توقف مذاکره ایران و آمریکا
آیا قدرت‌های اروپایی توافق هسته‌ای ایران را زیر پا می‌گذارند؟
گاردین در گزارشی نوشت: پیش‌بینی می‌شود بریتانیا و دیگر قدرت‌های اروپایی زمانی که تایید کردند قصد ندارند تحریم‌های استفاده از موشک‌های تهران را در اکتبر امسال، همان‌طور که در توافق لازم است، لغو کنند، برای اولین بار برنامه‌های خود را برای نقض توافق هسته‌ای ایران در سال ۲۰۱۵ اعلام کنند. آن‌گونه که ایلنا گزارش داده: دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ آمریکا را از توافق هسته‌ای خارج کرد، اما آلمان، فرانسه و بریتانیا همچنان در توافق باقی ماندند و ایران با نقض محدودیت‌های توافق‌شده در مورد کیفیت و کمیت اورانیوم غنی‌شده به خروج آمریکا از این توافق پاسخ داد. تصمیم قدرت‌های اروپایی برای نقض این توافق خطرناک است؛ زیرا مشخص نیست تهران در زمانی که به توانایی تولید اورانیوم غنی‌شده با درجه بالا نزدیک است، چه واکنشی نشان خواهد داد. توجیهی که دیپلمات‌های اتحادیه اروپا و انگلیس به آن اشاره کردند شامل نقض توافق از سوی ایران، که به‌طور رسمی به عنوان برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) شناخته می‌شود، فروش هواپیماهای بدون سرنشین ایران به روسیه و انتقال احتمالی موشک‌های بالستیک ایران در آینده به روسیه بود. رافائل گروسی، مدیرکل سازمان انرژی اتمی، هفته گذشته اعتراف کرد که توافق بر سر نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران بسیار محدود و پراکنده شده است. نمایندگان مجلس ایران نسبت به نصب برنامه‌ریزی‌شده حدود ۱۰ دوربین امنیتی در کارگاه تولید سانتریفیوژ در یکی از سایت‌های اصفهان اعتراض داشتند.
پیوستن رسمی ایران به سازمان همکاری شانگهای
شبکه خبری بلومبرگ در گزارشی درباره پیوستن رسمی ایران به سازمان همکاری‌های شانگهای به‌عنوان یک عضو کامل، آن را نشان‌دهنده تمایل سایر کشورها برای تعامل با تهران دانست. به گزارش این شبکه جمهوری اسلامی ایران روز سه‌شنبه 13 تیر به‌طور رسمی به سازمان همکاری شانگهای ملحق شد که گامی دیگر در جهت پایان دادن به انزوای جهانی خود با ایجاد روابط گر‌م‌تر با روسیه و چین به‌شمار می‌آید. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: عضویت ایران در حالی از سوی نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند اعلام شد که وی رئیس اجلاس سران کشورهای عضو سازمان شانگهای -که به صورت ویدئو‌کنفرانس در دهلی‌نو برگزار شد- بود. این، اولین‌باری بود که شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه پس از تلاش ماه گذشته مسکو برای سرکوب شورش گروه واگنر در یک نشست مشترک با یکدیگر حضور داشتند. نارندرا مودی، رهبر هند، در سخنان خود در افتتاحیه این نشست خاطرنشان کرد که ملحق شدن کشورهای جدید به سازمان شانگهای بر اهمیت این گروه تاکید می‌کند. وی گفت که امنیت منطقه‌ای، اقتصاد، امنیت غذایی، تغییرات آب‌و‌هوایی و وضعیت افغانستان نیز در دستور کار این نشست قرار داشت. بلومبرگ در گزارش خود افزود: ایران که به تدریج از انزوای دیپلماتیک خارج شده است در حال ایجاد یک اتحاد نظامی کلیدی با روسیه است که به دنبال دفاع هوایی از آن نیز هست، همزمان روابط خود را با عربستان سعودی احیا می‌کند، متحدانش در حال پرتاب موشک به سمت اسرائیل هستند و به غنی‌سازی اورانیوم ادامه می‌دهد. عضویت ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای -گروه امنیتی منطقه‌ای- که از سوی چین تاسیس شده است، نشانه دیگری است از اینکه کشورها مایل به تعامل با تهران هستند.
مطالبه مجلس برای اطلاع از جزئیات قرارداد ۲۵ساله
با ادامه‌دار شدن سکوت دولت‌های ایران و چین درباره جزئیات برنامه ۲۵ساله راهبری مشترک ایران و چین، اخیراً یکی از نمایندگان مجلس درباره ورود نکردن مجلس به این قرارداد واکنش نشان داد؛ چراکه معتقد است دولت، مجلس را محرم نمی‌داند تا نمایندگان را در جریان جزئیات این توافق‌نامه استراتژیک ۲۵ساله فی‌مابین دو کشور قرار دهد. محمدرضا صباغیان، نماینده مردم یزد، دراین‌باره در صحن علنی گفت که «مجلس و نماینده‌ای که از مذاکرات برجام و تفاهم‌نامه با چین بی‌خبر است، نماینده مجلس نیست. مجلس هیچ‌کاره و بی‌کاره است...». او مقصر این رفتار دولت و بی‌اعتمادی نسبت به مجلس را قالیباف دانست که به نظر او «مجلس را به این روز انداخته است». آن‌گونه که شرق گزارش داده: البته دیگر نمایندگان نیز خود را محق می‌دانند که در جریان جزئیات امر قرار بگیرند؛ اما ظاهراً دولت بنا به دلایلی صلاح نمی‌داند مجلسی‌ها از جزئیات این قرارداد راهبردی مطلع شوند. هرچند به گفته برخی از نمایندگان طبق قانون اساسی هرگونه قرارداد باید از نظر مجلس بگذرد و به اعتقاد آنها دولت رئیسی و روحانی دراین‌باره از قانون عدول کرده و با رفتار فراقانونی خود این حق را از نمایندگان ملت دریغ کرده‌اند! همین امر باعث شد که شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، به «شرق» وعده پیگیری این موضوع را بدهد که کمیسیون متبوعش وزیر خارجه را برای ادای توضیح به کمیسیون احضار کند و در صورتی که توضیحات دستگاه دیپلماسی قانع‌کننده نباشد، رئیس‌جمهوری را ملزم به پاسخگویی در این باره به مجلس و مردم کنند. ماجرای قرارداد ۲۵ساله از آنجا آغاز شد که «شی جین پینگ»، رئیس‌جمهوری چین، در بهمن‌ماه سال ۹۴ به تهران سفر کرد. زمانی که دو کشور بیانیه مشترک و رسمی را امضا کردند، در یکی از بندهای آن از اراده راسخ دو طرف برای گسترش همکاری‌های جامع ۲۵ساله سخن به میان آمد.
مذاکرات ایران و آمریکا متوقف شد
وبگاه میدل‌ایست‌آی نوشت: منابع ایرانی نزدیک به مذاکرات به میدل‌ایست‌آی گفتند که تلاش‌ها برای دستیابی به توافق هسته‌ای موقت بین ایران و ایالات متحده با مخالفت تهران بر سر خواسته‌های واشنگتن در مورد آزادی زندانیان متوقف شده است. در اوایل این ماه، به نظر می‌رسید که تهران و واشنگتن پیشرفت خوبی در مذاکرات بر سر یک توافق موقت داشته باشند که در ازای محدود کردن غنی‌سازی هسته‌ای، برخی تحریم‌ها را کاهش می‌دهد. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: دو طرف در مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای برجام 2015 به بن‌بست رسیده بودند. اما گفت‌وگوهای مستقیم میان رابرت مالی، نماینده آمریکا در ایران و امیر سعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل، در نیویورک بر سر یک توافق موقت نه‌چندان رسمی، امیدوارکننده بود. با اینکه سه منبع ایرانی نزدیک به مذاکرات گفتند در هفته‌های اخیر پیشرفت‌های بیشتری در مورد چند موضوع کلیدی حاصل شده است، از جمله وعده‌های ایران مبنی بر اینکه نیروهای آمریکایی مستقر در سوریه و عراق از سوی متحدان ایرانی مانند گروه‌های شبه‌نظامی عراق مورد حمله قرار نخواهند گرفت اما این مذاکرات بر سر زندانیان دوتابعیتی به مشکل خورده است. میدل‌ایست‌آی مدعی شد: به گفته یک منبع در داخل تشکیلات سیاسی ایران، ایالات متحده تاکید کرده است که پیشرفت بیشتر در مذاکرات نمی‌تواند حاصل شود مگر اینکه توافقی بر سر موضوع زندانیان دوتابعیتی آمریکایی و ایرانی حاصل شود. این منبع گفت که این لایه جدیدی از پیچیدگی را معرفی کرده و به محل مناقشه تبدیل شده است. ایالات متحده علناً اعلام کرده است که برای آزادی سیامک نمازی، عماد شرقی و مراد طاهباز، سه ایرانی-آمریکایی که به اتهام جاسوسی زندانی شده‌اند تلاش می‌کند. به گفته منبع دوم و یک فرد دیگر، مقامات آمریکایی به‌طور غیرمنتظره‌ای به دنبال اضافه کردن نام چهارم به فهرست افرادی بودند که می‌خواهند به عنوان بخشی از توافق هسته‌ای موقت آزاد شوند. منبع دوم گفت که ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران، آماده است تا چهارمین زندانی را به عنوان بخشی از این معامله آزاد کند. با این حال، صداهای مخالفی در برخی نهادهای بانفوذ وجود دارد که اصرار دارند سرنوشت چهارمین زندانی باید به عنوان موضوعی جداگانه مورد بحث قرار گیرد.
توسعه مناسبات ایران و روسیه
محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دومین روز سفر به مسکو با اولگا لیوبیموا وزیر فرهنگ و مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور فدراسیون روسیه دیدار و درباره توسعه مناسبات دوجانبه گفت‌وگو کرد. آن‌گونه که ایرنا گزارش داده: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این دیدار آمادگی دولت جمهوری اسلامی ایران را برای تقویت تعاملات فرهنگی اعلام کرد و گفت: تاکید آیت‌الله دکتر رئیسی بر توسعه روابط فرهنگی دو کشور است و بر این اساس، رویکرد ما توسعه مناسبات در همه بخش‌های حوزه فرهنگ با روسیه به عنوان متحد استراتژیک و راهبردی است. اسماعیلی تحقق تفاهم‌نامه‌های صورت گرفته در زمینه همکاری در عرصه‌های فرهنگی از جمله فیلم و نمایش آثار سینمایی و پویانمایی ایرانی در سینماهای روسیه را در توسعه شناخت دو ملت از یکدیگر مهم ارزیابی کرد. وی ادامه داد: بنا بر یکی از توافق‌ها، دو کشور در زمینه برگزاری جشنواره فیلم کشورهای حاشیه دریای خزر به میزبانی استان مازندران همکاری می‌کنند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به تصویب موافقتنامه همکاری‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در دولت ایران، گفت: این موافقتنامه در مراحل پایانی بررسی در مجلس شورای اسلامی است و تصویب و نهایی شدن آن، گامی بزرگ در توسعه مناسبات فرهنگی دوجانبه خواهد بود.
روند بازگشایی سفارت عربستان در ایران
به نظر می‌رسد با توجه به تلاش‌ها و تدابیری که از سوی مقامات تهران و ریاض در حال انجام است، احتمالاً به زودی سفارت عربستان در ایران فعالیت خود را آغاز کند. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: بر اساس مشاهدات عینی خبرنگار این خبرگزاری که با عنوان شهروند عادی به هتل اسپیناس پالاس مراجعه کرده بود، قرار است به زودی وسایل مورد نیاز برای انجام کار اداری و فعالیت‌های عادی سفارت‌خانه عربستان سعودی در تهران به این هتل انتقال داده شود. گفته شده قرار است سفارت عربستان در آغاز بازگشایی در تهران، برای مدتی در این هتل فعالیت کند. یکی از کارکنان این هتل به خبرنگار ایسنا گفت: بر اساس آنچه ما می‌دانیم دو طبقه از هتل از سوی سفارت عربستان در تهران رزرو شده و یک طبقه برای استقرار اعضای سفارت در نظر گرفته شده است. یکی دیگر از کارکنان این هتل نیز گفت: قرار است در صورت آغاز فعالیت سفارت در هتل، مراجعه‌کنندگان از در دیگر و از طریق آسانسوری اختصاصی به محل سفارت مراجعه کنند و مسیر رفت‌و‌آمد اقامت‌کنندگان در هتل و مراجعه‌کنندگان به سفارت متفاوت خواهد بود. حدود یک ماه پیش و در آستانه برگزاری مراسم حج، سفارت ایران در عربستان و کنسولگری کشورمان در جده به صورت رسمی بازگشایی شد. همچنین در ۲۷ خردادماه ۱۴۰۲ «فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان بعد از ۱۷ سال به تهران سفر کرد و در جریان نشست مطبوعاتی مشترک با حسین امیرعبداللهیان، همتای ایرانی خود، اعلام کرد: به زودی سفارت ما در تهران بازگشایی می‌شود.
♦♦♦
ایلنا: ناصر کنعانی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان، در مورد مرخصی راب مالی، ابراز داشت: ما در ابتدا با موضوعات داخلی دیگر کشورها اظهارنظر نمی‌کنیم، آنچه برای ما مهم است سیاست‌ها و رویکردهای دولت آمریکاست نه اشخاصی که در گفت‌وگوها به نمایندگی حاضر می‌شوند.
ایسنا: حسین امیرعبداللهیان که برای شرکت در اجلاس نشست وزرای خارجه غیرمتعهدها به باکو سفر کرده، با الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان دیدار و گفت‌وگو کرد.
ایرنا: واهان خاچاتوریان، رئیس‌جمهور ارمنستان، خطاب به سفیر کشورمان گفت: شما در یکی از سخت‌ترین دوره‌های تاریخ یعنی دوره پس از استقلال در کشور ما حضور داشتید و ما در این دوره حمایت جمهوری اسلامی ایران از ارمنستان را احساس کردیم.
ایلنا: ایگور لویتین، دستیار ویژه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه با دکتر احمدیان، دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان، دیدار و پیرامون توافقات دو کشور در حوزه‌های مختلف اقتصادی و مالی با وی گفت‌وگو کرد.
ایلنا: غلامحسین یادگاری، سفیر جدید جمهوری اسلامی ایران در جمهوری قرقیزستان، پیش از عزیمت به محل ماموریت، با وزیر امور خارجه دیدار و با تشریح آخرین وضعیت حوزه ماموریت خود، اهم برنامه‌های اولویت‌دار برای توسعه هرچه بیش مناسبات با این کشور را ارائه کرد.
ایرنا: علی‌اکبر ولایتی، مشاور رهبر معظم انقلاب در امور بین‌الملل، با بیان اینکه ایران و مصر از لحاظ استراتژیک و ژئوپولیتیک ویژگی‌های بی‌نظیری در جهان دارند، تصریح کرد: همکاری و تبادل دو کشور به ویژه در زمینه‌های فکری و فرهنگی می‌تواند روابط جهان اسلام را نیز تقویت کند.
ایسنا: وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در چهل و یکمین سالروز ربایش چهار دیپلمات کشورمان در لبنان با صدور بیانیه‌ای تاکید کرد که این حادثه دارای ابعاد مختلف حقوقی، سیاسی و انسانی است و در بیش از چهار دهه گذشته همواره مورد اهتمام و پیگیری دستگاه سیاست خارجی بوده است.
ایرنا: باربارا وودوارد، سفیر و نماینده دائم انگلیس در سازمان ملل، بار دیگر تهران را در مورد جنگ اوکراین به نقض این قطعنامه متهم کرد.
♦♦♦
ممتنع شدن جناح‌بندی
شرق نوشت: سعید حجاریان در آخرین مصاحبه خود ارائه جناح‌بندی در شرایط فعلی را «ممتنع» دانسته و به‌طور صریح معتقد است میان جریان‌های متفاوت اصولگرا تفاوتی وجود ندارد: «ما قبلاً با اغماض قادر بودیم مرزهایی را مشخص کنیم اما الان دیگر مرزی وجود ندارد. من واقعاً میان جبهه پایداری، اصولگرایان تندرو و کندرو، نواصولگرایان و سایر عناوین تفاوتی نمی‌بینم.» حجاریان سپس به وجوه اشتراک آنها می‌پردازد: «اینها همگی دو وجه مشترک دارند: نخست، سرسپردگی و دوم، گرایش به خشونت و برخورد سخت.»
جلوگیری از مداخلات غیرقانونی در اتاق
اعتماد نوشت: 70 نماینده خواستار جلوگیری از مداخلات غیرقانونی در اتاق شدند؛ این خبری است که پس از دامنه‌دار شدن مشکلات در انتخاب رئیس اتاق ایران از سوی روابط عمومی این نهاد منتشر شد؛ خبری که هر چند رسانه‌های اصولگرا دقایقی بعد تلاش کردند آن را خنثی کنند، اما پیگیری از بسیاری از نمایندگان نشان می‌دهد که این خبر نه‌تنها صحت دارد، بلکه گروهی از نمایندگان که تعداد آنها بیش از 60 نفر است، خواستار تایید انتخابات اتاق و جلوگیری از مداخله نهادهای فراقانونی در انتخابات اتاق شدند.
انتخابات سرد
سازندگی نوشت: مجلس یازدهم با پایین‌ترین میزان مشارکت در مقایسه با ۱۰ دوره پیش از خود تشکیل شد و اصطلاحاً یک مجلس حداقلی است. چه‌بسا چنین مجلسی کارهای خوبی هم در کارنامه‌اش داشته باشد اما حتی با چنین فرضی خانه اکثریت ملت نیست. اینکه در جامعه‌ای که ما آن را سیاست‌زده می‌دانیم طبق یک نظرسنجی ۵۸ درصد شهروندان هیچ خبری از برگزاری انتخابات مجلس در اسفند ندارند، آلارم خوبی نیست و می‌تواند هشداری برای تکرار مجلس یازدهم و بلکه کم‌مشارکت‌تر باشد. واقعیت آن است که «انتخابات سرد با نتیجه مطلوب» زیر دندان برخی سیاسیون مزه کرده است.
بی‌خبری از موج اخراج استادان
هم‌میهن نوشت: صادق زیباکلام گفت: پنجمین اجلاس ملی کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره و اجلاس ملی سرآمدان آموزشی در حالی برگزار شد که از زمان روی کار آمدن این دولت، شاهد اخراج تعدادی از استادانی هستیم که دارای عقاید و نظریه‌هایی هستند. این روند بعد از اعتراضات سال گذشته، تسریع شده و همچنان ادامه دارد. نکته قابل توجه اینجاست که تصمیم‌گیران و سیاستمداران حوزه دانشگاه به‌خوبی به این مساله واقف هستند و در این اجلاس از نبود کرسی‌های نظریه‌پردازی، ایجاد سقف برای استادان و دانشمندان و کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه سخن گفتند.