افق افزایش فروش نفت
توافق چگونه بر صادرات ایران اثر می‌گذارد؟
به نظر می‌رسد که برنامه‌های دولت برای افزایش صادرات در حال تحقق است، علاوه بر این کریم زبیدی، مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران، نیز به تازگی از برنامه‌ریزی‌ها برای رساندن ظرفیت تولید نفت خام ایران به پنج میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز ظرف هشت سال آینده خبر داد و اعلام کرد: فرصت‌های سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های سرمایه‌گذاران داخلی در بخش حفاری چاه‌های نفت اهمیت بیشتری دارد. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده است، برنامه‌ریزی برای نگهداشت تولید از مسیر ترمیم چاه‌های موجود و احداث بعضی از تاسیسات فرآیندی و خطوط لوله می‌تواند از دیگر پروژه‌های قابل سرمایه‌گذاری داخلی به‌شمار آید. بر اساس برنامه‌ریزی‌ها، به شرط تامین سرمایه‌گذاری‌های تازه ظرفیت تولید روزانه گاز کشور ظرف هشت سال آینده نیز به یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب خواهد رسید. اما اینکه این برنامه تا چه میزان قابل تحقق است و اینکه ایران تا کجا می‌تواند میزان صادرات خود را در شرایط کنونی افزایش دهد موضوعی قابل بحث است، آن‌طور که کارشناسان می‌گویند ظرفیت تولید ایران بالاست و پتانسیل‌های زیادی در این صنعت برای ایران وجود دارد اما تحقق فرصت‌ها نیازمند ایجاد شرایطی است. مرتضی بهروزی‌فر کارشناس ارشد حوزه انرژی در این رابطه به ایسنا گفت: در حال حاضر با توجه به شرایطی که بازار جهانی با آن روبه‌رو است و اینکه کشورهای تولیدکننده اوپک و اوپک‌پلاس عملاً ظرفیت چندانی برای افزایش تولید ندارند، از این نظر برای ایران زمان مناسبی است که بتواند وارد بازار شود. از سوی دیگر خوشبختانه با توجه به فشاری که روی رئیس‌جمهوری آمریکا وجود دارد امیدواریم که مشکلاتمان با برجام راحت‌تر حل شود. وی افزود: تصور کنید اگر بازار به گونه‌ای بود که مازاد عرضه در آن وجود داشت و قیمت در حد ۳۰ تا ۴۰ دلار بود، قطعاً امروز ورود ایران به بازار بسیار مشکل بود، چراکه هم سایر تولیدکنندگان جبهه می‌گرفتند و هم عملاً منفعتی برای دولت آمریکا وجود نداشت. اما اکنون وضعیت به گونه‌ای است که هرگونه افزایش تولید و صادرات به نفع دولت آمریکاست چراکه فشار روی آن کمتر می‌شود، از این نظر بهترین زمان برای ورود ایران به بازار است، در واقع شرایط فعلی یک دوران استثنایی برای ایران است که بدون هیچ مشکلی بتواند نفت خود را وارد بازار کند. این کارشناس ارشد حوزه انرژی با اشاره به افزایش ظرفیت تولید نفت ایران طی هشت سال آینده به پنج میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز، گفت: با توجه به ذخایر ایران حتی امکان افزایش ظرفیت تولید نفت به بالاتر از این عدد نیز وجود دارد اما باید دو مساله را در نظر داشت؛ اگر سالانه در مخازن نفت و گاز دنیا سرمایه‌گذاری صورت نگیرد حدود پنج تا ۱۰ درصد شاهد کاهش تولید خواهیم بود، از این‌رو باید دو کار انجام شود، اول اینکه سرمایه‌گذاری در مخازن صورت بگیرد تا کاهش تولید در حوزه‌های در دست اجرا اتفاق نیفتد و هم برای افزایش تولید، افزایش نرخ بازیافت داشته باشیم و همچنین در حوزه‌های جدید که هنوز در آنها توسعه اتفاق نیفتاده است نیز سرمایه‌گذاری صورت بگیرد.
به‌گفته بهروزی‌فر، اگر بتوانیم تکنولوژی و سرمایه را جذب کنیم و از امکانات شرکت‌های بزرگ دنیا بهره ببریم، قطعاً رسیدن به تولید پنج میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز در طول هشت سال آینده اصلاً غیرمنطقی نیست اما در غیر این صورت حتی حفظ شرایط موجود نیز غیرممکن است.
کارت‌های اعتباری در راه است
معاون وزیر اقتصاد اعلام کرد: با زحمات و همکاری‌های دستگاه‌های مختلف تا انتهای امسال کارت اعتباری و یارانه‌ای آماده خواهد شد و می‌توان از سال آینده این کارت‌های اعتباری و یارانه‌ای را شارژ کرد و در اختیار مخاطب هدف قرار داد، بنابراین با وجود کارت‌های اعتباری و یارانه‌ای معتقدیم حذف ارز ۴۲۰۰تومانی به نفع اقتصاد خواهد بود. آن‌گونه که خبرآنلاین گزارش داده است، هادی سبحانیان درباره تصمیم مجلس مبنی بر حفظ ارز ۴۲۰۰تومانی در بودجه سال آینده اظهار کرد: مجلس و دولت برای ارز ترجیحی و ۴۲۰۰تومانی باید به یک تصمیم مشترک برسند. طبق اخبار منتشرشده تا این لحظه مجلس تصمیم گرفته است که ارز ۴۲۰۰تومانی تا سقف ۹ میلیارد دلار در بودجه سال آینده بماند. وی با تاکید بر اینکه هنوز حفظ ارز ۴۲۰۰تومانی تا به این لحظه پیشنهاد مجلس است و هنوز در صحن هم تصویب نشده است، گفت: ابقای ارز ۴۲۰۰تومانی تصمیم نهایی مجلس نیست و تا به این لحظه هم به صورت قطعی تصویب نشده است اما در صورت تصویب ارز ۴۲۰۰تومانی تا سقف ۹ میلیارد دلار در بودجه سال آینده، دولت برای تامین این عدد و رقم مشکلی ندارد. معاون وزیر اقتصاد ادامه داد: هر‌چند دولت از نظر تامین مالی مشکلی برای تامین ۹ میلیارد دلار ارز ۴۲۰۰تومانی برای سال آینده ندارد اما از منظر اقتصادی مهم‌ترین شرط حذف ارز ۴۲۰۰ وجود کارت‌های اعتباری و یارانه‌ای است. با زحمات و همکاری‌های دستگاه‌های مختلف تا انتهای امسال کارت اعتباری و یارانه‌ای آماده خواهد شد و می‌توان از سال آینده این کارت‌های اعتباری و یارانه‌ای را شارژ کرد و در اختیار مخاطب هدف قرار داد، بنابراین با وجود کارت‌های اعتباری و یارانه‌ای معتقدیم حذف ارز ۴۲۰۰تومانی به نفع اقتصاد خواهد بود. وی در پاسخ به این سوال که امسال میزان استفاده مازاد از ارز ۴۲۰۰تومانی چقدر بوده است؟، گفت: قانون بودجه به دولت اجازه داده بود که برای سال ۱۴۰۰ تا سقف هشت میلیارد دلار از ارز ترجیحی استفاده کند اما با اتمام هشت میلیارد دلار مصوب در بودجه ۱۴۰۰ دولت توانست مجوز استفاده از ارز ترجیحی تا سقف حدود ۱۴ میلیارد دلار را بگیرد البته اعداد دقیق در این‌باره را بانک مرکزی باید اعلام کند.
سرنوشت قیمت خودرو در گرو مذاکرات؟
«دست‌هایی بازار خودرو را نگه داشته‌اند و نمی‌خواهند وضعیت آن تغییر کند.» این تعبیری است که این روزها برخی نمایشگاه‌داران خودرو مطرح می‌کنند؛ آن هم با این منطق که چرا قیمت ارز در حال پایین آمدن است، اما خودرو در جهت جهشی حرکت می‌کند. فعالان بازار خودرو عنوان می‌کنند؛ با اینکه دلار دو هزار تومان ارزان‌تر شده، اما هیچ تغییری در قیمت بازار خودرو به وجود نیامده است. آن‌گونه که خبرآنلاین گزارش داده است، از نگاه ابراهیم مددیان، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو تبریز، پشت پرده کارهایی انجام می‌شود که هزینه آن را مردم باید بدهند؛ به نوعی می‌خواهند که تشنگی همیشگی در بازار باشد. اما امیدواریم که مذاکرات به نتیجه برسد. سعید موتمنی، رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو تهران نیز معتقد است؛ بازار خودرو چندان بی‌توجه به کاهش نرخ ارز نیز نبوده، اما به سبب اینکه طی ماه‌های گذشته عرضه خودرو توسط خودروسازان به بازار کم بوده است، کاهش نرخ ارز، تغییرات و ریزش محسوسی در بازار خودرو ایجاد نکرد. از همین روی، زمانی که دارندگان خودرو می‌بینند که عرضه خودرو به بازار کم شده است، قیمت خودروهای تحت اختیار خود را بالاتر اعلام می‌کنند. به گفته او، بر همین اساس، دیده شد که نرخ ارز کاهش یافت، اما قیمت‌ها در سایت‌های فروش خودرو که توسط دارندگان خودرو کنترل و هدایت می‌شود، افزایشی هم بود. موتمنی متذکر می‌شود: با کاهش نرخ ارز، میل به خرید در بازار کمتر خواهد شد و مشتری برای خرید مراجعه نمی‌کند؛ در این بین اگر فروشنده‌ای نیاز فوری به فروش داشته باشد، حتی پایین‌تر هم عرضه می‌کند، اما دارنده خودرو که فروشنده فوری نیست، قیمت‌ها را بعضاً بالاتر هم می‌برد؛ چراکه دلالان دوست ندارند کالای در اختیار خود را ارزان عرضه کنند. با این حال در هفته‌های اخیر شاهد رشد قیمت‌ها در بازار خودرو بودیم. رشد قیمت‌ها در بازار خودرو در حالی است که چند روزی است با جدی‌تر شدن اخبار توافق و اعلام طرفین مبنی بر اینکه دستیابی به یک توافق برد-برد ممکن است، دلار آزاد در مسیر نزولی قرار گرفته است. به این ترتیب، در حال حاضر دلار آزاد به نیمه کانال ۲۷ هزار تومان رسیده و در قیمت ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان معامله می‌شود. اما در این میان، برخی کارشناسان اعتقاد دارند که انتظار اینکه قیمت خودرو با نرخ ارز پایین بیاید، باور درستی نیست. فربد زاوه، کارشناس خودرو در همین خصوص می‌گوید: بازارها متاثر از سیاست‌های پولی کلی کشور و نرخ عمومی تورم و متناسب عرضه بخشی و میزان مطلوبیت بازار، تغییر نرخ می‌دهند.
تلاش ترکیه برای جایگزینی گاز ایران
رئیس‌جمهور ترکیه گفت: ترکیه با وجود اختلالات اخیر در واردات گاز از ایران، به دلیل همکاری آذربایجان مشکلی در تامین گاز خود ندارد. آن‌گونه که مهر به نقل از اسپوتنیک گزارش داده است، رجب طیب اردوغان گفت: ما مشکلی نداریم، گاز طبیعی داریم، ذخایر انرژی زیادی داریم، همه اقدامات پیشگیرانه برای کمبود گاز را انجام می‌دهیم. در اوایل ماه جاری، ایران، یکی از تامین‌کنندگان عمده گاز ترکیه، صادرات گاز خود را به ترکیه به مدت ۱۰ روز به دلیل مشکل فنی متوقف کرد. بعدها ایران از ازسرگیری صادرات گاز به ترکیه خبر داد، اما دولت ترکیه این اظهارات را تکذیب کرد و هیات ویژه‌ای را برای حل این وضعیت به ایران اعزام کرد. بیش از نیمی از برق ترکیه توسط نیروگاه‌های گازی تولید می‌شود و دولت مجبور شد تقریباً در تمام مناطق صنعتی سه روز در هفته برق را قطع کند.
ابراهیم احمدوف، نماینده رسمی شرکت دولتی نفت جمهوری آذربایجان (SOCAR) به اسپوتنیک گفت که باکو درخواستی از آنکارا برای تامین گاز بیشتر در بحبوحه مشکلات فنی صادرات از ایران دریافت کرده است. احمدوف گفت که آذربایجان با افزایش عرضه گاز به ترکیه موافقت کرده است. روز جمعه، ایران عرضه گاز طبیعی به ترکیه را در مقادیر محدود از سر گرفت.
نشست ویژه برای آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده ایران
ایران و کره جنوبی طی یک نشست کاری در ماه میلادی آینده در مورد جزئیات انتقال احتمالی پول‌های ایران پس از برداشته شدن تحریم‌ها و ازسرگیری واردات نفت ایران گفت‌وگو می‌کنند. آن‌گونه که یونهاپ نیوز گزارش داده است، ایران و کره جنوبی در ماه آینده در سئول در مورد راه‌هایی برای حل مشکل پول‌های بلوکه‌شده تهران گفت‌وگو می‌کنند. روابط دوجانبه بین ایران و کره به خاطر هفت میلیارد دلار سرمایه‌های ایران که در دو بانک کره جنوبی مسدود شده تیره و تار شده است. وضع دوباره تحریم‌ها علیه ایران توسط دونالد ترامپ در سال۲۰۱۸ عامل بلوکه شدن سرمایه‌های ایران بوده است.
با آغاز مذاکرات هسته‌ای ایران و درخواست مقامات این کشور برای برداشته شدن تحریم‌ها، این مساله پیچیده هم دوباره مورد توجه قرار گرفته است. طبق گفته مقامات سئول، انتظار می‌رود گروه کاری مشترکی بین دو کشور تشکیل شده تا در مورد جزئیات انتقال احتمالی پول‌های ایران پس از برداشته شدن تحریم‌ها و همچنین جوانب دیگر این کار در صورت به نتیجه نرسیدن مذاکرات وین گفت‌وگو کنند. گفت‌وگوهایی هم در مورد احتمال ازسرگیری واردات نفت ایران پس از برداشته شدن تحریم‌ها صورت می‌گیرد. ایران که چهارمین ذخایر بزرگ نفت دنیا را در اختیار دارد یکی از عرضه‌کنندگان اصلی نفت به کره جنوبی بوده و در عوض، تجهیزات صنعتی، لوازم‌خانگی و قطعات خودرو از سئول وارد می‌کرده است. کره جنوبی 8 /7 میلیارد دلار نفت در سال ۲۰۱۷ از ایران وارد کرد اما از سال ۲۰۱۹، پس از تحریم صادرات نفت ایران توسط آمریکا، خرید نفت از این کشور را متوقف کرد.
♦♦♦
ایرنا: ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور، در دستوری صریح همه دستگاه‌های دولتی را بدون استثنا موظف به آزادسازی مناطق ساحلی تصرف‌شده تا مرز قانونی حداقل ۶۰ متر از ساحل کرد.
فارس: حسین علی حاجی‌دلیگانی، عضو هیات‌رئیسه مجلس شورای اسلامی، گفت: در واردات کالاهای اساسی به کشور از جمله کره حیوانی، قیمت کالای وارداتی بیش از آنچه هست عنوان و برای آن توسط واردکنندگان ارز دریافت می‌شود.
ایسنا: امیر اسحاقی، دبیر انجمن واردکنندگان موبایل، تبلت و لوازم جانبی با اشاره به محدودیت‌های واردات برندهای پرمصرف در بازار موبایل بیان کرد: با این تصمیم، مردم را از یک حق محروم می‌کنند، چون این گوشی‌ها با توجه به امکانات فنی که دارند، مقرون‌به‌صرفه و اقتصادی هستند و مردم به آنها اقبال دارند.
ایلنا: علی‌اصغر ملکی، رئیس اتحادیه تهیه و توزیع گوشت گوسفندی، خاطرنشان کرد: در ابتدای ماه قیمت گوشت روند افزایشی به خود گرفت. بارندگی‌ها باعث اختلال در تردد و حمل دام به تهران شد و همین مساله بر نرخ گوشت در ابتدای ماه جاری تاثیر مستقیم گذاشت.
فارس: ۴۰ نماینده مجلس و جمعی از صاحبان کسب‌وکارهای نوپای اینترنتی از وزیر صمت پرسیده‌اند که چرا با وجود روش‌های آسان و بی‌هزینه برای نظارت موثر بر این کسب‌وکارها، بر اجباری کردن اینماد اصرار دارد.
ایرنا: ابوالفضل ابوترابی، عضو شورای مرکزی فراکسیون انقلاب، گفت: در جلسه پوتین و آیت‌الله رئیسی مقدمه شکل‌گیری پول واحد برای مبادلات ارزی مورد بررسی قرار گرفت، این اقدام ضربه کاری به دلار است.
ایلنا: اسدالله قلیزاده، رئیس صنف جایگاه‌داران کشور، با بیان اینکه در کیش و قشم به روال سابق سوخت‌گیری از جایگاه‌ها انجام می‌شود، گفت: حتماً در ابتدای اجرا فروش سوخت با کاهش روبه‌رو می‌شود.
باشگاه‌خبرنگاران‌جوان: مسیح کشاورز، دبیر انجمن واردکنندگان برنج، می‌گوید وزارت جهاد باید ثبت سفارش را سرعت ببخشد تا کمبود عرضه، موجب تشنج در بازار نشود. به‌رغم هشدارهای مکرر در مهرماه مبنی بر کمبود برنج، مسوولان وزارت جهاد همچنان بر ممنوعیت واردات در فصل برداشت اصرار کردند که این امر نتیجه‌ای جز گرانی برنج ایرانی و خارجی دربر نداشت.
ایسنا: محمدرضا طلایی، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات با بیان اینکه صنعت بلاک‌چین با رشد سریعی در دنیا در حال حرکت است، گفت: کشورهای بسیاری در حال استفاده از این پتانسیل هستند تا بتوانند با استفاده از این صنعت امنیت و شفافیت خود را افزایش داده و با حذف واسطه‌گری و موانع جغرافیایی، هزینه‌های تجارت خود را کاهش دهند و روند تجارت را تسهیل کنند.
♦♦♦
راه سخت بهبود معیشت
اعتماد نوشت: بهبود معیشت مهم‌ترین کلیدواژه رئیسی از زمان تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری تا الان بوده است. تیم اقتصادی دولت نیز تمرکز خود را بر بهتر شدن معیشت افراد گذاشته و قول‌هایی مانند اعطای یارانه نقدی بیشتر به خانوارهای آسیب‌پذیر و عدم استقراض از بانک مرکزی داده‌اند. اما به نظر می‌رسد از دی‌ماه، روزهای سخت‌تری برای تحقق وعده بهبود معیشت پیش‌روی تیم اقتصادی دولت باشد چراکه بر اساس گزارش‌های مرکز آمار تورم ماهانه و نقطه‌ای پس از سه ماه کاهش، تغییر مسیر داده و افزایش یافتند و از سوی دیگر گزارش‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد در آذرماه سال جاری نقدینگی به بیش از 4427 هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به اسفند 99 افزایشی حدود هزار هزار میلیاردتومانی و 3 /27 واحددرصدی داشته است.
جنجال‌های بی‌پایان بودجه
شرق نوشت: مشاهدات میدانی حاکی از آن است که هم‌اکنون بسیاری از برندهای سیگار قاچاق بدون علائم هشداردهنده بهداشتی در بازار مولوی تهران توزیع می‌شود و به‌راحتی به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد. در حال حاضر از کشورهای عمان، امارات، اقلیم کردستان عراق و آذربایجان، دخانیات قاچاق وارد ایران می‌شود. به نظر می‌رسد که با وضع مالیات‌های جدید پیش‌بینی‌شده در بودجه سال 1401، میانگین قیمت سیگارهای قانونی تولید داخل، تقریباً از پاکتی 10 هزار تومان به 15 تا 16 هزار تومان افزایش پیدا کند. بدیهی است که در چنین شرایطی، تمایل مصرف‌کنندگان به استفاده از کالای قاچاق بیشتر خواهد شد؛ چراکه در حال حاضر نیز سیگارهای قاچاق در بازه قیمتی زیر 10 هزار تومان به وفور در بازار یافت می‌شود.
مالیات‌ستانی از لوکس‌بازها
همشهری نوشت: زمان اندکی بر پایان مهلت دارندگان خودروهای گران‌قیمت برای واریز مالیات یا اعتراض باقی مانده است و اگر اقدامی نکنند، باید منتظر اقدام بعدی سازمان امور مالیات باشند. این سازمان در تازه‌ترین اطلاعیه‌اش به دارندگان خودروهای لوکس مشمول مالیات فرصت داد تا پایان بهمن‌ماه مالیات پیامک‌شده را پرداخت کنند، در غیر این صورت جلوی نقل و انتقال سند این خودروها گرفته می‌شود. اخیراً جهانگیر رحیمی، سرپرست دفتر طراحی و تحلیل فرآیندهای مالیاتی اعلام کرد: اگر مودیان تا پایان بهمن برای پرداخت مالیات خود اقدام نکنند، از نقل و انتقال آنها جلوگیری می‌شود. وی افزود: فرصت شناسایی خودروهای مشمول مالیات خودروهای لوکس، تا پایان دی بود و تاکنون بالغ بر ۵۷۰ هزار خودرو شناسایی شده‌اند.
باخت به سیاست
دنیای اقتصاد نوشت: آمارهای اقتصاد کلان نشان می‌دهد که دهه ۹۰ از لحاظ تمام آمارهای مهم یکی از ضعیف‌ترین دهه‌های اقتصادی بوده است. اما علل باخت اقتصادی دهه ۹۰ چه بوده است؟ چرا اقتصادی که می‌توانست در زمان پنجره باز جمعیتی و افزایش اعتماد عمومی به سیاستگذار به یکی از اقتصادهای پیشرو تبدیل شود، کارنامه ضعیفی را ثبت کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد هم سیاستگذاری اقتصادی و هم بازخورد به سیاستگذار در این باخت سهیم هستند. سیاستگذار در مواردی که رویکردهای علمی را در سیاستگذاری اجرایی می‌کرد، به جای اینکه مورد همراهی و حمایت گروه‌های سیاسی قرار گیرد، با انتقادات تند آنان مواجه می‌شد؛ اما در زمانی که با رویکرد شبه‌علمی و پوپولیستی سیاستگذاری می‌کرد، اکثر گروه‌های سیاسی نیز با او همراه می‌شدند.