریزناپذیر کرد به طوری که به‌روزرسانی سیستم‌عامل جدید گوشی‌های این شرکت آمریکایی استفاده از آن روی شبکه نسل چهارم را تسهیل کرد. از سوی دیگر، برخی سازندگان گوشی‌های هوشمند سیاست‌های متفاوت‌تری را نیز در پیش گرفته‌اند به‌طوری‌که سامسونگ گوشی‌های سازگار با LTE را بر اساس منطقه جغرافیایی توزیع می‌کند مثلاً آخرین مدل گوشی‌های این شرکت یعنی گلکسی S5 با قابلیت پشتیبانی از LTE هرگز به صورت رسمی وارد بازار ایران نشدند و تنها برخی نمونه‌های قاچاق آن، نسل چهارم را پشتیبانی می‌کنند. سیاست این شرکت که ممکن است از سوی دیگر شرکت‌ها نیز پیروی شود، بر اساس ارزیابی‌های بازار هدف، نسبت به عرضه یک مدل گوشی با قابلیت‌های متفاوت است.

مودم‌های 4G

با استفاده از خدمات نسل چهارم امکان استفاده از برنامه‌های کاربردی و محصولات مبتنی بر اینترنت با سهولت و کیفیت فوق‌العاده فراهم خواهد شد به شکلی که با بهره‌مندی از پهنای باند چندین برابر اینترنت نسل‌های دیگر، چند کاربر می‌توانند به طور همزمان از حساب اینترنت یک خط استفاده کنند و بدین منظور، مودم‌هایی برای سهولت دسترسی به اینترنت پرسرعت و با کیفیت برتر با قیمت‌هایی از 99 هزار و 900 تومان تا 449 هزار و 900 تومان به بازار عرضه شده است. در شرایطی که چالش سازگاری گوشی‌ها با LTE هنوز باقی است، راهکار میانی استفاده از مودم‌های دیتای موبایل عرضه شده است به طوری که کاربران می‌توانند با استفاده از این مودم‌ها نیازهای مختلف خود را برای برخورداری از خدمات دیتا، وای‌فای، استفاده کابلی و حتی استفاده همزمان چند کاربر از یک مودم فراهم کنند.

LTE صوت نیست

عرضه فناوری نسل چهارم موبایل در کشور پایان قصه تمرکز بر ارائه خدمات پایه‌ای همچون صوت و پیام کوتاه است چراکه روی این شبکه تنها خدمات باند پهن ارائه می‌شود و همزمان با افزایش استفاده از آن میزان درآمد اپراتورها را از صوت و پیام کوتاه کاهش می‌دهد. در این میان گسترش استفاده از سرویس‌های پیام‌رسان (OTT) نیز نکته حائز اهمیتی در تغییر روند استفاده از این خدمات است به طوری که همزمان درآمد اپراتورها از خدمات دیتا رو به افزایش است و میزان حجم ترافیک مورد استفاده کاربران صعودی است و در این میان سرویس‌دهندگانی برنده این بازار خواهند بود که از این فرصت جهانی گسترش استفاده از خدمات دیتا به موقع بهره‌برداری کنند.

نحوه اتصال به LTE

در حال حاضر نسل سوم فناوری تلفن همراه از سوی هر دو اپراتور همراه اول و ایرانسل عرضه می‌شود اما ایرانسل تنها ارائه‌دهنده خدمات 4G در ایران است که برای برخورداری از آن تعویض سیم‌کارت فعلی مشترکان به Usim ضروری است. برای دسترسی به خدمات نسل چهارم تلفن همراه لازم است مشترکان سیم‌کارت ایرانسل فعلی خود را به Usim تبدیل کنند یا یک سیم‌کارت جدید نسل چهارم را خریداری کنند. از سوی دیگر با خرید یک سیم‌کارت جدید نسل چهارم ایرانسل، استفاده از گوشی، تبلت یا مودم با قابلیت پشتیبانی از نسل چهارم ایرانسل، اعمال تنظیمات لازم برای اتصال به شبکه باند پهن همراه ایرانسل از طریق تنظیم APN یا Access Point Name گوشی به tnirancell بدون نیاز به هیچ مشخصه دیگر، اضافه کردن قابلیت LTE از طریق تنظیمات بخش cellular network یا mobile network گوشی و حضور در مناطق تحت پوشش خدمات 4G ایرانسل، امکان اتصال و استفاده از این خدمات را برای کاربران فراهم می‌آورد.