اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی

با توجه به اینکه وارد کردن اطلاعات نادرست یا تاخیر در ارسال اظهارنامه موجب اعمال جریمه برای مودی مالیاتی می‌شود قصد داریم در مورد اهمییت اظهار نامه در کاهش مالیات، نحوه تنظیم و ارسال و همچنین زمان ارسال اظهارنامه مطالبی را عنوان کنیم.

اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی چیست؟

اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی نوعی اظهارنامه است که برای تنظیم آن مودیان مالیاتی موظف هستند مبالغ سود و زیان معاملاتی که در سال انجام می‌دهند را محاسبه کنند و میزان آن را به سازمان امور مالیاتی گزارش کنند. بعد از محاسبه‌ی سود و زیان در یک دوره‌ی مالی مشخص لازم است 25 درصد از مبلغ آن مطابق اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی به عنوان مالیات به خزانه دولت واریز شود.  

به عبارت دیگر در اظهارنامه عملکرد مودیان مالیاتی حقیقی و حقوقی، میزان درآمدها، میزان هزینه‌های جاری، دارایی‌ها و سرمایه، بدهی و معافیت‌هایی که مشمول پرداخت مالیات می‌شود را گزارش می‌کنند. به جز این موارد لازم است اطلاعات شخصی، محل کسب و زندگی مودیان هم در اظهارنامه‌ عملکرد به طور دقیق وارد شود.

بازه‌ی زمانی گزارش عملیات و رویدادهای مالی بستگی به سال مالیاتی و مالی اشخاص حقیقی و حقوقی دارد. اما معمولا حداکثر زمانی که در اختیار مودیان قرار می‌گیرد سه ماه است و پرداخت مبلغ تعیین شده بعد از این بازه‌ی زمانی همراه با جریمه است.

چه کسانی موظف‌اند اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی را تکمیل کنند؟

یکی از سوالات متداول در مورد اظهارنامه عملکرد این است که چه کسانی باید اظهارنامه عملکرد تکمیل کنند. موارد زیر دسته‌بندی مشمولین ثبت و ارسال  اظهارنامه عملکرد است.

• افراد حقیقی موظف به تکمیل اظهارنامه عملکرد

مطابق ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم تمام افراد حقیقی که کسب و کار و درآمدی داشته باشند موظف هستند بر اساس سال مالی نتیجه‌ی رویدادها یا عملکرد مالی خود را تحت عنوان اظهارنامه عملکرد به سازمان امور مالیاتی تحویل دهند تا براساس اطلاعات درج شده در آن مبلغ مالیات مشخص شود. مودیان حقیقی تا خرداد ماه فرصت دارند اظهارنامه عملکرد سال قبل را تنظیم و ارسال کنند.

• افراد حقوقی موظف به تکمیل اظهارنامه عملکرد

همچنین مطابق ماده 110 قانون مالیات مستقیم کسانی که شرکت داشته باشند و شرکت آن‌ها به ثبت رسیده باشد هم موظف هستند اظهارنامه عملکرد را تکمیل و به سازمان امور مالیاتی تحویل دهند. لازم است افراد حقوقی به همراه اظهارنامه عملکرد، ترازنامه سود و زیان عملیات مالی را هم در مهلت مقرر شده به سازمان امور مالیاتی تحویل دهند. مودیان حقوقی تا پایان تیر ماه برای بارگزاری اظهارنامه عملکرد در سایت سازمان امور مالیاتی مهلت دارند.

مدارک مورد نیاز برای ارسال  اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی

اشخاص حقیقی و حقوقی برای تنظیم اظهارنامه عملکرد باید مدارک زیر را آماده کنند و به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند.  

1. صورت ترازنامه اشخاص حقیقی و حقوقی مشاغل گروه اول

مشاغل گروه اول کسب و کارهایی هستند که چندین دسته بندی دارند.  دسته اول کسانی هستند که مبلغ خرید و فروش کالاهای آن‌ها در سال قبل بیشتر از سی میلیارد ریال باشد یا اینکه مبلغ خرید و فروش کالاهای آن‌ها ده برابر درآمد مجموع مالیاتی بیشتر از سی میلیارد ریال باشد. 

دسته دوم افرادی هستند که کارت بازرگانی دارند و در زمینه‌ی صادرات و واردات فعالیت می‌کنند. اما دسته سوم مشاغل گروه اول صاحبان کارخانه، معادن، هتل، بیمارستان، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و صرافی و کلینیک‌های تخصصی و معادن هستند.

1. کسانی که می‌خواهند اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی را پر کنند باید صورت سود و زیان، میزان فروش داخلی و خارجی و مبلغ نهایی درآمد را هم به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

2. سومین مدرک مورد نیاز برای ارسال اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی گردش مالی کالاها و مواد اولیه است که در پذیرش اظهارنامه عملکرد تاثیرگذار است.

3. شرکت‌های تولیدی و خدماتی باید صورت قیمت تمام شده و خدمات را هم همراه با فرم اظهارنامه عملکرد ارائه کنند.

4. ارائه بهای تمام شده پروژه به ضمیمه فرم اظهارنامه در شرکت‌های پیمانکاری الزامی است.

5. برای ارسال اظهارنامه عملکرد افراد حقیقی و حقوقی باید شماره ثبت پلمپ دفاتر قانونی هم به آن ضمیمه شود.

6. مودیان مالیاتی حقیقی و حقوقی موظف هستند مالیات‌هایی که تحت عناوین مختلف مانند مالیات تکلیفی، مالیات ارزش افزوده و ... در طول سال پرداخت می‌کنند را همراه مدارک بریا سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

7. در اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی لازم است اطلاعات مربوط به محل کسب و آدرس مودیان مالیاتی هم به طور دقیق وارد شود.

شیوه تهیه اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی چگونه است؟

مطابق قانون مصوب برای ثبت اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی نیازی به مراجعه‌ی حضوری به ادارات سازمان امور مالیاتی نیست و مودیان مالیاتی در تمام کشور می‌توانند به صورت اینترنتی تمام اقدامات لازم را انجام دهند. مراحل ثبت نام و ارسال اظهارنامه عملکرد به صورت زیر است.

• مرحله اول: دانلود نرم افزار اظهارنامه مالیاتی

اولین قدم مودیان مالیاتی برای تنظیم اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی این است که وارد سایت سازمان امور مالیاتی به آدرس tax.gov.ir شوند و نرم افزار اظهارنامه مالیاتی را دانلود کنند.  

• مرحله دوم: دریافت نام کاربری، رمز عبور

در این مرحله می‌توانند راهنمای تکمیل اظهارنامه را مطالعه کنند و بر اساس آن نام کاربری و رمز عبور دریافت کنند و با استفاده از آن اطلاعات مورد نیاز را در سایت سازمان وارد می‌کنند.  

• مرحله سوم: تکمیل اطلاعات هویتی، حسابداری و مالی

برای تکمیل فرم لازم است اطلاعات هویتی مودی مالیاتی به طور کامل در سامانه وارد شود و پس از آن فیلدهای مربوط به اطلاعات مالی، اطلاعات حسابداری و اطلاعات مربوط به صفحه ترازنامه هم تکمیل شود. در نهایت کاربر اطلاعات مربوط به صفحه سود و زیان را هم باید تکمیل کند.

• مرحله چهارم: بررسی صحت اطلاعات و دریافت کد رهگیری

پس از تکمیل اطلاعات، کاربر می‌تواند پیشنویس را از لحاظ صحت اطلاعات وارد شده بررسی کند و در صورت درست بودن، آن را نهایی کند. با ارسال فرم الکترونیک کد رهگیری در اختیار مودی مالیاتی قرار می‌گیرد.

• مرحله پنجم: پیگیری وضعیت اظهارنامه عملکرد

در پایان مدارک و اسناد اظهارنامه عملکردی که ارسال شده باید بایگانی و ذخیره شود. مودی مالیاتی می‌تواند با دریافت کد رهگیری پس از مدتی وضعیت اظهارنامه عملکرد را به لحاظ قبول یا رد شدن پیگیری کند. همچنین بعد از انجام این مرحله امکان پرداخت قبض الکترونیکی هم از طریق سامانه برای کاربر فراهم می‌شود.  

لازم است بدانید مراحل ثبت و ارسال اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی یکسان است و تفاوت چندانی با هم ندارند.  

شیوه ارسال اظهارنامه عملکرد برای کسانی که شریک دارند به چه صورت است؟

یکی از مسائلی که در ارسال اظهارنامه عملکرد پیش می‌آید این است که افرادی که در کسب و کار خود شریک دارند چگونه باید نسبت به ارسال اظهارنامه اقدام کنند. دستورالعمل برای این افراد این است که هر کدام از شرکا جداگانه باید اقدامات لازم را برای ارسال اظهارنامه عملکرد را به طور دقیق انجام دهند.

فرصت اصلاح اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی چقدر است؟

یکی دیگر از نکات با اهمیت در مورد تکمیل اظهارنامه عملکرد این است که مودی یک ماه فرصت دارد نواقصی را که در فرم وجود دارد اصلاح کند. اگر طی این بازه‌ی زمانی مودیان به سایت سازمان امور مالیاتی مراجعه نکند و اصلاحات را انجام ندهد و ممیزین متوجه اشتباهات شوند، مشمول پرداخت مالیات علی الراس می‌شوند. یعنی ممیز مالیاتی می‌تواند با توجه به معیارها و دستورالعمل‌های مالیاتی، مبلغ مالیات را تعیین می‌کند که به این شیوه علی الراس گفته می‌شود.

مهلت ارسال اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی چقدر است؟

مطابق قانون زمان ارسال اظهارنامه عملکرد برای اشخاص حقیقی و حقوقی مطابق با سال مالیاتی تعیین می‌شود.  سال مالیاتی به یک سال شمسی گفته می‌شود که از 1 فرودین شروع می‌شود و تا 29 اسفند ادامه دارد. معمولاً سال مالیاتی اشخاص حقیقی تا پایان اسفند ماه است. پس مودیان حقیقی تا 31 خرداد فرصت دارند اظهارنامه عملکرد سال گذشته را تکمیل و ارسال کنند.

مهلت ارسال اظهارنامه عملکرد اشخاص حقوقی با اشخاص حقیقی ممکن است تفاوت مختصری داشته باشد. معمولاً مودیان مالیات حقوقی تا پایان تیرماه برای تکمیل و ارسال اظهارنامه فرصت دارند.

جریمه عدم ارسال اظهارنامه عملکرد چقدر است؟

مطابق ماده 192 قانون مالیات مستقیم مودیانی که طی بازه‌ی زمانی مشخص شده اظهارنامه عملکرد را تکمیل و ارسال نکنند به میزان 30 درصد از مبلغ مالیات جریمه می‌شوند. لازم است اطلاع داشته باشید که مبلغ جریمه دیرکرد ارسال اظهارنامه عملکرد یا عدم پرداخت مالیات در زمان معین شده به هیچ وجه قابلیت تخفیف یا بخشودگی ندارد و باید همراه با مالیات واریز شود.

مطابق قانون حتی افرادی که به طور دائم یا برای مدت زمان کوتاهی از پرداخت مالیات معاف شوند، بازهم موظف هستند اظهارنامه عملکرد را به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند. زیرا ارسال اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی که از مالیات معاف هستند باعث شفاف سازی می‌شود و از انجام اقدامات غیر قانونی و پولشویی پیشگیری می‌شود.

همچنین نحوه تنظیم و ارسال اظهارنامه عملکرد و کاهش مالیات با هم ارتباط دارند. زیرا به منظور تشویق مودیان مالیاتی برای ارسال به موقع اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی قوانین و دستورالعمل‌هایی در نظر گرفته شده است. مودیان مالیاتی که به مدت سه سال پشت سرهم اظهارنامه عملکرد را به موقع ارسال کنند و مبلغ مالیات تعیین شده را به حساب خزانه دولت واریز کنند، در پایان سال سوم می‌توانند 5 درصد مبلغ مالیات سه سال گذشته را تخفیف بگیرند.

نحوه رسیدگی به اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی توسط ممیزان مالیاتی چگونه است؟

پس از تکمیل و ارسال اظهارنامه عملکرد از سوی مودیان، نوبت به بررسی‌های ممیزان مالیاتی می‌رسد. میز مالیاتی به مدت یک سال بعد از ارسال اظهارنامه فرصت دارد آن را به طور دقیق مورد بررسی قرار دهد. پس از تایید هم ممیزان مالیاتی سه ماه فرصت ابلاغ به مودی مالیاتی حقیقی یا حقوقی دارند تا مودی اقدامات مربوط به پرداخت یا اعتراض به مبلغ مالیات را انجام دهد.

زیرا اگر مودی مالیاتی نسبت به مبلغ تعیین شده مالیات اعتراض داشته باشد، می‌تواند دلیل اعتراض را اعلام کند و درخواست بررسی مجدد اظهارنامه دهد. اما اگر اعتراضی نداشته باشد، باید ظرف مدت حداکثر سه ماه بعد از ابلاغ، مالیات متعلقه را پرداخت کند.

ضرورت استفاده از مشاوره مالی و مالیاتی چیست؟

امور مالی و مالیاتی یکی از دغدغه‌های با اهمیت افراد حقیقی و شرکت‌ها محسوب می‌شود. آشنایی با دستورالعمل‌ها و قوانین مالیاتی نیازمند اطلاعات و دانش تخصصی است. به همین دلیل بهتر است افراد حقیقی و حقوقی با کمک گرفتن از متخصصین و کارشناسان امور مالی و مالیاتی درگیر چالش‌های مالیاتی نشوند. 

دریافت مشاوره امور مالی و مالیاتی در اصفهان برای تکمیل اظهارنامه عملکرد اشخاص حقیقی و حقوقی اهمیت دارد. زیرا اطلاعات ناقص از قوانین مالیاتی موجب سوبرداشت از قوانین مالیاتی و تحمیل هزینه‌های دیرکرد و جریمه به مودیان حقیقی و حقوقی می‌شود.

اما کارشناسان و مشاوران امور مالیاتی با به عهده گرفتن کنترل و مدیریت امور مالی و ارائه پیشنهاداتی در چهارچوب قانون سعی می‌کنند مالیات کسب و کار را کاهش دهند و از بخشودگی‌های مالیاتی استفاده کنند.

 البته وظایفی که بر عهده مشاور مالیاتی قرار دارد، بستگی به صورت مالی کارفرما دارد. قطعاً افراد حقیقی و شرکت‌هایی که حجم فعالیت‌های آن بیشتر باشد نیاز به مشاوره‌های تخصصی‌تر دارند. فعالیت‌های مشاوران مالیاتی شامل مواردی نظیر برگزاری جلسات با کارفرما و کسب اطلاعات دقیق در مورد صورت‌های مالی، بدهی و درآمدها، تهیه و تنظیم اظهارنامه مالیاتی در زمان مشخص، برنامه ریزی برای سال مالی آینده و در نهایت ارائه گزارش‌های دقیق از عملکرد مالی و مالیاتی فرد یا شرکت است.

جمع‌بندی

اظهارنامه عملکرد یکی از انواع اظهارنامه است که مطابق آن افراد حقیقی و حقوقی موظف هستند گزارش فعالیت‌های مالی را طی سال مالیاتی در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار دهند. بر اساس اطلاعاتی که در اظهارنامه عملکرد افراد حقیقی و حقوقی درج می‌شود مبلغ مالیات تعیین و به مودی مالیاتی ابلاغ می‌شود. شرکت حسابداری در اصفهان به مودیانی که دانش تخصصی برای تکمیل و ارسال اظهارنامه ندارند کمک می‌کند تا مدارک را به موقع ارسال کنند و جریمه نشوند.