هفته سبز بورس

بازارهای مالی طی هفته گذشته، روزهای معاملاتی آرام‌تری را به سبب کاهش نگرانی‌ها در زمینه گسترش درگیری‌ها تجربه کردند. به‌طوری که نماگر اصلی بورس تهران موفق شد بخشی از روند نزولی هفته‌های گذشته را جبران کند و دوباره کانال دو میلیون واحد را پس بگیرد. همچنین دادوستدهای اسکناس آمریکایی نیز از ثبات قیمتی و آرامش در این بازار حکایت دارد. سکه امامی به سبب ثبات نرخ ارز و کاهش قیمت اونس جهانی طلا روندی کاهشی را پیش گرفته است. همچنین قیمت نفت نیز دوباره به کف کانال 80 دلار بازگشت که معامله‌گران این روند کاهشی را ناشی از افزایش نگرانی‌ها در مورد تقاضای چین تلقی می‌کنند.

آتش‌بس بورس؟

بورس تهران طی دادوستدهای هفته گذشته با رشد چهاردرصدی به کار خود پایان داد. شاخص کل هم‌وزن نیز با افزایش پنج‌درصدی هفته پرنوسان خود را به پایان رساند. پس از افت هیجانی بازار سهام در پی تحولات غزه به نظر می‌رسد، اکنون بورس تهران در حال تجدید قواست. اما چشم‌انداز بلندمدت این بازار با هاله‌ای از ابهام روبه‌رو است. چرا که با وجود ارزنده بودن، محرک خاصی نداشته و بیشتر تحت تاثیر تصمیمات نادرست و ناگهانی دولت است. اکنون بورس تهران بیشتر از آنکه ترکش جنگ را خورده باشد، از دولت و سیاستگذاری‌های بی‌منطق او، تاثیر می‌پذیرد. با وجود این، کاهش شدید نماگر اصلی بازار سهام، به پایین‌تر از محدوده دو میلیون تومان سبب شد خریداران بسیاری دست به ماشه شده و اقدام به خرید سهام کنند. از همین‌رو، نوسانات مثبت در بازار سهام طی هفته اخیر مشاهده شد. بورس تهران که نمادهای بزرگ آن صادرکنندگان دارایی پایه هستند، از بازار جهانی نیز با وزن کمتری تاثیر می‌پذیرد. طی هفته گذشته با انتشار داده NFP آمریکا که مقدار آن کمتر از انتظارات بود، شاخص دلار افت شدیدی را تجربه کرد. همچنین انتظارات در مورد افزایش نرخ بهره در آمریکا نیز کاهش یافته است که همین امر سبب شد کامودیتی‌ها نوسان مثبتی را تجربه کنند. با وجود آنکه توقع سرمایه‌گذاران در زمینه افزایش نرخ بهره از سوی بانک مرکزی آمریکا کاهش یافته است، اما همچنان چشم‌انداز قیمت‌ها در بازار جهانی نیز با ابهاماتی همراه است. از سوی دیگر، بازار سهام ایران وزن بسیار بالایی به متغیرهای اقتصادی می‌دهد و در ایران نیز تصمیمات دولت چندان شفاف نیست. سیاست بانک مرکزی در زمینه تثبیت نرخ دلار و اتخاذ سیاست‌های انقباضی سبب شده سرمایه‌گذاران استقبال کمتری از بازار سهام کنند. بورس، دنبال بهانه می‌گشت تا دوباره روند نزولی را در پیش بگیرد. چرا که بازاری که محرکی نداشته باشد، نمی‌تواند دوام بیاورد. بورس نیز در برابر تندباد حوادث تاب‌آوری کمتری دارد و با هر اخبار منفی دوباره می‌تواند روندی کاهشی در پیش بگیرد. بازار سهام از دولت دل خوشی ندارد. تصمیمات یک‌شبه در مورد عرضه محصولات در بورس کالا و عدم شفافیت سیاسی در موضوع جنگ غزه همچنان ریسک بازار سرمایه را افزایش داده است.

تابلوی معاملات نیز، نشان می‌دهد که بازار رنگ و بوی رونق گرفته است. اما ادامه‌دار بودن این رونق در گرو متغیرهایی است که به آن اشاره شد. ارزش معاملات خرد طی هفته جاری اندکی بهبود یافت و در روز سه‌شنبه پس از 42 روز متوالی به بالای پنج هزار میلیارد تومان رسید. همچنین میانگین‌های متحرک ارزش معاملات خرد پنج‌روزه از میانگین متحرک ارزش معاملات 20روزه عبور کرد و به بالای این میانگین متحرک رفت. دو میانگین متحرک ارزش معاملات خرد حکایت از آن دارد که بازار سرمایه می‌تواند دوباره روزهای پررونقی را تجربه کند. این امر در صورتی به وقوع می‌پیوندد که مفروضات اقتصادی تحلیلگران تغییر چشمگیری داشته باشد.

علاوه بر تابلوی معاملات قراردادهای اختیار معامله نیز در بازار سهام، حکایت از رونق نسبی معاملات دارد. قراردادهای اختیار معامله ایران‌خودرو جزو پرمعامله‌ترین قراردادهای این بازار هستند. قرارداد «ضخود 9015» طی معاملات هفته گذشته بازدهی بیش از 80درصدی را به ثبت رساند. همچنین، قرارداد «طخود 9014» که جزو معدود قراردادهای اختیار معامله فروش پرمعامله بازار است، افت نزدیک به 40درصدی را تجربه کرد.

بازار سهام، به لحاظ بنیادی عملکرد قابل قبولی دارد. با وجود آنکه طی سال جاری، نرخ دلار نوسان شدیدی را به ثبت نرسانده است، اما گزارش‌های ماهانه و فصلی شرکت‌ها از کارنامه سبز نمادهای بورسی از ابتدای سال حکایت دارد. همچنین این گزارش‌های خوب سبب شده نسبت قیمت به سود بازار تعدیل قابل توجهی را تجربه کند و در برخی از روزها این نسبت به حوالی 6 /6 واحد برسد. نسبت قیمت به سود آینده‌نگر بازار نیز در محدوده 2 /5 واحد قرار دارد که نسبت به محدوده‌های تاریخی این نسبت در کف P /E آینده‌نگر چند سال اخیر قرار دارد. اما ارزندگی تنها معیار برای خرید سهام در بازار نیست. در شرایطی که اطمینان از آینده بسیار کم است و عمده تحلیلگران نسبت به مفروضات تحلیلی خود اطمینان کافی ندارند، احتمال آنکه بازار به پایین بودن P /E توجه کند، بسیار کم است. چرا که خود بازار نیز بدون توجه به میانگین تاریخی این نسبت، عدد پایینی را برای P /E در نظر می‌گیرد و انتظار رشد قیمتی را ندارد. این در حالی است که گزارش‌های ماهانه مهرماه نیز برای بازار چنگی به دل نمی‌زند و سرمایه‌گذاران را در کوتاه‌مدت دلسرد کرده است. اگر سیاستگذار به دنبال شفافیت در بازار نباشد و همواره ریسک‌های جدیدی را در بازار ایجاد کند، بازار حساسیت بیشتری نشان خواهد داد. با وجود همه نااطمینانی‌ها، تنها نمادهای کوچک بازار موفق شدند خود را از منجلابی که به وجود آمده است نجات دهند. بازدهی شاخص هم‌وزن از ابتدای سال گویای این موضوع است. این نماگر ثانویه بازار از ابتدای سال جاری تاکنون بازدهی 19درصدی را به ثبت رسانده است.

سقوط سهمگین نفت

قیمت نفت برنت به دلیل کاهش عرضه از سوی تولیدکنندگان بزرگ اوپک نظیر روسیه و عربستان روند صعودی پرقدرتی را آغاز کرده بود و جنگ غزه نیز روند افزایشی مذکور را تشدید می‌کرد. برخی از معامله‌گران دستیابی به هدف 100دلاری برای نفت را دور از دسترس نمی‌دانستند. اما طی هفته قبل، به دلیل نگرانی‌ها در مورد تقاضای ضعیف چین، بهای هر بشکه نفت برنت، از محدوده 84 دلار به 81 دلار رسید و بازدهی منفی 4 /3درصدی را طی مدت مذکور به ثبت رساند. سرمایه‌گذاران در حال حاضر بر روی داده‌های تجاری چین متمرکز شده‌اند و این موضوع معیار تصمیم‌گیری معامله‌گران، در مورد نفت شده است. نفت وست تگزاس اینترمدییت آمریکا نیز با کاهش 03 /0درصدی از 80 دلار به 77 دلار رسید. با این حال، بخشی از نوسانات مثبت اما اندک دو شاخص نفتی، به دلیل تمدید داوطلبانه کاهش عرضه نفت از سوی روسیه و عربستان سعودی تا پایان سال میلادی بوده است. با وجود آنکه این خبر همانند گذشته می‌توانست قیمت نفت را با نوسان مثبت شدیدی همراه کند، اما حمایت روسیه و عربستان از طلای سیاه نتوانست در برابر داده‌های چین قدرت‌نمایی کند. همچنان معامله‌گران بر تقاضای دومین مصرف‌کننده نفت در جهان متمرکز هستند. با وجود آنکه این کشور داده‌های صادرات و واردات خود را منتشر کرده است. اما به نظر می‌رسد معامله‌گران به دنبال داده‌های CPI یا تورم هستند که در روز پنجشنبه منتشر می‌شود.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز در مورد جنگ غزه، اصطلاح مکث‌های کوچک تاکتیکی را به کار برده است. اما با وجود فشارهای بین‌المللی زیر بازار آتش‌بس عمومی نرفته است. همچنین عربستان سعودی نیز تولید نفت خود را در ماه دسامبر به 9 میلیون بشکه کاهش داده است. روسیه نیز به کاهش 300 هزاربشکه‌ای صادرات نفت خود ادامه می‌دهد. هرچند همچنان تحولات در جهت حمایت از نفت است، اما اگر نگرانی‌ها در مورد داده‌های چین برطرف شود، می‌توان دوباره نفت را در سطح بالای قیمتی مشاهده کرد. علاوه بر تحولات چین، کاهش تحریم‌های آمریکا علیه ونزوئلا نیز سبب شده این کشور با شرکت‌های میدان نفتی و گازی وارد مذاکره شود که می‌تواند بخشی از کمبود عرضه در بازار جهانی نفت را جبران کند.

دلار آرام گرفت

با آرام گرفتن سطح تنش‌ها در خاورمیانه و عدم گسترش درگیری و اعلام بی‌طرفی ایران در جنگ غزه، بازار ارز نیز دامنه نوسان خود را کوتاه‌تر کرده و در کانال 51 هزار تومان باقی ماند. به عقیده برخی از معامله‌گران کاهش تب‌وتاب بازار به دلیل کاهش انتظارات تورمی و اعلام آمارهای پولی و بانکی است. آمارهای پولی نشان می‌دهد که بانک مرکزی با سیاست‌ها و ابزارهای پولی خود توانسته تا حدودی افسار رشد نقدینگی را بکشد. بازار ارز نیز نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و دوباره به حال سکون خود بازگشته است. به نظر می‌رسد تا زمانی که اخبار جدیدی مبنی بر گسترش درگیری‌ها و تنش ایران و غرب منتشر نشود، احتمالاً بازار ارز در محدوده‌های قیمتی فعلی نوسان خواهد داشت. اما تجربه سال‌های گذشته نشان داده است که در نیمه دوم سال دامنه نوسان نرخ ارز افزایش می‌یابد. از این‌رو باید منتظر تحولات نیمه دوم ماند. اینکه آیا دوباره نرخ ارز می‌تواند کانال قیمتی فعلی را تعویض کند یا خیر؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد که با وجود ثبات نرخ دلار در فصل گرم سال و ثبت میانگین قیمتی 49 هزار تومان برای تابستان، اما به نظر می‌رسد معاملات پاییز، میانگین قیمت اسکناس آمریکایی را از کانال 49 هزار تومان افزایش داده است. به‌طوری که میانگین قیمت دلار از ابتدای پاییز تا لحظه تنظیم این گزارش، 50 هزار و 800 تومان بوده است. به عقیده برخی از تحلیلگران با توجه به تورم 18درصدی از ابتدای سال، این تغییر قیمت چندان دور از انتظار نبوده و احتمالاً بازارساز نیز برای سرکوب قیمتی تلاشی نخواهد کرد. در صورتی که سیگنال‌های نگران‌کننده‌ای بازار دلار را تحت تاثیر قرار دهد نیز، بازار ارز می‌تواند وارد کانال‌های جدید قیمتی شود که احتمالاً آخرین‌بار در بهار سال جاری با آن مواجه شده است. عدم پذیرش آتش‌بس عمومی از سوی نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیز می‌تواند نگرانی‌ها را در خصوص تنش‌های ایجادشده در خاورمیانه افزایش داده و از قیمت دلار حمایت کند.

ریزش آوار اونس و دلار بر سکه

سکه امامی که سه روز ابتدایی هفته را در کانال 29 میلیون تومان سپری کرد، در دو روز پایانی و تا لحظه تنظیم این گزارش، دوباره به کانال 28 میلیون تومان بازگشت. آرامش بازار ارز و بازگشت ثبات به این بازار سبب شد بازار سکه نیز به این موضوع واکنش نشان دهد. علاوه بر این، بازار سکه تحت تاثیر اونس جهانی طلا نیز قرار گرفت. قیمت هر اونس طلا که طی هفته‌های گذشته تحت تاثیر نگرانی‌ها در مورد گسترش جنگ غزه قرار گرفته بود و وارد کانال دو هزار دلار شد، اکنون به اصلاح قیمتی قابل توجهی به محدوده هزار و 967 دلار رسید. برخی از تحلیلگران معتقدند که طلا می‌تواند اصلاح قیمتی شدیدتری را تجربه کرده و دوباره کانال هزار و 800 دلار را به خود ببیند. اما برخی دیگر، بدون نتیجه ماندن نشست فدرال‌رزرو را عاملی برای رهایی اونس از روند نزولی می‌دانند. عدم افزایش نرخ بهره از سوی بانک مرکزی آمریکا و ثابت ماندن نرخ بهره در محدوده 5 /5 درصد و آمارهای ضعیف اشتغال که طی هفته گذشته منتشر شد، می‌تواند اونس طلا را دوباره در محدوده‌های بالای قیمتی حفظ کند. همچنین طی سال‌های آینده نیز توقف چرخه افزایش نرخ بهره و افزایش تمایل به کاهش نرخ بهره می‌تواند اونس جهانی طلا را از زیر بار فشار نزولی برهاند. مجموع متغیرها و مفروضات فوق در نهایت سبب شد روند نزولی سکه از ابتدای هفته گذشته آغاز شود و در صورتی که دلار روند خنثی را در پیش گرفته و سناریوی اصلاح بیشتر اونس جهانی تقویت شود، سکه دوباره می‌تواند کاهش قیمتی بیشتری را تجربه کند.