رنج صادرات
آیا بخشنامه ارزی اخیر، منافع صنایع مادر را تامین میکند؟
تبی که از ماه‌های گذشته بازار ارز را فرا گرفت، دولت را به تجویز انواع تب‌برها و مسکن‌ها ناگزیر کرد؛ از صدور بخشنامه‌های پی‌درپی و یکسان‌سازی نرخ تا معرفی «نیما» و تدابیری چون کاهش ارز همراه مسافر.
تبی که از ماه‌های گذشته بازار ارز را فرا گرفت، دولت را به تجویز انواع تب‌برها و مسکن‌ها ناگزیر کرد؛ از صدور بخشنامه‌های پی‌درپی و یکسان‌سازی نرخ تا معرفی «نیما» و تدابیری چون کاهش ارز همراه مسافر.
دستورالعمل‌ها و تدابیری که گاه مشکلی را حل نکرده و بعضاً به ابهامات افزوده است. در این میان فعالان اقتصادی به عنوان یکی از مهم‌ترین ذی‌نفعان سیاست‌های ارزی دولت در نشست‌ها و محافل خویش از ضرورت رفع کاستی‌ها و این ابهامات برای عادی‌سازی عملیات تجاری کشور سخن می‌گویند و در نهایت یکدیگر را به امید اتخاذ تصمیمات بخردانه از سوی دولت به صبر دعوت می‌کنند.
یکی از مسائلی که در طول هفته‌های اخیر، برای بازرگانان چالش‌برانگیز شده، نحوه بازگشت ارز حاصل از صادرات به کشور است.
بر اساس مصوبه‌ای که هیات وزیران در جلسه بیست‌و‌دوم فروردین‌ماه جاری و به منظور ساماندهی و مدیریت بازار ارز صادر کرد، صادرکنندگان مکلفند ارز حاصل از صادرات را مطابق ترتیباتی که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مشخص میکند، به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند. پس از آن نیز اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری، طی بخشنامه‌ای 12بندی، روش‌های بازگشت ارز به کشور را تبیین کرد.
هدف دولت از اجرای این بخشنامه آن‌طور که محمد شریعتمداری وزیر صنعت، تجارت و معدن گفته این است که:
«همه هنر این طرح آن است که ارز حاصل از صادرات غیرنفتی و صادرات نفت به یک کاسه معین بیاید تا بشود از این منبع نیازهای مختلف کشور تامین شود». اما در مقابل صادرکنندگان صنایع مادر، این دغدغه را بیان می‌کنند که بازگرداندن ارز به هر قیمتی به چرخه اقتصاد، عرصه را بر صادرکنندگان اعم از صنایع مادر و به‌خصوص صادرکنندگان بخش خصوصی که اغلب به‌عنوان صادرکنندگان کوچک و متوسط شناخته می‌شوند، تنگ خواهد کرد.
بخشی از صادرکنندگان اعتقاد دارند بخشنامه ارزی دولت در مورد نحوه بازگرداندن ارز حاصل از صادرات قابلیت عملی ندارد و باید مورد بازنگری قرار گیرد. استدلال آنان این است که صنایعی که توان رقابت در بازارهای خارجی را دارند و از توان صادرات برخوردارند باید بتوانند از ارز حاصل از صادرات خود به صورت آزادانه استفاده کنند و از منافع صادرات خود بهره ببرند.1
به‌هرترتیب دولت باید به منظور توسعه روزافزون طرح‌های آنها نه‌تنها منابع ارزی صادراتی خود را هزینه کند، حتی برای اطمینان از بازگشت ارز حاصل از صادرات سازوکاری پیش‌بینی کند که این ارز برای صادرکنندگان صنایع مادر بازگشت داده شود.
