۴G از نگاه آمار

نخستین شبکه LTE در سال 2009 توسط Teliasonera و اریکسون در استکهلم و اسلو در دسترس عموم در جهان قرار گرفت و در سال 2012 اولین شبکه بر بستر این فناوری در خاورمیانه توسط اتصالات در امارات متحده عربی راه‌اندازی شد. LTE نسل چهارم فناوری شبکه‌های موبایل است و با ارائه پهنای باند بیشتر امکان انتقال فایل‌های حجیم‌‌تر و پرمحتواتر را در مدت زمان کمتری میسر می‌سازد، مدت زمان پاسخگویی شبکه که اجازه ارتباطات در لحظه را می‌دهد، بهبود می‌یابد و عملکرد شبکه که امکان برقراری و حفظ ارتباط در حین حرکت سریع را فراهم می‌سازد نیز ارتقا می‌یابد. تجاری شدن نسل چهارم تلفن همراه در دنیا پیش‌بینی‌ها درباره روند رشد جهانی دیتای همراه در جهان را به شدت تغییر داده است. در حال حاضر 331 شبکه LTE در دنیا در 112 کشور راه‌اندازی شده است و ایران در لیست اتحادیه بین‌المللی مخابرات به عنوان یکصد و سیزدهمین کشور ثبت شد. همچنین 603 شبکه نسل سوم در 216 کشور جهان به صورت تجاری راه‌اندازی شده یا در حال راه‌اندازی هستند که ایرانسل از شهریور‌ماه سال جاری به این لیست افزوده شد. میزان رشد و استفاده از این شبکه‌های دیتا به اندازه‌ای قابل توجه است که پیش‌بینی می‌شود میزان ترافیک ماهانه دیتای همراه در سال 2018 از 15 اگزابایت عبور کند که در مقایسه با سال 2013 از رشد 11 برابری برخوردار خواهد بود. همچنین تخمین زده می‌شود تعداد وسایل الکترونیکی که تا سال 2018 با استفاده از فناوری‌های همراه با یکدیگر در ارتباط هستند به 10 میلیارد دستگاه متصل برسد و در همین سال رشد تجمعی مصرف دیتای همراه در منطقه خاورمیانه و آفریقا به 70 درصد برسد. در خصوص روند مصرف دیتای همراه در مناطق مختلف دنیا برآورد می‌شود میزان مصرف در آفریقا و خاورمیانه 4/9 درصد، در آمریکای شمالی 6/18 درصد، در آسیای شرقی 4/42 درصد، در اروپای مرکزی و شرقی 3/10 درصد، در اروپای غربی 12 درصد و در آمریکای لاتین 3/7 درصد است.

تاثیر 4G بر شاخص‌های اقتصادی

تاثیر راه‌اندازی شبکه‌های دیتای نسل چهارم بر شاخص‌های اقتصادی چشمگیر است به طوری که برآورد شده است به ازای هر 10 درصد افزایش ضریب نفوذ پهن باند 1/38 درصد رشد در تولید ناخالص ملی ایجاد شود و به ازای هر یک درصد افزایش ضریب نفوذ پهن باند، 2/0 درصد نرخ اشتغال و 13/0 درصد میزان بهره‌وری تولید افزایش می‌یابد. طبق گزارش‌های جهانی ارائه‌شده، به ازای هر 10 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای توسعه پهن باند، 8/1 میلیون شغل در طول 10 سال ایجاد می‌شود و در آمریکا در سال 2007 با گسترش ضریب نفوذ اینترنت پهن باند، 300 میلیارد دلار صرفه اقتصادی برابر با 22 درصد از کل صرفه اقتصادی این کشور اتفاق افتاده است. همچنین استفاده از اینترنت پهن باند منجر به شش درصد افزایش در صادرات شرکت‌های تولیدی و 10 درصد افزایش در فروش شرکت‌های خدماتی می‌شود. بانک جهانی گزارش داده است به ازای هر 10 درصد افزایش ضریب نفوذ پهن باند 38/1 درصد رشد در تولید ناخالص ملی اتفاق می‌افتد و از سوی دیگر گروه تحلیلی Analysys Mason اعلام کرده است هر یک درصد افزایش ضریب نفوذ پهن باند منجر به 13/0 درصد افزایش در بهره‌وری تولید می‌شود. از سوی دیگر افزایش استفاده از پهن باند منجر به تسهیل به‌کارگیری فرآیندهای کارآمدتر در کسب و کار، معرفی خدمات و برنامه‌های کاربردی جدید، دسترسی حداکثری به منابع، مشتریان و نیروی کار می‌شود و در نهایت بهبود بهره‌وری، افزایش نوآوری و افزایش کارایی واحدهای سازمانی را به دنبال دارد. در سال 2017 اثر پهن باند همراه بر تولید ناخالص ملی آمریکا معادل 1237 تریلیون دلار خواهد بود، این در حالی است که این رقم 141 میلیارد دلار در سال 2013 بوده است.

تاثیر 4G بر رشد اشتغال

طبق اعلام بنیاد فناوری اطلاعات و نوآوری (TIF) به ازای هر یک درصد افزایش ضریب نفوذ پهن باند 2/0 درصد نرخ اشتغال افزایش می‌یابد. همچنین افزایش استفاده از پهن باند منجر به اشتغال مستقیم، غیرمستقیم و ثانویه می‌شود و توسعه و نگهداری شبکه، بازاریابی و فروش، ساخت تجهیزات و ...، شبکه فروش، شبکه تولیدکنندگان محتوا، تامین‌کنندگان تجهیزات و خدمات فنی و...، باز‌تزریق درآمد حاصل از افزایش اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در سایر حوزه‌ها از آثار آن است. از سوی دیگر پیش‌بینی می‌شود تا سال 2017 بیش از یک میلیون شغل جدید در اثر توسعه پهن باند همراه در آمریکا ایجاد شود و این در حالی است که این رقم در سال 2013 به 304 هزار شغل رسیده بود. طبق بررسی‌های

‌Criterion Economics، صرفه اقتصادی ناشی از گسترش ضریب نفوذ اینترنت پهن باند در سال 2007 در آمریکا معادل 22 درصد از کل صرفه اقتصادی برابر با 300 میلیارد دلار در سال بوده است. صرفه اقتصادی مصرف‌کننده یعنی خرید یک محصول توسط مصرف‌کننده با قیمتی کمتر از آنچه انتظار دارد. افزایش استفاده از پهن‌باند منجر به تسهیل ارائه سرویس‌ها و کاربردهای جدیدی مانند درمان از راه دور، سلامت همراه، جست‌وجوی اینترنت، تجارت الکترونیک، آموزش مجازی، خدمات جدید مالی و روش‌های جدید پرداخت و تجارت، سفارشی‌سازی محصولات، کاهش نیاز به انبارداری و بهینه‌سازی زنجیره تامین، رشد بخش خدمات و رشد درآمد کسب و کار می‌شود و در نتیجه افزایش میزان صرفه اقتصادی مصرف‌کنندگان را به دنبال دارد. طبق اعلام اتحادیه جهانی مخابرات (ITU)، با استفاده از اینترنت پهن‌باند شش درصد افزایش در صادرات شرکت‌های تولیدی رخ می‌دهد و منجر به 10 درصد افزایش فروش شرکت‌های خدماتی نیز می‌شود.

تاثیر 4G بر صرفه‌جویی و اصلاح الگوی مصرف

تاثیر توسعه پهنای باند بر صرفه‌جویی و اصلاح الگوی مصرف به‌طور خاص در بریتانیا بررسی شده است و بر اساس آن میزان خالص صرفه‌جویی در هزینه‌های خانوارهای انگلستان در سال 2024 با استفاده از پهن باند، 270 میلیون پوند در سال است. همچنین در همین سال 60 میلیون ساعت در سال برآورد میزان صرفه‌جویی در اوقات فراغت خانوارها در انگلستان در اثر استفاده از پهن باند به عنوان بستر اصلی دور‌کاری در سال و میزان خالص صرفه‌جویی در مصرف برق بخش تجاری در انگلستان در اثر استفاده از پهن باند نیز یک میلیارد کیلووات ساعت در سال برآورد شده است. در بررسی اثرات توسعه باند پهن در انگلستان، برآورد شده است میزان کاهش سفرهای درون‌شهری (به ویژه با خودرو شخصی) در انگلستان در اثر استفاده از پهن باند در سال 2024 به 3/2 میلیارد کیلومتر در سال برسد. همچنین 1/6 میلیون تن در سال میزان خالص کاهش در آلاینده‌های محیط زیست (به ویژه آلاینده‌های کربنی) در انگلستان در اثر استفاده از پهن‌باند و 5/3 میلیارد کیلومتر در سال برآورد میزان کاهش سفرهای کاری (به ویژه با خودرو شخصی) در انگلستان در سال 2024 برآورد شده است. موسسه آرتور د لیتل، مزایای استفاده از نسل چهارم به روایت صاحبان کسب و کار در آمریکا را افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها، توسعه کسب و کارهای جدید، افزایش رضایت شغلی کارکنان، افزایش رضایت مشتریان و پشتیبانی از روش‌های جدید انجام کار عنوان کرده است.

ویژگی‌های 4G

نسل چهارم فناوری تلفن همراه خدمات متمایزی را در کیفیت پهنای باند به مشترکان ارائه می‌کند، به طوری که بر بستر این فناوری، سرعت دانلود 10 تا 40 مگابیت بر ثانیه، سرعت آپلود بین یک تا 15 مگابیت بر ثانیه و مدت زمان پاسخگویی بین 50 تا 150 میلی‌ثانیه خواهد بود.

نسل چهارم تلفن همراه، دامنه کاربرد گسترده‌تری را در اختیار کاربران قرار می‌دهد و امکان ارائه بازی‌های آموزشی مبتنی بر واقعیت مجازی و آموزش تعاملی پیشرفته با استفاده از واقعیت مجازی را فراهم می‌کند.

هوشمندسازی جاده‌ها و کنترل ترافیک و کنترل و پایش وسایل نقلیه به صورت لحظه‌ای در سیستم حمل و نقل، ارائه آگهی‌های چندرسانه‌ای با کیفیت بالا و با توجه به موقعیت کاربر و خدمات واقعیت افزوده مبتنی بر مکان بر بستر خدمات مبتنی بر مکان، مشاهده و شنیدن محتوای چندرسانه‌ای با کیفیت بالا به طور همزمان روی تلفن همراه، تبلت و سایر وسایل الکترونیکی برای ارائه محتوای سرگرمی و استفاده از خدمات پزشکی از راه دور و ایجاد پرونده سلامت الکترونیک برای تمامی شهروندان در زمینه سلامت از ویژگی‌های آن به شمار می‌رود. با توجه به اطلاعات ارائه‌شده و بر اساس تجارب بین‌المللی، بخشی از اهداف اقتصاد مقاومتی با توسعه شبکه پهن باند محقق خواهد شد به طوری که ایجاد تحرک، پویایی و بهبود شاخص‌های کلان با افزایش نرخ رشد تولید ناخالص ملی، افزایش نرخ اشتغال، افزایش صرفه اقتصادی مصرف‌کنندگان و افزایش بهره‌وری و کارایی شرکت‌ها از طریق توسعه نسل‌های جدید فناوری تلفن همراه مبتنی بر باند پهن محقق می‌شود. از این بستر همچنین توانایی مقاومت در برابر عوامل تهدید‌زا با فراهم آوردن گسترده‌ترین لایه دسترسی به شبکه ملی اطلاعات، تکیه بر ظرفیت‌های داخلی با توسعه شبکه تامین‌کنندگان محتوای دیجیتال بومی، رویکرد جهادی با ایجاد تحرک در کسب و کارهای ایرانی، ایجاد زمینه برای فعالیت‌های جدید، مردم‌محوری با توانمند شدن بخش خصوصی با مدیریت هزینه‌ها، فراهم کردن فرصت برابر برای تمام مردم کشور در توسعه کسب و کار جدید، امنیت اقلام راهبردی و اساسی با بهینه‌سازی زنجیره تامین کالاهای اساسی، یافتن منابع جدید و متنوع، کاهش وابستگی به نفت با ایجاد اشتغال ثانویه ناشی از باز‌تزریق درآمدهای حاصل از اشتغال مستقیم و غیرمستقیم، افزایش درآمدهای غیرنفتی دولت و رشد و گسترش صنعت ICT به عنوان یک صنعت مولد و رو به رشد فراهم می‌شود. کاهش احتمال فساد اداری و افزایش شفافیت با گسترش دولت الکترونیکی، دانش‌محوری با توسعه کسب و کارهای الکترونیک به عنوان یک شاخص اقتصاد دانش‌بنیان و ارتقای سطح دانش عمومی و تخصصی جامعه به صورت عادلانه با افزایش دسترسی به آموزش همراه و سلامت همراه نیز از این بستر امکان‌پذیر است. در برنامه پنجم توسعه تکالیفی بر عهده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار داده شده که تحقق آنها بر بستر اهداف کمی شبکه ملی اطلاعات تعیین شده است. دسترسی کاربران ایرانی به پهنای باند 20 مگابیت بر ثانیه در شبکه ملی اطلاعات، انجام 80 درصد پرداخت‌ها به صورت الکترونیکی، ارائه الکترونیکی صد درصد خدمات دولت به دولت، اتصال 60 درصد از خانوارها و تمامی کسب و کارها به شبکه ملی اطلاعات و اینترنت تا پایان برنامه پنجم، کسب رتبه دوم منطقه‌ای سرانه پهنای باند و سایر شاخص‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات در پایان برنامه، به دست آوردن سهم دودرصدی صنعت ICT در تولید ناخالص داخلی تا آخر برنامه و اتصال تمامی دستگاه‌ها به شبکه ملی اطلاعات از جمله اهداف این شبکه است. از همین رو با افزایش باند پهن، رشد تولید ناخالص ملی کشور تا پایان برنامه پنجم جهش می‌یابد؛ افزایش 10‌درصدی در ضریب نفوذ فناوری اطلاعات موجب افزایش تولید ناخالص ملی به میزان 4/1 درصد در کشورهای پیشرفته و 2/1 درصد در کشورهای توسعه‌یافته می‌شود. در راستای توسعه این خدمات، اکوسیستم تلفن همراه نیز تغییرات زیادی یافته است به طوری که در حال حاضر بیش از 100 میلیارد برنامه کاربردی در سال در سطح دنیا دانلود می‌شود و اقتصاد برنامه‌های کاربردی بیش از 10 میلیارد یورو در سال تنها در اروپا درآمد ایجاد می‌کند. در سال 2013، نزدیک به 8/1 میلیون شغل تنها در بخش تولید محتوا و برنامه‌های کاربردی در جهان ایجاد شده است و افزایش نزدیک به 181‌درصدی در درآمد تولیدکنندگان محتوا و برنامه‌های کاربردی به عنوان فعالان عرصه فرهنگ تا سال 2020 را رقم خواهد زد. همچنین افزایش 22‌درصدی در سهم درآمد تولیدکنندگان محتوا و برنامه‌های کاربردی از کل درآمد ایجاد شده در اکوسیستم پهن باند همراه تا سال 2020 نیز رقم خواهد خورد. در این میان جونیپر تخمین زده است درآمد اپراتورها از فناوری LTE تا سال 2017 به بیش از 340 میلیارد دلار خواهد رسید و در حالی که هزینه به‌کارگیری LTE گران است اما نیاز کاربران به این شبکه، ارزش سرمایه‌گذاری روی آن را دارد. این موسسه تحقیقاتی تخمین زده است تا سال 2017 درآمدهای ناشی از سرویس‌های 4G/LTE به بیش از 340 میلیارد دلار برسد که 31 درصد بیش از مجموع درآمد کسب‌شده از همه سرویس‌های موبایل است و این در حالی است که در مقام مقایسه، درآمدهای LTE در سال 2013 به بیش از 75 میلیارد دلار رسید. با افزایش ضریب نفوذ سرویس‌های LTE و گوشی‌های هوشمند سازگار با این فناوری و دستگاه‌های متصل، اپراتورها ناگزیر به ارائه استراتژی‌های تعرفه‌گذاری برای راضی نگه ‌داشتن مشترکان و تامین نیازهای آنها در بازار رقابتی هستند. به طوری که در عین ارائه سرویس‌ها و خدمات جدید باید بتوانند هزینه‌های باند پهن را در سبد هزینه‌های خانوار نگه دارند و در عین حال به بهینه‌سازی ساختار خود بپردازند. بر همین اساس، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نخستین تعرفه خدمات باند پهن موبایل فارغ از تکنولوژی را هفته گذشته تصویب و ابلاغ کرد. این نهاد رگولاتوری در عین اینکه باید تعرفه مقرون به صرفه‌ای را برای مشترک در نظر بگیرد، باید مراقب هزینه‌های توسعه شبکه و همچنین خدمات باند پهن دیگری که بر بستر دیگر تکنولوژی‌ها عرضه می‌شود نیز باشد. از همین رو سقف تعرفه خدمات داده تلفن همراه برای سیم‌کارت‌های دائمی مستقل از فناوری برای هرگونه دیتای نسل ۲ و ۳ را به ازای هر کیلوبایت، نیم ریال تعیین کرد و بدین ترتیب تعرفه دیتای نسل ۲ به میزان 50 درصد کاهش یافت. پیش از این تعرفه مصوب برای هر کیلوبایت داده در شبکه GPRS و نسل سوم سیم‌کارت‌های دائمی از نیم ریال تا 14/8 ریال وجود داشت که به منظور یکسان‌سازی تعرفه در نسل‌های مختلف تلفن همراه، تعرفه جدید 5/0ریالی تصویب شد که از دی‌ماه سال جاری لازم‌الاجراست. اما این رقم، همه ماجرا نیست. بازار رقابتی و نیازهای مختلف مشترکان، به سمتی رفته است که اپراتورها بسته‌های پیشنهادی مختلفی را با هزینه و حجم‌های متفاوتی که به مراتب ارزان‌تر از سقف تعرفه تصویب شده است، ارائه می‌کنند.