پیش‌بینی فاجعه
برنامه‌ریزی برای ال‌نینو
گومات هین کدخدای روستایی در منطقه خشک شمال ولو - کم‌آب‌ترین استان اتیوپی - از روی نرده‌ها می‌پرد و با ناراحتی به مزرعه ذرت وارد می‌شود. او آهی کشیده و می‌گوید: گیاهان هیچ‌کدام غله ندارند.
گومات هین کدخدای روستایی در منطقه خشک شمال ولو -کم‌آب‌ترین استان اتیوپی- از روی نرده‌ها می‌پرد و با ناراحتی به مزرعه ذرت وارد می‌شود. او آهی کشیده و می‌گوید: گیاهان هیچ‌کدام غله ندارند. حتی برای مصرف حیوانات هم مناسب نیستند. امسال ال‌نینو بزرگ‌ترین پدیده آب و هوایی جهان باران را از مناطق وسیعی از آفریقا دور کرده است. مقامات اتیوپی می‌گویند کاهش برداشت محصول درست همانند سال‌های 1965 تا 1985 است که طی آن خشکسالی‌های پی در پی جان بیش از یک میلیون نفر از مردم کشور را گرفت و کلمه اتیوپی را با قحطی بیچاره‌کننده مترادف ساخت.
اکنون بیش از هشت میلیون نفر از مردم اتیوپی از گرسنگی رنج می‌برند. اما برنامه امنیت غذایی که حدود 10 سال است اجرا می‌شود باعث شده فقرا از گرسنگی نمیرند. این برنامه ثابت کرد چگونه آمادگی قبلی برای رویارویی با شرایط وخیم آب و هوایی می‌تواند تاثیرات منفی را کاهش دهد. در بزرگ‌ترین برنامه حمایت اجتماعی در آفریقا شش میلیون نفر از مردم اتیوپی یاد گرفته‌اند پنج روز در هر ماه را در فصل کم‌محصول به کارهای عمومی مانند حفر چاله‌های آب برای حیوانات یا مسطح کردن زمین‌ها برای کشاورزی بپردازند. در مقابل ماهانه به آنها 13 کیلو غلات و چهار کیلو حبوبات یا بهای نقدی آن پرداخت می‌شود. یک میلیون نفر دیگر که قادر به انجام چنین کارهایی نیستند نیز از این مزایا برخوردار می‌شوند.
کلمه ال‌نینو به معنای بچه مسیح به وسیله ماهیگیران پرو ساخته شد. آنها متوجه شدند که یک الگوی جهانی آب و هوایی که هر دو تا هفت سال یک بار اتفاق می‌افتد باعث می‌شود در ایام کریسمس صید آنها کاهش یابد. در زمان ال‌نینو آب‌های گرمی که در طول چندین سال در منطقه غربی و استوایی اقیانوس آرام جمع شده‌اند به سمت شرق حرکت می‌کنند. این رویداد هنگامی رخ می‌دهد که بادهای شرقی ضعیف شده یا تغییر جهت داده‌اند. اداره ملی جو و اقیانوس آمریکا پیش‌بینی می‌کند ال‌نینوی امسال قدرتمندترین پدیده از زمان ثبت وقایع آب و هوایی در سال 1950 باشد.
تاثیرات خوب یا بد آب و هوایی در بسیاری از نقاط زمین احساس خواهد شد. به طور میانگین منافع حاصل از ال‌نینو برای کشورهای ثروتمند بیشتر از ضررهای آن است. آب و هوای معتدل آنها باعث می‌شود مرگ و میر ناشی از موج گرم هوا یا سرمای شدید زیاد نباشد. تحقیقی که به وسیله صندوق بین‌المللی پول و دانشگاه کمبریج انجام گرفت نشان داد در سال‌های 1998-1997 ال‌نینوی قدرتمند اقتصاد آمریکا را به میزان 15 میلیارد دلار تقویت کرد که بخشی از آن به خاطر افزایش برداشت محصولات کشاورزی بود. کشاورزان ایالت میدوست از باران بیشتری بهره‌مند شدند. به گفته سلیمان هسیانگ از دانشگاه کالیفرنیا، افزایش کل درآمد حاصل از محصولات کشاورزی در کشورهای ثروتمند بسیار بیشتر از میزان کاهش درآمد در کشورهای فقیر است. یکی از اثرات مثبت ال‌نینو به ویژه برای آمریکا آن است که توفان‌های اقیانوس اطلس کمتر می‌شوند در حالی که فعالیت‌های توفان‌ها در اقیانوس آرام شدت می‌گیرد. اما در اندونزی جنگل‌های دچار خشکسالی آتش می‌گیرند. خشکسالی چندساله در جنوب شرقی برزیل شدت یافته است. اگر ال‌نینو توده هوای پرفشار کالیفرنیا را که مانع بروز توفان‌های زمستانی در چهار سال گذشته در
این ایالت شده است کنار بزند این ایالت از خشکسالی نجات پیدا می‌کند اما بارش‌های سنگین باران بر زمین‌های تشنه می‌تواند سیلاب‌ها و رانش زمین را به همراه داشته باشد. در هر صورت آنچه این ایالت بیش از هر چیز به آن نیاز دارد بارش برف در ارتفاعات سیراس است تا بتواند منابع آبی خود را حیاتی دوباره دهد اما با وجود گرمای حاصل از ال‌نینو احتمال بروز چنین رویدادی ضعیف است. تازه‌ترین ال‌نینوی قدرتمند در سال 1998-1997 اتفاق افتاد که جان 21 هزار نفر را گرفت و خسارات زیادی -بالغ بر 36 میلیارد دلار در سراسر جهان- به زیرساختارها وارد کرد. اما این نوع ال‌نینو معمولاً پس از چند ماه گرمای هوا بروز می‌کند و همین نشانه می‌تواند به دولت‌های آینده‌نگر هشدار دهد تا برای آن آماده باشند. طبق گزارش اندیشکده بریتانیایی «مرکز توسعه فرا‌دریایی» و مرکز جهانی کاهش فجایع و بازسازی، فقط 12 درصد از منابع مالی کاهش فاجعه‌های طبیعی در دو دهه گذشته صرف کاهش خطرات قبل از بروز آنها شده است. بیشتر منابع برای بازسازی و بهبود پس از بروز فاجعه مصرف می‌شوند. این در حالی است که هر دلار هزینه برای پیشگیری از خطر دو دلار در بازسازی صرفه‌جویی می‌کند.
اقدامات ساده‌ای در تقویت زیرساختارها مانند آنچه در اتیوپی اجرا شد می‌تواند از سرایت فاجعه جلوگیری کند. بهبود شبکه آب و فاضلاب احتمال بروز و گسترش بیماری اسهال پس از وقوع باران‌های سیل‌آسا را کاهش می‌دهد. استحکام پل‌ها بدان معناست که روستاها پس از وقوع سیل بدون غذا و دارو نخواهند ماند. طبق مقاله‌ای که سال 2011 به وسیله آقای هسیانگ و همکارانش نوشته شد تاثیرات منفی ال‌نینو به بروز بحران‌های اجتماعی منجر می‌شوند. این ارتباط و همبستگی در کشورهای فقیر شدیدتر است. اگرچه وجود رابطه علی-معلولی هنوز ثابت نشده است اما مسلم است که کمک به گروه‌های اجتماعی در آمادگی برای مقابله با فاجعه‌های طبیعی می‌تواند خطر تبدیل این فاجعه‌ها به قتل و غارت در کشورها را کاهش دهد.
پیشگیری به موقع
مکزیک هم‌اکنون منافع برنامه‌ریزی دقیق را مشاهده می‌کند. توفان پاتریشیا که ماه گذشته مناطق ساحلی این کشور را درنوردید قوی‌ترین توفان اقیانوس آرام در طول تاریخ بود که به نواحی خشکی برخورد کرد. شاید به آن دلیل که ال‌نینو توان آن را چندین برابر کرده بود. با وجود این ضررهای توفان از آنچه انتظار می‌رفت بسیار کمتر بود. از یک طرف سرعت عبور آن آنقدر زیاد بود که نتوانست امواج بزرگی در دریا ایجاد کند و فقط بخش‌هایی از روستاهای جنوب غربی مکزیک را تحت تاثیر قرار داد اما دلیل دیگر کاهش صدمات آمادگی دولت برای رویارویی با آن بود. بیش از سه هزار خانه در ایالت جالیسکو ویران شدند اما هیچ‌گونه تلفات جانی به بار نیامد چرا که ساکنان این منطقه به پناهگاه‌هایی انتقال یافته بودند که از قبل برای وضعیت اضطراری ساخته شده بودند. تقریباً یک‌چهارم سرزمین مکزیک در معرض آسیب توفان‌های استوایی قرار دارد و این کشور هر سال شاهد وقوع حدود 500 سیل است. در نتیجه حداقل 4 /0 درصد از بودجه فدرال برای آمادگی و مقابله با فجایع طبیعی اختصاص می‌یابد. این درصد در کشوری که هزینه‌های دولتی در آن پایین است
مقدار معقولی به نظر می‌رسد. هزینه بیمه در مقابل حوادث طبیعی می‌تواند برای دولت‌ها و افراد فقیر بسیار زیاد باشد. ابهام در تقاضا، مقررات ضعیف و فساد دولت‌های محلی نیز شرکت‌های بیمه را فراری می‌دهد. اما اگر هزینه خطرات شفاف شوند شرکت‌های بیمه نیز می‌توانند تشویق شوند در جهت کاهش آنها اقدام کنند. طرح‌های بیمه جمعی همانند طرح بیمه کارائیب در مقابل خطرات ناشی از حوادث می‌تواند هزینه‌های بیمه را کاهش داده و آن را مقرون‌به‌صرفه سازد. این طرح‌ها همچنین اطلاعات لازم را در اختیار دولت‌ها، شهروندان و مسوولان اداره بنادر و فرودگاه‌ها قرار می‌دهند تا برای بروز حوادث آماده باشند. از آنجا که فقرا نمی‌توانند پس از بروز بحران خسارت‌های خود را جبران کنند پیش‌بینی و کاهش خسارت ناشی از ال‌نینو قبل از بروز آن باید در اولویت کارها قرار گیرد.
منبع:اکونومیست
دیدگاه تان را بنویسید