یکی رفت و یکی موند1
چرا در مسابقه توسعه از رقبا عقب ماندیم؟
هادی چاوشی: «جاویدان باد دوستی بی‌شائبه مردم دو شهر تهران و سئول که به پاس آن در شهر سئول خیابانی به نام تهران و در شهر تهران خیابانی به نام سئول نام‌گذاری گردید.» این متن لوح یادبود نام‌گذاری «خیابان تهران» در منطقه «گانگ‌نام» در پایتخت کره جنوبی است که این روزها میزبان دفاتر غول‌های صنایع نوین جهان همچون «سامسونگ» و «هاینیکس» است.
سال 1977 میلادی که دولت محلی سئول پیشنهاد نام‌گذاری دو خیابان متناظر در پایتخت‌های دو کشور را به شهردار وقت تهران داد، تولید ناخالص داخلی ایران بیش از 332 میلیارد دلار بود و تولید ناخالص داخلی کره جنوبی 119 میلیارد دلار2. سال 2017 -حتی قبل از سقوط دراماتیک دو سال اخیر- تولید ناخالص داخلی ایران به 561 میلیارد دلار رسید که بسیار کمتر از نصف تولید ناخالص داخلی کره جنوبی در این سال (1346 میلیارد دلار) بود. در مقایسه‌ای دیگر، در همین فاصله زمانی تولید ناخالص داخلی ترکیه از حدود 223 میلیارد دلار به بیش از 1206 میلیارد دلار رسید.
اگر از ایده «ژاپن اسلامی» بگذریم3 به نظر می‌رسد اقتصاد ایران در سال‌های نه‌چندان دور می‌توانست خود را رقیبی قدر برای اقتصادهای کره جنوبی و ترکیه بداند. امروز رئیس‌جمهوری اسلامی ایران نگران پیشرفت‌هایی است که در همسایه کمتر برخوردار شرقی انجام شده و در ایران هنوز خبری از آنها نیست. حسن روحانی در همایش استانداران و فرمانداران که هفتم بهمن‌ماه در تهران برگزار شد، با اشاره به تاکیدات پیشین خود درباره الکترونیکی کردن انتخابات مجلس گفت: «انتخابات را الکترونیکی کنیم بابا. افغانستان هم این کار را کرد. بیاییم این کار را بکنیم، این چیزی نیست که.» این اظهارات که با خنده روحانی و حاضران در نشست همراه شد، انتقاد برخی شهروندان و مقامات سیاسی کشور همسایه را به دنبال داشت؛ از جمله شاه‌حسین مرتضوی، مشاور ارشد رئیس‌جمهور افغانستان که خطاب به حسن روحانی گفت: «به ما طعنه نزنید، از ما بیاموزید.» شاید از منظر دیپلماتیک، سخنان رئیس‌جمهور روحانی چندان خوشایند نبود، ولی واقعیت پنهان پشت حرف‌هایش از آن هم ناخوشایندتر است: کشوری که زمانی ژاپن و کره جنوبی و مدتی بعد ترکیه و مالزی را الگوی توسعه خود می‌دانست، حالا باید نگران جا ماندن از افغانستان باشد؛ همسایه جنگ‌زده‌ای که البته هنوز تولید ناخالص داخلی‌اش (کمتر از 21 میلیارد دلار در سال 2017) با ایران قابل مقایسه نیست، اما در برخی زمینه‌ها مایه رشک رئیس دولت ایران است. چه شد که اقتصاد ایران این‌گونه از رقبای منطقه‌ای و جهانی خود جا ماند؟
