واجب‌تر از نان شب

در آخرین هفته‌ای که اقتصاد ایران تحت تحریم‌های بین‌المللی قرار داشت، پنجمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت تحت‌الشعاع لغو قریب‌الوقوع تحریم‌ها برگزار شد. ولی‌الله سیف و علی طیب‌نیا، دو ژنرال اقتصادی دولت که جزو سخنرانان اصلی این همایش بودند، از دو زاویه مختلف به وضع نظام بانکداری ایران پرداختند؛ طیب‌نیا عمدتاً با ترسیم وضع موجود و سیف بیشتر با تمرکز بر چشم‌انداز آینده.

علی طیب‌نیا با اشاره به تنگناهای مالی موجود در اقتصاد ایران، مجموع بدهی‌های دولت به نظام بانکی و بانک مرکزی را بیش از 100 هزار میلیارد تومان دانست و گفت: «اگر بدهی شرکت‌های دولتی و نفت را هم به این رقم اضافه کنیم به حدود 270 هزار میلیارد تومان افزایش می‌یابد.» وزیر اقتصاد تصریح کرد: «رفع تنگنای اعتباری نظام بانکی از نان شب هم واجب‌تر است و حل و فصل مشکلات نظام بانکی یکی از اهداف دولت در پساتحریم است.» طیب‌نیا «راه‌اندازی بازار بدهی» را از جمله برنامه‌های دولت برای پرداخت بدهی‌ها به نظام بانکی برشمرد «تا این اوراق از سوی دولت به طور وثیقه در بانک مرکزی قرار بگیرد و بتواند نیاز مالی آن را تامین کند یا اینکه این اوراق در بازار سهام به فروش برسد».

برنامه‌های سیف اما ساختارگرایانه‌تر به نظر می‌رسید. رئیس‌کل بانک مرکزی از «پوست‌اندازی نظام بانکی با لغو تحریم‌ها» سخن گفت و با اشاره به چالش‌های پیش روی نظام پولی کشور گفت: «بازسازی نظام بانکی کشور با توجه به گشایش پسابرجام و مسائل موجود، چالشی بزرگ است. مهم‌ترین عامل در این چالش، لزوم بازنگری در نگرش‌ها و رفتار حرفه‌ای بانکداران ماست ضمن آنکه بانک مرکزی از ابتدای دولت تدبیر و امید، فاصله بین مطلوب و موجود را درک کرده است.»

به گفته او «به عنوان نخستین گام، بازسازی و بازآرایی بانک مرکزی به عنوان ناظر و تنظیم‌کننده روابط در نظام پولی کشور، در قالب طرح بانک مرکزی 1400 کلید خورده است.» طرحی که بر این فلسفه استوار است: «برای تحول در نظام بانکی، پیش از هر چیز باید مقام ناظر آن تحول یابد»؛ بنابراین ۵۴ طرح در نقشه راه بانک مرکزی 1400 تعریف شده که بیش از نیمی از آنها به بازسازی نهادی بانک مرکزی در حوزه‌های قانونی، مقرراتی و ارتباط آن با بازار پول مربوط است.