سیاست بازگرداندن درآمدهای صادراتی و تأثیر آن بر ثبات ارزی در ایران و ترکیه
در سال‌های اخیر، بازگشت ارز حاصل از صادرات به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های دولت‌ها در بازارهای نوظهور تبدیل شده است.
رپرتاژ آگهی: ایران و ترکیه به عنوان دو کشور همسایه با ساختار اقتصادی متفاوت، سیاست‌های ویژه‌ای برای مدیریت منابع ارزی خود اتخاذ کرده‌اند. مطالعه‌ای منتشر شده در ژوئن ۲۰۲۵ (arXiv, June 2025) نشان می‌دهد که این سیاست‌ها اثر مستقیمی بر ثبات نرخ ارز و جریان سرمایه در این کشورها داشته است.
چالش‌های ایران در بازگشت ارز صادراتی
ایران به دلیل محدودیت‌های بانکی بین‌المللی و تحریم‌ها با موانع جدی در بازگشت درآمدهای صادراتی روبه‌روست. این امر باعث افزایش فشار بر نرخ ارز داخلی و رشد بازار غیررسمی شده است. دولت ایران با وضع مقررات سختگیرانه، صادرکنندگان را ملزم به بازگرداندن ارز کرده است، اما اجرای این سیاست همچنان دشوار باقی مانده است.
-
مشکل انتقال ارز از طریق سیستم بانکی جهانی
-
افزایش هزینه‌های مبادلات غیررسمی
-
ریسک جریمه برای صادرکنندگانی که ارز را بازنگردانند
تجربه ترکیه در مدیریت درآمدهای صادراتی
ترکیه با وجود بحران ارزی سال‌های اخیر، رویکرد متفاوتی در مدیریت ارز صادراتی داشته است. این کشور با تشویق صادرکنندگان به سرمایه‌گذاری در داخل و ارائه تسهیلات بانکی، بخشی از فشار را کاهش داده است. طبق گزارش پژوهشی، بازگشت ارز در ترکیه به دلیل دسترسی به شبکه بانکی جهانی ساده‌تر از ایران بوده است.
راهکارهای پیشنهادی برای ایران
کارشناسان معتقدند ایران می‌تواند با تنوع‌بخشی به بازارهای هدف و تقویت صادرات غیرنفتی، بخشی از فشارهای ارزی را کاهش دهد. برای مثال، بررسی مراحل ورود به بازار ترکیه یا مطالعه صفر تا صد صادرات به ترکیه می‌تواند مسیرهایی برای جذب ارز باشد. در این زمینه، حمایت آراد برندینگ از صادرکنندگان نقش مهمی ایفا می‌کند.
مقایسه سیاست‌های ایران و ترکیه نشان می‌دهد که بازگرداندن ارز صادراتی یکی از ابزارهای کلیدی برای ثبات مالی است. با این حال، موفقیت در این زمینه نیازمند زیرساخت بانکی شفاف، همکاری بین‌المللی و ایجاد انگیزه‌های اقتصادی برای صادرکنندگان خواهد بود. ایران در صورت اصلاح سیاست‌ها و گسترش صادرات متنوع، می‌تواند اثرات مثبت مشابهی تجربه کند.
سؤالات متداول
چرا بازگشت ارز صادراتی در ایران دشوار است؟ به دلیل تحریم‌های بانکی و محدودیت در انتقال پول از طریق سیستم‌های بین‌المللی. ترکیه چه راهکاری برای مدیریت ارز صادراتی دارد؟ تشویق صادرکنندگان به سرمایه‌گذاری داخلی و ارائه تسهیلات بانکی برای کاهش فشار ارزی. چگونه می‌توان صادرات ایران را متنوع‌تر کرد؟ با توسعه صادرات غیرنفتی مانند زعفران، خشکبار و مصالح ساختمانی و ورود به بازارهای منطقه‌ای. نقش آراد برندینگ در این مسیر چیست؟ این مجموعه با آموزش و پشتیبانی از تجار، زمینه ورود آسان‌تر به بازارهای ترکیه و سایر کشورها را فراهم می‌کند.