افغانستان زیر چکمه‌های طالبان

بر اساس داده‌های رسمی منتشرشده، ارزش کلی واردات و صادرات چین در نیمه اول سال جاری میلادی (۲۰۲۱) با پشت سر گذاشتن رشدی 1 /27درصدی در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته (۲۰۲۰)، رقمی معادل 07 /18 تریلیون یوآن (حدود 79 /2 تریلیون دلار) برآورد شده است. به گزارش ایرنا از رادیو بین‌المللی چین، بر اساس گزارش اداره کل گمرک چین، این رقم به معنای افزایش 8 /22درصدی ارزش کلی صادرات و واردات این کشور در مقایسه با سطح قبل از شیوع بیماری کرونا در سال ۲۰۱۹ میلادی است. بر این اساس، صادرات چین نسبت به سال گذشته (۲۰۲۰) جهشی 1 /28درصدی و واردات این کشور رشدی 9 /25درصدی را بر حسب واحد یوآن تجربه کرده‌اند. صادرات و واردات چین فقط در ماه ژوئن سال جاری میلادی در مقایسه با دوره مشابه در سال ۲۰۲۰ رشدی ۲۲درصدی داشته و ارزش آن 29 /3 تریلیون یوآن برآورد شده که این رقم به معنای افزایش برای سیزدهمین ماه متوالی بوده است. بر اساس این گزارش بیشترین صادرات و واردات چین به ترتیب با اتحادیه اروپا، آمریکا، ژاپن و اتحادیه «آ‌سه‌آن» بوده است.

بی‌ثباتی در افغانستان و افزایش آوارگان

کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان نسبت به افزایش درگیری‌ها و بی‌ثباتی در افغانستان هشدار داد و از احتمال وقوع یک جنگ داخلی تازه در افغانستان خبر داد. در این مدت، سه و نیم میلیون نفر از مردم این کشور آواره شده‌اند. پیشروی نیروهای طالبان در افغانستان به‌موازات خروج نیروهای نظامی آمریکا و دیگر کشورهای عضو ناتو از این کشور باعث بی‌ثباتی گسترده شده است. دامنه رویارویی‌های نظامی بین ارتش افغانستان و نیروهای طالبان در حال گسترش است. از احتمال وقوع یک جنگ جدید و فراگیر در این کشور سخن می‌رود. کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان نسبت به افزایش شمار آوارگان و پناهجویان افغان هشدار داده است. خبرگزاری آلمان به نقل از نهاد یادشده گزارش داد، از آغاز سال جاری تاکنون حدود ۲۷۰ هزار نفر از مردم افغانستان در کشور خود آواره شده‌اند. به این ترتیب تعداد کسانی که به علت جنگ و درگیری‌ها در افغانستان ناگزیر به ترک خانه و زادگاه خود شده‌اند، به بیش از سه و نیم میلیون نفر رسیده است. در پی آغاز روند خروج نیروهای نظامی آمریکا و سربازان ناتو از افغانستان در ماه می سال جاری، طالبان بر دامنه حملات خود به برخی از ولایات و نقاط مختلف این کشور افزوده‌اند. برخی از گزارش‌ها حکایت از آن دارند که از ماه می تاکنون، نیروهای طالبان موفق شده‌اند یک‌چهارم از دیگر مناطق این کشور را نیز تحت کنترل خود درآورند. گفته می‌شود که نیروهای طالبان در مراکز بسیاری از ولایات افغانستان نفوذ کرده‌اند. کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان علت فرار و آوارگی مردم را اوضاع وخیم امنیتی این کشور اعلام کرده است. به علت وجود بی‌ثباتی و افزایش رویارویی نظامی طالبان با ارتش افغانستان، بسیاری از مردم این کشور کار خود را از دست داده‌اند. ارائه بسیاری از خدمات اجتماعی نیز در اثر این درگیری‌ها متوقف شده است. پیش‌بینی می‌شود، تا زمانی که توافق صلح بین دولت افغانستان و طالبان امضا نشود، تعداد آوارگان و پناهجویان این کشور افزایش یابد. شبکه تحلیلگران افغانستان در کابل اعلام کرده است روزانه بسیاری از مردم این کشور برای نجات جان خود تلاش می‌کنند، خود را از مسیر ایران به شهر وان در ترکیه برسانند. سازمان‌های امدادگر مستقر در شهر وان اعلام کرده‌اند همه‌روزه حدود هزار نفر از شهروندان افغان وارد این شهر می‌شوند. طالبان در روزهای اخیر مردم شهرها را به تسلیم شدن دعوت کرده است تا از جنگ در شهرها جلوگیری شود و به آنکارا درباره برنامه نگه داشتن نیروهای خود در افغانستان پس از خروج نیروهای خارجی هشدار داد. امیر خان متقی، یکی از مقام‌های ارشد طالبان گفت: «اکنون که جنگ از کوه و دشت به دروازه شهرها رسیده است، طالبان نمی‌خواهد در شهرها درگیری داشته باشد. پس بهتر است هموطنان و علما از همه روش‌ها برای برقراری تماس برای دستیابی به راه‌حل منطقی برای جلوگیری از آسیب رساندن به شهرهایشان استفاده کنند.» وی در یک پیام صوتی که از سوی ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان در توئیتر منتشر شد گفت: «طالبان به همه ساکنان اطمینان می‌دهد افغانستان سرزمین مادری همه آنها خواهد بود و از آنها انتقامی گرفته نمی‌شود.» ارتش افغانستان که اکنون از پشتیبانی هوایی نیروهای آمریکایی محروم است تاکنون مقاومت کمی کرده است. گروه طالبان روز جمعه اعلام کرد در پی پیشروی‌های نظامی اخیر اکنون به ۸۵ درصد از خاک افغانستان مسلط شده است. با این حال دولت افغانستان این موضوع را تایید نمی‌کند. از سوی دیگر چند صد نفر از نیروهای مسلح هوادار محمد اسماعیل‌خان یکی از چهره‌های مبارز علیه اشغال شوروی برای جنگ با طالبان «جبهه مقاومت مردمی» را تشکیل داده و در هرات مستقر شده‌اند.

افزایش دوبرابری مرگ‌ومیر مهاجران به اروپا

سازمان بین‌المللی مهاجرت ملل متحد در گزارش جدیدی اعلام کرد شمار مهاجران و آوارگانی که در جریان سفرهای خطرناک دریایی به اروپا جان باخته‌اند، در سال جاری بیش از دو برابر شده است. به گزارش ایرنا به نقل از خبرگزاری آسوشیتدپرس و یورونیوز، این سازمان یادآور شد که دست‌کم یک هزار و ۱۴۶ نفر از ماه ژانویه تا ژوئن (دی ۹۹ تا خرداد ۱۴۰۰) در این مسیر جان خود را از دست داده‌اند. بر اساس اعلام سازمان مزبور، شمار افرادی که از راه دریایی به اروپا سفر می‌کنند افزایش یافته، اما این افزایش تنها به میزان ۵۶ درصد بوده است. مسیر مرکز مدیترانه در میانه لیبی و ایتالیا مرگبارترین مسیر برای مهاجران بوده و ۷۴۱ نفر را به کشتن داده است. این نهاد در گزارش خود همچنین خبر داد که مسیر خطرناک بعدی، امتداد اقیانوس اطلس بین غرب آفریقا و جزایر قناری اسپانیاست که دست‌کم ۲۵۰ نفر آنجا فوت شده‌اند. همچنین دست‌کم ۱۴۹ نفر در مسیر غرب مدیترانه به سمت اسپانیا جان باخته‌اند و دست‌کم شش نفر نیز در شرق مدیترانه به سمت یونان درگذشته‌اند. سازمان بین‌المللی مهاجرت اعلام کرد شمار مرگ‌ومیر مهاجران در جریان سفرهای دریایی به اروپا ممکن است بیش از این باشد، زیرا بسیاری از موارد غرق شدن قایق‌ها گزارش نمی‌شود و تایید رقم دقیق کشته‌شدگان در حوادث دیگر نیز دشوار است. سازمان‌های مدافع حقوق بشر هشدار داده‌اند که در فقدان عملیات تجسس دولتی و کشتی‌های امدادی به ویژه در مرکز مدیترانه، عبور مهاجران بسیار خطرناک‌تر می‌شود. دولت‌های اروپایی به‌طور فزاینده‌ای کشورهای شمال آفریقا را با منابع کمتری برای مدیریت عملیات امداد و تجسس حمایت می‌کنند. بر اساس اعلام سازمان بین‌المللی مهاجرت، تونس این‌گونه عملیات را در شش‌ماهه نخست سال ۲۰۲۱ به میزان ۹۰ درصد افزایش داده و مقام‌های لیبی بیش از ۱۵ هزار مرد، زن و کودک را پس از رهگیری به این کشور جنگ‌زده بازگردانده‌اند که این رقم سه برابر شمار افرادی است که در مدت مشابه سال گذشته به کشورشان بازگردانده شده‌اند.

سفری فراتر از سیاست

محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان در قالب مراسمی باشکوه و عظیم در حالی که هواپیماها در آسمان رنگ‌های پرچم عمان را ترسیم کردند و پرواز نمایشی انجام دادند و توپخانه سعودی ۲۱ توپ را در راستای خوشامدگویی به هیثم شلیک کرد از او استقبال کرد. همچنین سرود ملی دو کشور نواخته شد و بعد ولیعهد سعودی و سلطان عمان در خودرویی رسمی به سمت کاخ نیوم حرکت کردند. این اولین سفر خارجی هیثم بن طارق از زمان زمامداری‌اش محسوب می‌شود. عربستان شریک راهبردی مسقط در چند پروژه اقتصادی در عمان از جمله توسعه شهر اقتصادی «خزائن» و نیروگاه برق مستقل «صلاله ۲» به‌شمار می‌رود. به گفته مسوولان سعودی و عمانی، مسقط و ریاض قصد دارند که گذرگاهی مرزی به مسافت بیش از ۶۸۰ کیلومتر را تا پیش از پایان سال جاری میلادی افتتاح کنند که باعث تسریع و افزایش تبادل تجاری و سرمایه‌گذاری بین دو کشور خواهد شد. سایت «رأی‌الیوم» به نقل از برخی منابع عربی در ریاض نوشت که «مذاکرات عربستان و عمان روی تحولات وضعیت یمن در چارچوب تداوم تلاش دیپلماتیک فشرده مسقط برای حل بحران این کشور مطابق با توافق‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به منظور پایان دادن جنگ مداوم از سال ۲۰۱۴ میلادی، اجرای گفت‌وگوی مستقیم بین طرف‌های درگیر در این جنگ، حمایت از رسیدن کمک‌های بشردوستانه به ملت یمن، نتایج مذاکرات پرونده هسته‌ای ایران، پیشبرد مسیر همکاری کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس و تقویت همکاری دوجانبه بین ریاض و مسقط در همه زمینه‌ها از جمله راه‌های تقویت اقتصاد عمان متمرکز خواهد بود». سایت «الخلیج آنلاین» نیز به نقل از برخی منابع نوشت که مذاکرات هیثم بن طارق و مقامات سعودی روی تحولات یمن در چارچوب تلاش عمان برای پایان درگیری هفت‌ساله و آغاز گفت‌وگوی مستقیم بین طرف‌های درگیر برای بسترسازی جهت پایان دادن به وضعیت وخیم انسانی یمن متمرکز خواهد بود. سلطان‌نشین عمان روابط خوبی با ایران و جنبش انصارالله و روابطی قوی با ریاض دارد که می‌تواند تحول مثبتی را در چند پرونده دشوار ایجاد کند. «فیصل بن ترکی آل سعید» سفیر عمان در ریاض این سفر را «گواه درایت سران دو کشور و افق دید آنها در برخورد با رویدادهای منطقه‌ای و بین‌المللی و مرحله جدیدی از بالا بردن سطح تکامل بین دو کشور در زمینه‌های سیاسی، امنیتی، نظامی، اقتصادی، توسعه‌ای و انسانی دانسته و بر اهمیت تقویت همکاری در سطوح فرهنگی و گردشگری و ورزشی» تاکید کرده است. وی همچنین سفر سلطان عمان به عربستان را بیانگر «عمق روابط برجسته دوجانبه و همسویی طرح چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان و چشم‌انداز ۲۰۴۰ عمان در بسیاری از موارد دانسته است» که هدف از دو طرح متنوع‌سازی منابع درآمدی به جای نفت و افزایش سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی بیشتر است. وزیر خارجه عمان در این سفر و در گفت‌وگو با شرق‌الاوسط، در مورد روابط عمان با اسرائیل، اعلام کرد این کشور هرچند از پیمان‌های ابراهیم حمایت می‌کند، قصد برقراری روابط با اسرائیل، مانند امارات متحده عربی و بحرین را ندارد. او در مورد مساله اسرائیل و فلسطین گفت: «عمان به دستیابی به صلح عادلانه، جامع و پایدار مبتنی‌بر راه‌حل دو کشور معتقد است. ما سومین کشور خلیج‌فارس که روابط خود [با اسرائیل] را عادی‌سازی می‌کند، نخواهیم بود.»

اعلام دلایل ارتباط روسیه با طالبان

ضمیرکابولوف نماینده رئیس‌جمهوری روسیه در امور افغانستان گفت: ما از هفت سال پیش وضعیت موجود افغانستان را پیش‌بینی می‌کردیم و بنابراین مذاکرات با طالبان را در دستور کار قرار دادیم. به گزارش ایرنا، نماینده ویژه رئیس‌جمهور روسیه در افغانستان و مدیر بخش دوم آسیا از وزارت امور خارجه روسیه در گفت‌وگو با ریانووستی درباره اینکه چرا مسکو با طالبان ارتباط برقرار کرده است، اظهار داشت که مسکو چندین سال قبل از آغاز خروج کامل نیروهای ناتو از افغانستان، وخیم‌تر شدن وضعیت این کشور را پیش‌بینی کرده بود. کابلوف توضیح داد: خیلی زودتر هم آن را پیش‌بینی کردیم و بنابراین هفت سال پیش ما شروع به برقراری تماس با جنبش طالبان کردیم. وی تصریح کرد: «فراموش نکنیم که اکنون در مورد اقدامات تاکتیکی صحبت می‌کنیم.» کابلوف گفت: «اکنون تصور کنید که اگر هفت سال پیش ما نمی‌توانستیم با طالبان پل ایجاد کنیم، با آنها تماس بگیریم، نگرانی‌ها و منافع خود را برای آنها توضیح دهیم و غربی‌های شکست‌خورده را دنبال کنیم و آنها را انگ بزنیم، اکنون با چه کسی صحبت می‌کردیم؟ آنها مشکلاتی دارند، اما روسیه می‌تواند با هر یک از نیروها در افغانستان صحبت کند.» کابلوف گفت: بر اساس ارزیابی مسکو اقدامات نظامی در افغانستان می‌تواند دو ماه دیگر ادامه داشته باشد و طالبان قادر به کنترل چند استان دیگر خواهد بود. معاون دوم بخش آسیایی وزارت خارجه روسیه اظهار داشت: تنش‌های کنونی در اوضاع افغانستان در صورت مذاکرات دولت با طالبان قابل جلوگیری بود. وی گفت: فعالیت کنسولگری روسیه در مزارشریف به محض دریافت تضمین‌های امنیتی ازسرگرفته می‌شود. کابولوف افزود: هرگونه تلاش «طالبان» برای آسیب امنیتی به هم‌پیمانان روسیه برای آنها بسیار زیان‌بار خواهد بود.

♦♦♦

ایسنا: مقام ارشد سرویس اطلاعات داخلی انگلیس (MI5) به مردم این کشور هشدار داد نسبت به تهدید جاسوسی از سمت روسیه و چین به همان اندازه تهدید تروریسم هوشیار باشند و اینکه جاسوسان خارجی به دنبال دزدی تکنولوژی، اختلاف‌افکنی و حمله به زیرساخت‌ها هستند.

ایلنا: وزیر کشور پاکستان اعلام کرد کشورش به هیچ‌کس اجازه نخواهد داد که از خاک پاکستان، صلح در افغانستان و تمام منطقه را مختل کند و گفت: گفت‌وگو با طالبان به نفع همه است و ما صلح در کشور همسایه خود افغانستان را حمایت خواهیم کرد.

فارس: امیر قطر اعلام کرد تصمیم دارد اولین انتخابات مجلس شورا در تاریخ این کشور را در اکتبر ۲۰۲۱ برگزار کند و زمینه برای مشارکت تمامی طیف‌های جامعه در این انتخابات فراهم می‌شود.

ایسنا: وزیر خارجه اسرائیل در سخنرانی در نشست رسمی شورای امور خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل، پایتخت بلژیک با اشاره به روند عادی‌سازی روابط با کشورهای عربی گفت: سفارت ما در ابوظبی افتتاح شد و ما نوع جدیدی از صلح را با جهان عرب آغاز کرده‌ایم اما راه‌‌حل «دوکشوری» در حال حاضر عملی نیست و اگر کشور فلسطینی وجود داشته باشد، باید دموکراتیک و صلح‌طلب باشد.

فارس: جورج بوش، رئیس‌جمهور اسبق آمریکا، اقدام آمریکا و ناتو برای خروج از افغانستان را اشتباه خواند و مدعی شد عواقب این اتفاق به طرزی غیرقابل باور، بد خواهد بود و گفت: آغاز جنگ آمریکا علیه افغانستان در سال ۲۰۰۱ باعث پیشرفت در جامعه این کشور به‌ویژه در زمینه حقوق زنان و دختران در برابر وحشی‌گری طالبان شد.

مهر: ناو «کوئین الیزابت» بزرگ‌ترین رزم‌ناو انگلیس در نخستین ماموریت دریایی خود و پیش از راهی شدن به دریای چین جنوبی برای انجام ماموریت اصلی خود مبنی بر به چالش کشیدن پکن، برای انجام رزمایشی مشترک، در خلیج عدن به ناو هواپیمابر «رونالد ریگان» آمریکا پیوست.

ایرنا: «اولگ گاوریلوف» معاون رئیس دپارتمان مطبوعات و اطلاعات وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که تداوم استقلال، خطوط سیر متعدد و عمل‌گرایی را به عنوان زیربناهای سیاست خارجی، هنگام به‌روز‌رسانی مفهوم سیاست خارجی این کشور لحاظ خواهد کرد.

مهر: «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا در نشست فناوری‌های نوظهور جهانی کمیسیون امنیت ملی در مساله هوش مصنوعی گفت: چنانچه مسکو نتواند با هکرهای مستقر در خاک خود برخورد کند، آمریکا علیه آنها اقدام خواهد کرد و ما متحدان و همکاران خود را جهت نشان دادن عکس‌العمل علیه فعالیت‌های سایبری بدخواهانه و مخرب هماهنگ خواهیم کرد.

♦♦♦

افزایش اختلافات داخلی در یمن

ایسنا نوشت: تیم پیگیری توافق ریاض در دولت مستعفی یمن، شورای انتقالی جنوب را مسوول تاخیر در بازگشت دولت به عدن دانست. تیم پیگیری توافق ریاض در دولت مستعفی یمن اعلام کرد: شورای انتقالی جنوب یمن که مورد حمایت امارات است مسوول تاخیر در ازسرگیری فعالیت دولت در عدن است. این شورا در فعالیت نهادهای دولتی یمن کارشکنی می‌کند. ما متاسفیم که شورای انتقالی جنوب از تعهدات خود درباره توقف تنش‌ها و اجازه دادن به دولت برای ازسرگیری فعالیت خود برگشته است. این تیم تاکید کرد: ما به توافق‌های امضاشده با شورای انتقالی که شامل توقف تمام درگیری‌هاست پایبند هستیم. این شورا به صورت غیرقانونی در فعالیت دولت مداخله می‌کند.

دعوت برای احیای مذاکرات صلح

شرق نوشت: محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، در گفت‌وگویی تلفنی با اسحاق هرتزوگ، رئیس‌جمهوری جدید اسرائیل به مناسبت مراسم تحلیف او تبریک گفت. عباس، در این تماس «بر ضرورت دستیابی به آتش‌بس همه‌جانبه در غزه، کرانه باختری و قدس» تاکید کرد. رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین همچنین بر لزوم «برداشتن گام‌های عملی که شرایط را برای دستیابی به صلح عادلانه و همه‌جانبه ایجاد کند» تاکید کرد. هرتزوگ نیز عباس را در جریان تصمیم خود برای ازسرگیری گفت‌وگو بین دو طرف قرار داد. او در توئیتی نوشت: «من امشب با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، صحبت کردم و به او درباره تصمیم خود برای ازسرگیری و ادامه گفت‌وگو بین طرف‌های اسرائیلی و فلسطینی اطلاع دادم.»

مرگ کرونازدگان عراقی در آتش

ایران نوشت: تکرار تراژدی آتش‌سوزی در بخش کرونای بیمارستانی در عراق آن هم در فاصله کمتر از سه ماه از حریق مرگبار بیمارستان الخطیب بغداد، در اوج بحران شیوع «کووید 19»، مردم خشمگین را به خیابان‌ها کشاند و دولت را وادار به برکناری سه مقام محلی کرد. در آتش‌سوزی بیمارستان امام حسین (ع) شهر نصیریه دست‌کم 92 نفر جان باختند که شش نفر از آنها پرستار و کارکنان بیمارستان بودند. با توجه به شدت فاجعه، 21 جسد به دلیل سوختگی شدید غیرقابل شناسایی هستند. با توجه به اینکه گزارش‌های اولیه از این حادثه انفجار کپسول اکسیژن در بخش ایزوله ویژه کرونا را به عنوان علت نشان می‌دهد، انتقاد از کوتاهی مقامات عراقی برای تجهیز بیمارستان‌ها افزایش یافته است.

بازگشت رقیب آمریکا به افغانستان

همشهری نوشت: همزمان با خروج آمریکا از افغانستان و همچنین سیطره نظامی گروه طالبان بر بخش‌هایی از این کشور، بار دیگر نشانه‌هایی مبنی بر افزایش نفوذ میدانی و سیاسی روسیه در آسیای میانه به چشم می‌خورد؛ کشوری که همواره نسبت به انتقال دایره تنش از داخل افغانستان به حوزه کشورهای سابق جماهیر شوروی در مرزهای جنوبی خود نگران بوده است. هیات طالبان در جریان مذاکره با نمایندگان وی‍ژه پوتین بر عدم ایجاد تنش در مرز کشورهای جنوبی روسیه و همچنین حفظ امنیت نمایندگی‌های دیپلماتیک وابسته به این کشورها تاکید کرد. فرستاده ویژه روسیه در مذاکرات آستانه، هفته گذشته در سخنانی معنادار با اشاره به تحولات افغانستان گفت: خروج آمریکا پیامی روشن برای متحدان این کشور در منطقه، به‌ویژه کردهای سوریه به همراه دارد.