درد لگن و باسن (سندروم پیریفورمیس) چگونه درمان می‌شود؟

 این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که عضله پیریفورمیس به عصب سیاتیک فشار وارد کند. این وضعیت ممکن است در اثر آسیب، تورم، اسپاسم عضلانی یا زخم در پیریفورمیس ایجاد شود. در اکثر موارد این حالت در طی چند روز تا چند هفته و با استراحت و به کار بردن درمان‌های ساده، رفع می‌شود.

سندروم پیریفورمیس چیست؟

سندروم پیریفورمیس یا درد لگن و باسن زمانی اتفاق می‌افتد که عضله پیریفورمیس به عصب سیاتیک فشار وارد کند و باعث التهاب شود. این عارضه می‌تواند باعث درد یا بی‌حسی در باسن یا پشت ساق پا شود. علائم درد لگن و باسن یا سندروم پیریفورمیس ممکن است در یک طرف یا هر دو طرف بدن ظاهر شوند.

پیریفورمیس یک عضله صاف و باریک است. از پایین ستون فقرات شروع شده، از باسن می‌گذرد و تا بالای ران ادامه می‌یابد. عضله پیریفورمیس در پایین تنه گسترش یافته و در واقع در تمام حرکات پایین تنه نقش دارد.

عصب سیاتیک معمولاً در زیر عضله پیریفورمیس قرار دارد. این عصب از نخاع خارج شده، به سمت باسن حرکت کرده و از پشت ساق پا به کف پا می‌رسد. عصب سیاتیک، طولانی ترین و بزرگ‌ترین عصب بدن است.

سندرم پیریفورمیس خیلی شایع نیست. دانشمندان بر این باورند که حدود ۰.۳ تا ۶ درصد کمردرد‌ها به دلیل سندرم پیریفورمیس ایجاد می‌شوند.

تفاوت بین سندرم پیریفورمیس و درد سیاتیک چیست؟

در هر دوی این شرایط، عصب سیاتیک تحت فشار قرار می‌گیرد، اما این دو عارضه با هم متفاوت هستند. فتق دیسک یا تنگی کانال نخاع می‌تواند باعث درد سیاتیک شود. مطابق گفته متخصصین دیسک کمر، در این صورت علائم معمولاً بر قسمت پایین کمر تأثیر می‌گذارد و از طریق باسن به سمت پا سرایت می‌کنند.

اما در سندرم پیریفورمیس، در اثر تحت فشار قرار گرفتن بخشی از عصب سیاتیک، علائم در باسن ایجاد می‌شوند. علائم ممکن است شبیه به درد سیاتیک باشد، اما این درد در یک نقطه متمرکز است.

علت سندرم پیریفورمیس چیست؟

هر چیزی که باعث شود عضله پیریفورمیس روی عصب سیاتیک فشار بیاورد می‌تواند باعث سندرم پیریفورمیس شود.

طبق آنچه که در این مقاله آمده است، شایع ترین علل سندرم پیریفورمیس عبارتند از آرتروز، شکستگی استخوان لگن، بورسیت، کشیدگی عضله همسترینگ، سیاتیک، پارگی لابروم مفصل ران و... است که برای درمان درد لگن و باسن خود باید اینگونه عارضه‌ها را درمان نمایید.

این مسائل می‌تواند ناشی از:

• بالا رفتن از پله‌ها، راه رفتن یا دویدن بدون تقویت عضله پیریفورمیس.

• آسیب رسیدن به لگن، باسن یا پا، در شرایطی مانند مانند سقوط یا تصادف رانندگی.

• داشتن ماهیچه‌های سفت به

• دلیل عدم فعالیت بدنی.

• بلند کردن اشیای سنگین و آسیب رساندن به عضله پیریفورمیس.

• گرم نکردن بدن قبل از ورزش یا انجام حرکات کششی نادرست.

• ورزش بیش از حد یا انجام حرکات تکراری، مانند دویدن در مسافت طولانی.

• نشستن برای مدت طولانی (مثلاً افرادی که زیاد سر کار می‌نشینند).

اما گاهی اوقات، نقص در آناتومی باعث سندرم پیریفورمیس می‌شود. پزشکان به این نوع، سندروم پیریفورمیس اولیه می‌گویند. به طور مثال ممکن است عصب سیاتیک در فردی به طور مادرزاد، از یک مسیر غیرطبیعی عبور کرده باشد. با اینکه ممکن است فردی با عصب سیاتیک یا عضله پیریفورمیس غیر طبیعی، متولد شده باشد.

روش‌های درمان

می‌توان برای درمان سندرم پیریفورمیس از روش‌های مختلفی استفاده کرد. برخی از این روش‌ها را فرد می‌تواند در خانه انجام دهد، اما برخی دیگر نیاز به حضور پزشک دارند یا اینکه باید توسط پزشک انجام شوند. روش‌های درمانی عبارتند از:

درمان‌های خانگی

هنگامی که علائم نسبتاً خفیف هستند، فرد می‌تواند موارد زیر را امتحان کند:

• گرما یا سرما درمانی

• ماساژ ناحیه باسن

• مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی بدون نسخه (NSAIDs). البته از این دارو‌ها نباید برای کاهش درد بعد از ورزش استفاده کرد. فرد باید از انجام فعالیت‌های بدنی مثل دویدن که درد را تشدید می‌کنند، خودداری کند.

• استراحت کردن

ورزش و انجام حرکات کششی

شما می‌توانید ورزش‌هایی را برای تقویت عضله پیریفورمیس، انجام دهید. این کار به کاهش گرفتگی و اسپاسم عضلانی کمک می‌کند.

چند نمونه از تمرینات کششی که ممکن است به تسکین علائم کمک کند عبارتند از:

• به پشت دراز بکشید و زانوها را خم کنید. مچ پای آسیب دیده را روی پای دیگر قرار دهید، ران سمت آسیب ندیده را بگیرید و به سمت قفسه سینه بکشید سعی کنید به مدت ۱۵ تا ۳۰ ثانیه در این وضعیت باقی بمانید.

• روش شکم دراز بکشید، ساعد‌های خود را روی زمین قرار دهید، سپس باسن را به آرامی از زمین بلند کنید و این وضعیت را ۱۵ ثانیه حفظ کنید.

• روی پهلوی آسیب ندیده دراز بکشید، زانو‌ها را در شکم خود جمع کنید و درحالی که پاشنه‌های خود را به یکدیگر چسبانده‌اید، پای بالایی را به سمت بالا حرکت دهید. سعی کنید ۲ ثانیه در این وضعیت بمانید.

فرد باید هر کشش را سه تا پنج بار تکرار کند. اگر قادر به ادامه دادن ورزش نیستید یا با انجام ورزش دچار درد می‌شوید؛ ورزش را متوقف کنید. سایر ورزش‌هایی که می‌توانند به شما کمک کنند شامل تمرین‌های اکستنشن و ابداکشن لگن می‌شوند که باعث تقویت باسن می‌شوند. پیاده روی می‌توانند به کاهش تنش عضلانی در کل بدن کمک کندو از اسپاسم عضلانی جلوگیری کند.

درمان‌های بالینی

اگر درد شدید باشد و با مرور زمان بدتر شود یا اینکه درمان‌های خانگی موثر واقع نشوند، فرد باید به پزشک مراجعه کند.

روش‌های درمانی مختلفی وجود دارند که می‌توانند به کاهش درد ناشی از سندرم پیریفورمیس کمک کنند. این موارد عبارتند از:

• تزریق بوتاکس که اسپاسم عضلانی را کاهش داده و باعث تسکین درد می‌شود.

• تجویز داروهای مسکن یا شل کننده‌های عضلانی. فرد باید در مورد خطرات و مزایای داروهای مسکن با پزشک خود صحبت کند، زیرا این داروها ممکن است اعتیادآور باشند.

• تزریق کورتیکواستروئید یا بی‌حسی.

• طب سوزنی.

• فیزیوتراپی وضعیت عضله پیریفورمیس را بهبود بخشیده و از تحلیل رفتن عضله در اثر عدم استفاده از آن، جلوگیری می‌کند.

آخرین راه درمان جراحی است، در این روش در عضله پیریفورمیس برشی ایجاد می‌شود که فشار کمتری به عصب سیاتیک وارد کند.

چگونه می‌توان از سندرم پیریفورمیس پیشگیری کرد؟

برای پیشگیری از سندرم پیریفورمیس می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

• به طور منظم ورزش کنید تا ماهیچه‌های خود را سالم نگه دارید.

• سعی کنید همیشه وضعیت بدن خود را در حالت مناسبی نگه‌دارید به ویژه در هنگام راه رفتن، نشستن و رانندگی کردن.

• به جای خم شدن، در حالتی که چمباتمه زده‌اید اشیا را از روی زمین بلند کنید. اشیای مورد نیاز خودتان را در دسترس قرار دهید.

• قبل از ورزش بدن را گرم کنید و بعد از آن تمرینات کششی انجام دهید.

• بعد از نشستن در مدت طولانی، راه بروید و حرکات کششی انجام دهید.

سندرم پیریفورمیس چقدر طول می‌کشد؟

سندرم پیریفورمیس با تغییر سبک زندگی و درمان‌های ساده به سرعت درمان می‌شود. علائم اغلب طی چند روز یا چند هفته بهبود می‌یابند. اما در صورتی که به خوبی از توصیه‌های پزشک پیروی نکنید، ممکن است این عارضه عود کند. اگر این عارضه شدید باشد یا اینکه به درستی درمان نشود، می‌تواند تا حد زیادی بر توانایی‌های فرد تاثیر بگذارد.